Υπόθεση Καβαλά: Στην αναμπουμπούλα ο Ερντογάν χαίρεται

Σε πολιτικό πρόβλημα έχει μετατραπεί για το καθεστώς Ερντογάν η υπόθεση του Οσμάν Καβαλά, ο οποίος χτες καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Η Ουάσιγκτον δια του υπουργείου Εξωτερικών επέκρινε χθες την Άγκυρα, τονίζοντας ότι είναι «βαθιά προβληματισμένη και απογοητευμένη» για την καταδίκη του Τούρκου επιχειρηματία και ακτιβιστή. «Αυτή η άδικη καταδίκη αντίκειται προς τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους του δικαίου», τονίζεται σε ανακοίνωση του εκπροσώπου του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, ο Νεντ Πράις.

«Καλούμε ξανά την Τουρκία να αφήσει ελεύθερο τον Οσμάν Καβαλά, καθώς και όλους όσοι έχουν φυλακιστεί αυθαίρετα. Παραμένουμε πολύ ανήσυχοι για τον συνεχιζόμενο δικαστικό κατατρεγμό της κοινωνίας των πολιτών, των μέσων ενημέρωσης, πολιτικών και επιχειρηματιών στην Τουρκία», υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση και στη συνέχεια αναφέρεται ότι η Ουάσιγκτον παροτρύνει την Άγκυρα να «σταματήσει τις διώξεις με πολιτικά κίνητρα και να σέβεται τα δικαιώματα και τις ελευθερίες όλων των τούρκων πολιτών».

Ο 64χρονος Καβαλά κρίθηκε ένοχος για απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης της Τουρκίας μέσω της χρηματοδότησης διαδηλώσεων. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε χαρακτηρίσει την υπόθεση Καβαλά πολιτική δίωξη, ζητώντας την άμεση απελευθέρωσή του, υπογραμμίζοντας ότι δεν υπάρχουν εύλογες υποψίες πως διέπραξε κάποιο έγκλημα.

Τον περασμένο Οκτώβριο οι Πρέσβεις δέκα χωρών (Καναδά, Δανίας, Γερμανίας, Ολλανδίας, Νορβηγίας, Σουηδίας, ΗΠΑ, Γαλλία, Φινλανδίας και Νέας Ζηλανδίας) είχαν συνυπογράψει έκκληση, ζητώντας την απελευθέρωση του Τούρκου επιχειρηματία, εκδότη και φιλάνθρωπου. «Ρίχνει βαριά σκιά στον σεβασμό της δημοκρατίας», είχε αναφέρει η ανάρτηση, προκαλώντας την οργή της Άγκυρας.

Η σύλληψη του Οσμάν Καβαλά

Ο 64χρονος Οσμάν Καβαλά είχε συλληφθεί τον Οκτώβριο του 2017 για τη συμμετοχή του στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί το 2013. Αν και αθωώθηκε, συνελήφθη μία ημέρα μετά την απόφαση του Δικαστηρίου. Αυτή τη φορά για την υποτιθέμενη εμπλοκή του στο αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016! Έκτοτε, παραμένει προφυλακισμένος σε άθλιες συνθήκες πάνω από τρία χρόνια, δίχως να έχει ακόμα δικαστεί.

Η υπόθεσή του έχει απασχολήσει τη διεθνή κοινή γνώμη, με τον ίδιο να χαρακτηρίζει «αδιανόητες» τις εναντίον του κατηγορίες, μεταξύ των οποίων ότι «επεδίωξε να ανατρέψει την κυβέρνηση», αλλά και ότι επιδόθηκε σε κατασκοπεία, προδίδοντας την πατρίδα του. Το Συμβούλιο της Ευρώπης ξεκίνησε τον περασμένο Φεβρουάριο, για δεύτερη φορά στην ιστορία του, πειθαρχική δίωξη κατά της Τουρκίας, λόγω της υπόθεσης του ακτιβιστή.

Έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές εκδηλώσεις ανά την υφήλιο, σε μία προσπάθεια να γίνει γνωστή η υπόθεσή του. Καλλιτέχνες και διάφορα άτομα του πνεύματος έχουν επίσης κινητοποιηθει, μεταξύ των οποίων ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Φατίχ Ακίν, ο Νόαμ Τσόμσκι, ο Γάλλος φιλόσοφος Ετιέν Μπαλιμπάρ και πολλοί ακόμα.

Μόλις πέρυσι, η όπερα του Λονδίνου παρουσίασε μια συναυλία με τίτλο “Ο Οσμάν μπέης και τα σαλιγκάρια”. Τη μία εκείνη ημέρα που έμεινε ελεύθερος, μεταξύ των δύο συλλήψεών του, πήρε μαζί του δύο σαλιγκάρια που στην απομόνωση τον συντρόφευαν. Τα βρήκε στη σαλάτα που του σέρβιραν οι φρουροί και έκτοτε μετατράπηκαν σε “κατοικίδια”.

Ποιος είναι ο Οσμάν Καβαλά

Ο Οσμάν Καβαλά γεννήθηκε το 1957 στο Παρίσι. Ανήκει σε μία οικογένεια βιομηχάνων με τεράστια περιουσία και ακόμα μεγαλύτερη παραδοσιακή επιρροή. Εμπορευόταν καπνό και μεταφέρθηκε από την Ελλάδα στην Τουρκία το 1923, στο πλαίσιο της ανταλλαγής πληθυσμών. Φοίτησε σε ένα από τα καλύτερα ιδιωτικά σχολεία της Κωνσταντινούπολης και μετά στο πανεπιστήμιο της Άγκυρας. Στη συνέχεια σπούδασε οικονομικά στο Μάντσεστερ.

Ο πρόωρος θάνατος του πατέρα του το 1982, τον ανάγκασε να ωριμάσει απότομα, αλλά και να αναλάβει τα ηνία της Kavala group companies. Διακρίθηκε στο τιμόνι της οικογενειακής επιχείρησης, αλλά σε αντίθεση με τον πατέρα του επιθυμούσε να διευρύνει την επιχείρηση και να ασχοληθεί με τον πολιτισμό και τον ακτιβισμό, για τους οποίους ήταν παθιασμένος.

Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα στις 12 Σεπτεμβρίου 1980, ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο İletişim Yayınları, με στόχο να εμπνεύσει θετικές κοινωνικές αλλαγές και να πολιτικοποιήσει τους πολίτες. Η αποστολή του İletişim ήταν να πραγματοποιήσει δημοφιλείς εκδοτικές πρωτοβουλίες που εξυπηρετούσαν τον εκδημοκρατισμό και τον πολιτισμό στην Τουρκία.

Τα επόμενα χρόνια συμμετείχε και υποστήριξε πρωτοβουλίες, όπως η αναγνώριση της πολιτιστικής ποικιλομορφίας, ο διάλογος για τις τέχνες και τον πολιτισμό, η πολιτιστική συνεργασία και άλλα παρεμφερή. Το 2002 δημιούργησε το Anadolu Kültür, το πιο εύρωστο πολιτιστικό ίδρυμα της Τουρκίας, το οποίο δραστηριοποιείται ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες και υποβαθμισμένες περιοχές.

Ταυτόχρονα είναι από τους σημαντικότερους χρηματοδότες της Διεθνούς Αμνηστίας. Ο Τούρκος πρόεδρος τον έχει χαρακτηρίσει “κόκκινο Σόρο της Τουρκίας”, καθώς έχει χρηματοδοτήσει, εκτός από καλλιτεχνικά σχήματα, δημιουργούς, σχολεία και πανεπιστήμια και ομάδες πολιτών που μάχονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ενάντια σε κάθε είδους διακρίσεις.

Ο “κόκκινος δισεκατομμυριούχος”

Παρά τον πλούτο του, φίλοι και συνεργάτες τον περιγράφουν ως ταπεινό, αλλά αποφασιστικό και πεισματάρη, ευγενή αλλά και ευθύ, ηγετικό αλλά διόλου αλαζονικό. «Δεν ξέρω πόσες φορές κουβαλούσα μαζί του καρέκλες για την προετοιμασία των εγκαινίων μιας έκθεσης», δηλώνει η Ασένα Γκιουνάλ, διευθύντρια του Anadolu Kültür. «Δεν τον είδα ποτέ να απορρίπτει κάποιον που απευθυνόταν σε εκείνον με μία ενδιαφέρουσα ιδέα, είτε στον λογοτεχνικό είτε στον κινηματογραφικό τομέα», συμπληρώνει.

Η φυλάκισή του τον μετέτρεψε σε σύμβολο της κρατικής καταστολής εναντίον της κοινωνίας των πολιτών στην Τουρκία, ιδιαίτερα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, που συνοδεύτηκε από μαζικές διώξεις. Σύμφωνα με το περιβάλλον του, ο Οσμάν Καβαλά αφοσιώθηκε στη δημιουργία μίας καλύτερης Τουρκίας, χωρίς διακρίσεις, σε μία στιγμή που η τουρκική κοινωνία παραμένει πολωμένη απέναντι σε ζητήματα, όπως ο κοσμικός χαρακτήρας του κράτους και το Κουρδικό ζήτημα.

Η επιλογή του Οσμάν Καβαλά να αφιερωθεί σε ακανθώδη ζητήματα, αντί να διάγει μία άνετη ζωή, έχει τροφοδοτήσει σειρά θεωριών συνωμοσίας. Ο τουρκικός κυβερνητικός Τύπος του έχει δώσει το προσωνύμιο “κόκκινος δισεκατομμυριούχος”. Μετά τον σεισμό του 1999, συμμετείχε σε δραστηριότητες ανακούφισης των ατόμων που είχαν μείνει άστεγοι. Εγκατέλειψε τη θέση του στον επιχειρηματικό κόσμο και αφοσιώθηκε στην εργασία στον τομέα της κοινωνίας των πολιτών.

Από το 2004 και μετά άνοιξε χώρους πολιτισμού σε δεκάδες πόλεις της χώρας, σε συνεργασία με τους φορείς της τέχνης και του πολιτισμού. Την ίδια περίοδο, η Anadolu Kültür διοργάνωσε εργαστήρια τέχνης και πολιτισμού για φυλακισμένους και τα έργα που παράχθηκαν σε αυτά τα εργαστήρια εκτέθηκαν και μοιράστηκαν σε βιβλία.

Το ίδρυμα Anadolu Kültür

Το 2010, κατά την προετοιμασία για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Anadolu Kültür διαφοροποίησε το έργο της για να συμπεριλάβει έργα για τη δημιουργία συνδέσεων μεταξύ ευρωπαϊκών πόλεων και πόλεων της Ανατολίας. Οι στόχοι αυτών των έργων ήταν η υποστήριξη του πολιτιστικού περιβάλλοντος σε άλλες πόλεις εκτός της Κωνσταντινούπολης και η δημιουργία πολιτιστικών γεφυρών μεταξύ αυτών των πόλεων και της Ευρώπης, προκειμένου να συμβάλουν στην προσέγγιση της Τουρκίας με τις ευρωπαϊκές αξίες.

Το πρόγραμμα TANDEM, που πραγματοποιήθηκε από τον ίδιο το 2011, υποστηρίζει πολιτιστικές συνεργασίες μεταξύ καλλιτεχνών από την Τουρκία και από ευρωπαϊκές χώρες. Ένας άλλος τομέας στον οποίο εργάστηκε ο Οσμάν Καβαλά είναι αυτός της πολιτιστικής κληρονομιάς. Συνέβαλε στην ίδρυση του Συνδέσμου για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Kültürel Mirası Koruma Derneği – KMKD). Το ίδρυμα αυτό διεξάγει επιτόπια έρευνα και δημοσιεύει εκθέσεις σχετικά με τη διατήρηση κινητών και ακίνητων οντοτήτων υπό απειλή, ενώ χρηματοδοτεί την  αποκατάστασή τους.

Είναι παντρεμένος από το 1988 με την Αϊσέ Μπουγκρά, η οποία είναι καθηγήτρια πανεπιστημίου. Τον στηρίζει σθεναρά, ενώ και αυτή έχει χαρακτηριστεί “ταραχοποιός” από το καθεστώς Ερντογάν. Το τελευταίο διάστημα ο Ερντογάν έχει επιδοθεί σε προσπάθειες να γεφυρώσει το χάσμα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και ήδη υπάρχουν ορισμένα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση. Φαίνεται να εκτιμά ότι αυτές οι προσπάθειες δεν θα επηρεαστούν από την προφυλάκιση Καβαλά, καθώς θεωρεί ότι οι δυτικές αντιδράσεις θα περιοριστούν σε ρητορική επίπεδο, γνωρίζοντας πως η Δύση τον έχει ανάγκη.