Χωρίς το Ιράν τα πάντα θα είχαν καταρρεύσει

Όταν αναφέρεται κανείς στον χαοτικό συριακό εμφύλιο πόλεμο, τα φώτα της δημοσιότητας πέφτουν πάνω στη Ρωσία και τον χαρισματικό της ηγέτη. Η αλήθεια είναι ότι κατόρθωσε, όχι μόνο να αποκτήσει μόνιμη στρατιωτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και να καταστεί ρυθμιστικός παράγοντας και αξιόπιστος διαμεσολαβητής για όλες τις πλευρές. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός, ότι αυτό επετεύχθη με κλάσμα του κόστους και της ισχύος, τα οποία σπαταλήθηκαν από τις ΗΠΑ στο Ιράκ, με απογοητευτικά αποτελέσματα.

Όμως, ένας από τους βασικούς παράγοντες που έκαναν τα παραπάνω εφικτά είναι η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Η συμβολή των Ιρανών δεν περιορίζεται στις ποσοτικές ενισχύσεις, της Χεζμπολά και των δεκάδων χιλιάδων Αφγανών της Λιουά αλ-Φατεμιγιούν.

Ενώ οι Ρώσοι προσφέρουν την τεχνολογική υπεροχή, την ισχύ πυρός και την διεθνή ανοχή-νομιμοποίηση, οι Ιρανοί παρέχουν τον επιχειρησιακό «σκελετό» του κυβερνητικού στρατοπέδου. Το 2012 ο Συριακός Αραβικός Στρατός, πέραν της ρεπουμπλικανικής φρουράς, είχε πρακτικά διαλυθεί ως αποτέλεσμα φθοράς και λιποταξιών. Το μείγμα το οποίο αποκαλείται «συριακές ένοπλες δυνάμεις & σύμμαχοι» βασίζεται σε μια νέα δομή, ιρανικής έμπνευσης και εκτέλεσης. Συγκεκριμένα η ραχοκοκαλιά τους συνίσταται στις «Δυνάμεις Εθνικής Άμυνας»(NDF), μια αποκεντρωμένη οργάνωση «ομπρέλα», στην οποία εντάσσονται πληθώρα μονάδων με σύνθεση και ιεραρχία τοπική, πχ NDF Χαλεπίου, NDF Δαμασκού κτλ.

Η αναδιοργάνωση του κυβερνητικού στρατού, αποτελεί έμπνευση και έργο της δύναμης επιχειρήσεων εξωτερικού «Qods» των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC). Συνεπώς, ακολουθεί το δομικό πρότυπο των Μπασίτζ του Ιράν και των Χαστ αλ Σα’αμπι του Ιράκ. Ουσιαστικά, οι Ιρανοί μέσω της διοικητικής αποκέντρωσης και της έμφασης στην εντοπιότητα, καταπολέμησαν τις διαχρονικές παθογένειες των αραβικών τακτικών στρατών. Όπως επίσης την υπερσυγκεντρωτική διοίκηση-ιεραρχία και την πλήρη έλλειψη εμπιστοσύνης.

Με αυτή την δομή, την συνεισφορά διαφόρων παραστρατιωτικών οργανώσεων και υπό τον γενικό συντονισμό Ιρανών αξιωματικών των Φρουρών της Επανάστασης, με προεξέχοντα τον «στρατηγό φάντασμα» Κασίμ Σολειμανί, το συριακό καθεστώς επιβίωσε. Κατόρθωσε να σταθεί όρθιο μέχρι την ρωσική επέμβαση το 2015. Άντεξε επί τρία έτη σε έναν πολυμέτωπο πόλεμο φθοράς, ενάντια σε ένα συνοθύλευμα εχθρών. Εχθρών αδίστακτων και αποφασισμένων, με ερείσματα σε μεγάλο τμήμα της σουνιτικής μουσουλμανικής πλειοψηφίας και υποστήριξη: υλική, οικονομική και πολιτική, από σχεδόν όλα τα όμορα κράτη.

Ως εκ τούτου, όταν έλαβε χώρα η ρωσική επέμβαση, δεν κατέστη αναγκαία η ανάπτυξη μεγάλου αριθμού τακτικών χερσαίων δυνάμεων, με το συνεπαγόμενο οικονομικό κόστος και απώλειες. Επίσης, οι Ιρανοί αξιωματούχοι συνεισέφεραν τα πλείστα στον επιχειρησιακό συντονισμό της ρωσικής αεροπορίας με τις «συριακές» δυνάμεις.

Θετικά και αρνητικά για την Ισλαμική Δημοκρατία

Από την άλλη, ας μην ξεχνάμε τον βαρύ φόρο αίματος τον οποίο πλήρωσαν και πληρώνουν οι Ιρανοί, σε επίπεδο και ανώτατων αξιωματικών, ελέω των Ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών. Επίσης αυτή η αιμορραγία, σε πόρους και προσωπικό, προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια σε σημαντική μερίδα του ιρανικού πληθυσμού. Το μεγάλο όμως πλήγμα για το Σιιτικό καθεστώς είναι ο εκφυλισμός του προφίλ της δύναμης προστάτη του απανταχού Ισλάμ, ελέω της ενεργού εμπλοκής σε σεκταριστικές συγκρούσεις, στο Ιράκ και τη Συρία.

Παρ’ όλα αυτά το Ιράν, επέτυχε την άρση των κυρώσεων το 2015, αποκομίζοντας μια αρκετά ευνοϊκή συμφωνία και μπόρεσε να προβάλει την ισχύ του στο κατώφλι του Ισραήλ. Η τελευταία εξέλιξη, ανεξαρτήτως στόχευσης η μη, αποτελεί ένα από τα κύρια αίτια που καθιστούν τη Ρωσία τον μόνο κατάλληλο διαμεσολαβητή μεταξύ του Ισραήλ, του Άσαντ και της Τεχεράνης. Στην επιθυμία διαμεσολάβησης συμβάλει, εκτός των άλλων, η απροθυμία του Ιράν και του Ισραήλ να εμπλακούν σε ανοιχτή ένοπλη αντιπαράθεση.

Εν κατακλείδι οι ισορροπίες στην περιοχή παραμένουν λεπτές, όσο λεπτή παραμένει η γραμμή μεταξύ ρητορικής και προθέσεων. Επίσης, ας μην ξεχνάμε ότι ο συριακός εμφύλιος, δεν τελείωσε ακόμη. Μένει η επαρχία της Ιντλίμπ, μια περιοχή με έντονη παρουσία παρακλαδιών της Αλ-κάιντα και υπό τουρκική «επιτήρηση». Κάποιος θα πρέπει να κάνει τη βρώμικη δουλειά κι εκεί.

Μια πιθανή αποχώρηση των Ιρανών από τη Συρία προβλέπεται να είναι κυρίως τοπικού χαρακτήρα, ούτε άνευ όρων ούτε πλήρης. Πάντως ένα είναι δεδομένο πως, ούτε οι Πέρσες Σιίτες Μουσουλμάνοι ούτε οι Ισραηλινοί Εβραίοι, επιθυμούν την πλήρη σουνιτική (είτε αραβική είτε νέο-οθωμανική) κυριαρχία στην εύφορη ημισέληνο.