Υπόθεση Τοπάλκα: Η ΜΙΤ, το αέριο σαρίν στη Συρία και το μοιραίο τροχαίο

Ο διαβόητος Σύριος λαθρέμπορος όπλων Χέισαμ Τοπάλκα, γνωστός με το ψευδώνυμο “Διοικητής Φάντασμα”, που από την αρχή του εμφυλίου πολέμου της Συρίας είχε απασχολήσει επανειλημμένα τα τουρκικά ΜΜΕ για τις σχέσεις του με την ΜΙΤ, πέθανε σε ύποπτο τροχαίο ατύχημα στις 10 Φεβρουαρίου 2021. Τα τουρκικά ΜΜΕ δεν ανέφεραν καθόλου την είδηση.

Ενώ εκκρεμούσαν δύο εντάλματα και ποινή φυλάκισης 12 ετών εναντίον του, ο Τοπάλκα κυκλοφορούσε ελεύθερα στη Τουρκία. Στις 10 Φεβρουαρίου 2021, αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν ο “καταζητούμενος” μαζί με επτά άλλους, συγκρούστηκε με φορτηγό περίπου στις 9 μ.μ. στο δρόμο μεταξύ Ικονίου (Κόνια) και Καραπινάρ. Από τους επιβαίνοντες, ο Τοπάλκα και δύο άλλοι σκοτώθηκαν, ενώ οι υπόλοιποι πέντε τραυματίστηκαν. Το ατύχημα επιβεβαίωσε τον ισχυρισμό ότι ο Τοπάλκα, που είχε κρατηθεί δύο φορές από την αστυνομία το 2014, ήταν ακόμη στην Τουρκία. Πηγή ανέφερε ότι ήταν υπό την προστασία του MIT και ότι με τη βοήθειά της είχε εγκατασταθεί στο Ικόνιο.

Ο οδηγός του φορτηγού αφέθηκε ελεύθερος μετά από ανάκριση και τα πτώματα στάλθηκαν στην επαρχία Χατάι, στα σύνορα με την Συρία, όπου θάφτηκαν χωρίς δημοσιότητα. Το συμβάν έφερε στη μνήμη το επεισόδιο Σουσουρλούκ το 1996. Τότε ένας άλλος καταζητούμενος διάσημος μαφιόζος, συνεργάτης της ΜΙΤ, είχε σκοτωθεί σε τροχαίο. Επέβαινε στο ίδιο αυτοκίνητο με εν ενεργεία διοικητή ασφαλείας και με βουλευτή!

Ο Τοπάλκα (επίσης γνωστός ως Χάιθαμ Κασάπ, ή Αμπού Σαλάχ) ήταν ένα σκοτεινό πρόσωπο που έγινε γνωστό μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία το 2011. Η οικογένειά του κατάγεται από το χωριό Σέιχ Χασάν στο βόρειο τμήμα της επαρχίας Λατάκιας στη Συρία. Για χρόνια ζούσε στην περιοχή Γιαϊλαντάγκ της επαρχίας Χατάι στην Τουρκία. Από εκεί δραστηριοποιείτο στο κάθε είδους λαθρεμπόριο.

O “Διοικητής Φάντασμα”

Η βόρεια περιοχή της Λατάκιας ήταν υπό τον έλεγχο των τζιχαντιστών της “Τουρκμενικής Ταξιαρχίας Μπαζίμπουτζάκ”. Η ΜΙΤ είχε στρατολογήσει τον Τοπάλκα και του είχε αναθέσει καθήκοντα σε πολλές επιχειρήσεις που πραγματοποιήθηκαν υπό τον έλεγχο της σ’ εκείνη την περιοχή. Οι επιχειρήσεις περιλάμβαναν τη μεταφορά όπλων και πυρομαχικών σε τζιχαντιστές στον άξονα Λιβύης-Τουρκίας, επιθέσεις και σφαγές εναντίον αλεβιτών στη Λατάκια και επαφές με παρακλάδια της Αλ Κάιντα.

Τον Αύγουστο 2013, τζιχαντιστές, υπό την καθοδήγηση του Τοπάλκα, επιτέθηκαν σε χωριά αλεβιτών στην επαρχία Λατάκια και σκότωσαν 190 αμάχους, σύμφωνα με έκθεση της Human Rights Watch, ενώ σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές σκότωσαν 1.500 αμάχους. Ο Τοπάλκα ήταν φυγάς και κατηγορούμενος για ανάμιξη στη βομβιστική επίθεση στο Ρέιχαν τον Μάιο 2013. Επίσης, κατηγορούμενος για τρομοκρατική επίθεση που συνδέεται με το ISIS στη Νιγκντέ τον Μάρτιο 2014.

Τον Δεκέμβριο 2015, τουρκικό δικαστήριο τον καταδίκασε σε φυλάκιση 12 ετών για λαθρεμπόριο χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή δηλητηριωδών αερίων. Η υπόθεση εκείνη έγινε γνωστή ως “δίκη του αερίου σαρίν”. Ίσως η πιο εντυπωσιακή επιχείρηση του Τοπάλκα ήταν η βομβιστική επίθεση στο κέντρο της παραμεθόριας πόλης Ρέγιανλι στις 11 Μαΐου 2013, που σκότωσε 53 ανθρώπους.

Δύο άτομα που συνελήφθησαν ως εμπλεκόμενοι στην επίθεση δήλωσαν ότι αγόρασαν οχήματα για λογαριασμό του Τοπάλκα, πιστεύοντας ότι θα τα χρησιμοποιούσε για λαθρεμπόριο. Δεν γνώριζαν ότι θα γινόντουσαν βόμβες. Έρευνα διαπίστωσε ότι ο Τοπάλκα ετέθη δύο φορές υπό κράτηση στην Τουρκία και απελευθερώθηκε και τις δύο. Μπαινόβγαινε, μάλιστα, εκεί, παρότι καταζητείτο.

Σύμφωνα με έκθεση για την Αλ Κάιντα της Γενικής Διεύθυνσης Ασφάλειας της Τουρκίας, ο Τοπάλκα πέρασε από Συρία σε Τουρκία κι αντιστρόφως 873 φορές μεταξύ 2011-2014. Η έκθεση ανέφερε επίσης ότι παρευρέθηκε σε συναντήσεις με αντάρτες του Ελεύθερου Συριακού Στρατού και ότι είχε δεσμούς με την οργάνωση Αλ Νούσρα, το συριακό παρακλάδι της Αλ Κάιντα.

12 χρόνια για αέριο σαρίν

Λίγο μετά την βομβιστική επίθεση στο Ρέγιανλι, η αστυνομία στα Άδανα πραγματοποίησε επιδρομές σε τοποθεσίες όπου παράγονταν ουσίες για κατασκευή χημικών όπλων, τα οποία προορίζονταν για την Αλ Κάιντα. Οι αστυνομικοί συνέλαβαν τον Τοπάλκα και άλλα τέσσερα άτομα και κατάσχεσαν δύο κιλά αέριο σαρίν. Λίγο αργότερα, όμως, το γραφείο του κυβερνήτη των Αδάνων ανέφερε ότι επρόκειτο για αντιψυκτικό κι όχι για αέριο σαρίν!

Ο Τοπάλκα και οι άλλοι κρατούμενοι απελευθερώθηκαν τον Ιούλιο του 2013. Η εργαστηριακή έκθεση του κατασχεθέντος υλικού, όμως, επιβεβαίωσε ότι προοριζόταν για χημικό όπλο και ότι οι συλληφθέντες και απελευθερωθέντες είχαν σκοπό να το χρησιμοποιήσουν. Με βάση την έκθεση, οι εισαγγελείς διέταξαν την εκ νέου σύλληψη του Τοπάλκα, αλλά εντωμεταξύ αυτός είχε γίνει άφαντος.

Όλμοι για Αλ Νούσρα και βοήθεια στο ISIS

Το κατηγορητήριο ανέφερε ότι οι κατηγορούμενοι αγόρασαν τα υλικά από την εταιρεία MKE στην Άγκυρα και ότι είχαν πληρώσει από λογαριασμό Σαουδικής Αραβίας. Το κατηγορητήριο ανέφερε επίσης ότι οι ύποπτοι είχαν παραγγείλει σωλήνες χρωμίου για την κατασκευή βλημάτων όλμων. Στις 29 Δεκεμβρίου 2015 ο Τοπάλκα καταδικάστηκε ερήμην σε 12 χρόνια φυλάκισης για τρομοκρατία.

Οι όλμοι που αναφέρονταν στο κατηγορητήριο, βρέθηκαν τυχαία στις 7 Νοεμβρίου 2013 κατά τη διάρκεια έρευνας για ναρκωτικά που πραγματοποιήθηκε σε φορτηγό. Η αστυνομία βρήκε 953 βλήματα όλμων, καθώς και 10 εκτοξευτές ρουκετών, που προορίζονταν για την Αλ Κάιντα. Ο οδηγός του φορτηγού ομολόγησε ότι είχε λάβει οδηγίες από κάποιον Χέισεμ, ο οποίος ήταν ο Τοπάλκα. Έτσι συνελήφθη την πρώτη φορά, αλλά και τότε απελευθερώθηκε με παρέμβαση της ΜΙΤ.

Τον Μάρτιο 2014, τα μέλη του ISIS Μπεενιαμίν Ζου, Τζεντρίμ Ραμαντάνι και Μουχάμεντ Ζακίρι είχαν αναχωρήσει με αυτοκίνητο από το Χατάι για να πάνε Κωνσταντινούπολη. Όταν τους σταμάτησαν για έλεγχο στη Νιγκντέ (κεντρική Τουρκία) πυροβόλησαν και σκότωσαν δύο χωροφύλακες. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο τα τρία μέλη του ISIS πήγαιναν από τη Συρία στην Κωνσταντινούπολη για να πραγματοποιήσουν βομβιστική επίθεση. Ο Τοπάλκα, για τον οποίον εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης, τους είχε περάσει από τα σύνορα στην παραμεθόρια πόλη Γιαλανταγκί και τους είχε φέρει σε επαφή με άτομα στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Τοπάλκα συμμετείχε, επίσης, στην απαγωγή του δημοσιογράφου Μπινιαμίν Αϊγκιούν ανταποκριτή της εφημερίδας Milliyet, ο οποίος τον Δεκέμβριο 2013 συναντήθηκε με τον Τοπάλκα στη Συρία. Εκεί ομάδα του ISIS τους απήγαγε. Όταν η απαγωγή έγινε γνωστή, η MΙT ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με το ISIS. Ο Τοπάλκα ελευθερώθηκε 17 ημέρες μετά και στις 6 Ιανουαρίου 2014 επέστρεψε και είπε στο δημοσιογράφο Αϊγκιούν: «Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται. Θα ελευθερωθείς». Έτσι και έγινε μερικές μέρες αργότερα.

Η ΜΙΤ προστατεύει τον Τοπάλκα

Το όνομα του Τοπάλκα αναφέρεται σχεδόν σε κάθε κατηγορία που είχε σχέση με λαθρεμπόριο στη Συρία. Σύμφωνα με έκθεση της χωροφυλακής (Ιούνιος 2014), αυτός ενορχήστρωσε το λαθρεμπόριο αρχαιοτήτων από τη Συρία, καθώς και την κλοπή βιομηχανικού εξοπλισμού στο Χαλέπι προς πώληση στην Τουρκία. Ο Τοπάλκα και η MΙT ανέπτυξαν στενές σχέσεις στον πόλεμο στη Συρία. Νοίκιασε αποθήκη στην τουρκική επαρχία Χατάι για τη μεταφορά όπλων. Πηγή ανέφερε ότι ο Τοπάλκα προμήθευε όπλα σε κάθε ομάδα μαχητών στη Συρία που τα χρειαζόταν και ότι απομακρύνθηκε από την παραμεθόριο όταν το όνομά του ενεπλάκη σε πολλά περιστατικά τρομοκρατίας.

Ο Τοπάλκα κινείτο άνετα σε όλη τη Τουρκία παρά τα εντάλματα και την καταδίκη του. Την απάντηση δίνει η μαρτυρία του Μεχμέτ Ασκάρ, κατηγορούμενου για τρομοκρατική επίθεση του ISIS: «Εγώ και ο Χέισεμ Τοπάλκα, ο οποίος είπε ότι δούλευε για την MİT, κρατηθήκαμε από στρατιώτες ενώ μεταφέραμε όπλα δια μέσω των συνόρων στο Γιαλανταγκί. Ωστόσο, απελευθερωθήκαμε μετά από μερικά τηλέφωνα που έκανε και συνεχίσαμε την παράδοση».

Στη μεταφορά όπλων στη Συρία εμπλέκεται και ο στρατιωτικός Νούρι Γκοκχάν Μποζκίρ, αρχηγός της Διοίκησης των Ειδικών Δυνάμεων (ÖKK) που πήγε στην Ουκρανία το 2015 και δεν επέστρεψε ποτέ. Ο Μποζκίρ ζήτησε άσυλο εκεί το 2019, αποκαλύπτοντας ότι με εντολή της ΜΙΤ μεταξύ 2012-2015 έκανε συνολικά 49 αποστολές όπλων στους Τουρκμένους στη Συρία με την βοήθεια  του Τοπάλκα. Η Τουρκία ζήτησε την έκδοσή του, αλλά ο Μποζκίρ είπε ότι η ζωή του θα κινδυνεύσει αν εκδοθεί. Πρόσθεσε ότι μάρτυρες όπως ο ίδιος έχουν πεθάνει από “καρδιακές προσβολές” σε τουρκικές φυλακές, αναφέροντας ως παράδειγμα πρώην συνάδελφο του.

Ο Τοπάλκα έζησε στο Ικόνιο μέχρι το θανατηφόρο τροχαίο στις 10 Φεβρουαρίου. Η ταυτότητα που βρέθηκε πάνω του είχε εκδοθεί στο όνομα “Χέισεμ Ταμπακτζί”. Ο γιος του επιβεβαίωσε το θάνατό του στα κοινωνικά μέσα, όταν τοπικό νεκροταφείο δημοσίευσε την είδηση της κηδείας. Το πτώμα του μεταφέρθηκε στο χωριό Γιαλανταγκί στο Χατάι και θάφτηκε εκεί στις 11 Φεβρουαρίου. Το τι έκανε μέχρι τον θάνατο του, μπορεί να μην το μάθουμε ποτέ.