Ύψωμα 3234: Πακιστανοί κομάντο στο πλευρό Αφγανών Μουτζαχεντίν

Η μάχη για το ύψωμα 3234 στις αρχές του 1988 είναι μια από τις πολλές, μικρές, αλλά μεγάλης έντασης συγκρούσεις που έλαβαν χώρα στο Αφγανιστάν μεταξύ των σοβιετικών δυνάμεων και των ανταρτών Μουτζαχεντίν. Ο πόλεμος αυτός, το “σοβιετικό Βιετνάμ”, κατά πολλούς, δεν κρίθηκε από μια ή περισσότερες κατά παράταξη μεγάλες μάχες, αλλά από το σύνολο των μικρών συγκρούσεων, όπως αυτή στο εν λόγω ύψωμα.

Η μάχη για το ύψωμα 3234 ήταν μια μόνο από τις πολλές που δόθηκαν κατά τη διάρκεια της “Επιχείρησης Magistral”, της προσπάθειας δηλαδή των Σοβιετικών να άρουν την πολιορκία της πόλης Κοστ και να διανοίξουν την βασική οδική σύνδεση μεταξύ αυτής, της πόλης Γκαρντέζ και της πρωτεύουσας Καμπούλ. Εάν οι Μουτζαχεντίν καταλάμβαναν την Κοστ θα μπορούσαν να την καταστήσουν έδρα δικής τους κυβέρνηση,  που πιθανόν θα κέρδιζε και την αναγνώριση της Δύσης.

Οι Σοβιετικοί όφειλαν να ξεκαθαρίσουν την κατάσταση και να διανοίξουν την επίμαχη οδό. Η Μόσχα επιφόρτισε με την αποστολή τον διοικητή της 40ης Στρατιάς αντιστράτηγο Μπορίς Γκρομόφ. Στην στρατιά υπαγόταν και το 345ο Ανεξάρτητο Αερομεταφερόμενο Σύνταγμα που ρίχτηκε στη μάχη για την κατάληψη της περιοχής του Σαράνι όπου βρίσκεται και το ύψωμα 3234 στο Αφγανιστάν. Οι σοβιετικές δυνάμεις κατέλαβαν το ύψωμα και οχυρώθηκαν όπως μπορούσαν σε αυτό.

Η κατάληψη της περιοχή του Σαράνι αποτελούσε όμως βαρύ πλήγμα για τους Μουτζαχεντίν. Έτσι αποφάσισαν να την ανακαταλάβουν. Για τον σκοπό αυτό άρχισαν να συγκεντρώνουν δυνάμεις. Οι Σοβιετικοί είχαν πληροφορίες πως στην περιοχή εισήλθε και μια επίλεκτη μονάδα κομάντο του Πακιστανικού Στρατού, με την ονομασία “Μαύροι Πελαργοί”. Η μονάδα αυτή είχε αποστολή την ανακατάληψη του υψώματος 3234.

Ο αντισυνταγματάρχης Βαλέρι Βοστρότιν, διοικητής του 345ου Ανεξάρτητου Αερομεταφερόμενου Συντάγματος ανέπτυξε τις δυνάμεις του σε σημεία στηρίγματος, ικανά για περιμετρική άμυνα, σε τοποθεσίες κλειδιά της περιοχής. Ένα από τα σημεία στηρίγματος αυτά ήταν και το ύψωμα 3234. Το 3ο Τάγμα ανέλαβε τον νοτιοδυτικό τομέα της περιμέτρου, αναπτύσσοντας στην πρώτη γραμμή άμυνας τον 8ο και τον 9ο Λόχο του, καθώς και τη διμοιρία ανιχνευτών του.

Σε κάθε υπομονάδα είχε διατεθεί σύνδεσμος με τα εναέρια μέσα και το πυροβολικό. Ο ίδιος ο Βοστρότιν είχε εγκαταστήσει τον σταθμό διοίκησής του στο κέντρο της τοποθεσίας, πίσω από τα προκεχωρημένα σημεία στηρίγματος. Εκεί είχε αναπτυχθεί και η μοίρα πυροβολικού που του είχε διατεθεί προς άμεση υποστήριξη, καθώς και αριθμός αρμάτων μάχης. Το κακό ήταν ότι τα σοβιετικά σημεία στηρίγματος δεν μπορούσαν να αλληλοϋποστηριχτούν λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους και των αποστάσεων. Το κενό αυτό στην αμυντική του διάταξη, ο Σοβιετικός αντισυνταγματάρχης, φιλοδοξούσε να το καλύψει με τη χρήση πυρός από το πυροβολικό του και με τη διάθεση της εφεδρείας του, στην κρίσιμη στιγμή.

Ο 9ος Λόχος του 3ου Τάγματος είχε εγκατασταθεί αμυντικά στην περιοχή, δημιουργώντας και ένα σημείο στηρίγματος στο ύψωμα 3234. Οι θέσεις του 9ου Λόχου απείχαν περί τα 500 μ. από το ύψωμα 3234 ώστε να μπορεί να υποστηρίζει με τα πυρά του τους ανιχνευτές. Ο 9ος Λόχος είχε επικεφαλής του ήταν ο υπολοχαγός Σεργκέι Τκατσιόφ. Το σχέδιο πυρός του λόχου βασιζόταν σε ένα βαρύ πολυβόλο NSV των 12,7mm, αρκετά πολυβόλα PK των 7,62mm και έναν πολλαπλό εκτοξευτή οπλοβομβίδων AGS-17. Οι άνδρες ήταν οπλισμένοι με τα ατομικά τους τυφέκια Kalashnikov, ενώ ορισμένοι έφεραν τυφέκια ελεύθερου σκοπευτή SVD και φορητούς αντιαρματικούς εκτοξευτές.

‘Υψωμα 3234

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η 3η Διμοιρία του 9ου Λόχου αναπτύχθηκε στην κορυφή του υψώματος 3234. Στη διμοιρία διατέθηκε το βαρύ πολυβόλο του λόχου και δύο ελαφρά πολυβόλα. Μαζί με τη διμοιρία στην κορυφή πήγε και ο αξιωματικός ΠΠΠ υπολοχαγός Μπαμπένκο μαζί με έναν ασυρματιστή. Ο Μπαμπένκο ήταν υπεύθυνος και τον σύνδεσμο με την αεροπορία. H 3η Διμοιρία διοικείτο από τον ανθυπασπιστή Βασίλι Κοζλόφ.

Η διμοιρία αναπτύχθηκε περί τα 300 μ. νοτιοδυτικά και περίπου 200 μ. ψηλότερα από τον υπόλοιπο λόχο. Η 2η Διμοιρία αναπτύχθηκε βόρεια, έχοντας εκατέρωθεν την 1η Διμοιρία και τη Διμοιρία Ανιχνευτών. Με αυτή τη διάταξη οι άνδρες του 9ου Λόχου υποδέχτηκαν το νέος έτος που όμως ξεκίνησε με ισχυρή χιονόπτωση που συνεχίστηκε μέχρι και τις 4 Ιανουαρίου.

Όμως το πρωινό της 7ης Ιανουαρίου θα άλλαζε για πάντα, άλλωστε, τις ζωές πολλών ανδρών του 9ου Λόχου. Ξαφνικά την πρωινή ησυχία διέκοψαν σποραδικά πυρά. Σε λίγο όμως τα πυρά εντάθηκαν και τάχιστα το ύψωμα άρχισε να “καίγεται” από τα πυρά των όλμων και τις ρουκέτες των Μουτζαχεντίν. Μέσα σε διάστημα 20 λεπτών περίπου 300 ρουκέτες και βλήματα όλμων εκτοξεύθηκαν κατά των σοβιετικών θέσεων. Σύντομα οι Μουτζαχεντίν άνοιξαν πυρ και με Πυροβόλα Άνευ Οπισθοδρομίσεως (ΠΑΟ). Ο δεκανέας Αντρέι Φεντότοφ, ο ασυρματιστής του αξιωματικού ΠΠΠ (προκεχωρημενος παρατηρητής πυροβολικού) ήταν ο πρώτος νεκρός της μάχης που ξεκινούσε. Ένα εχθρικό βλήμα κομμάτιασε τον ίδιο και τον ασύρματό του στην κορυφή του υψώματος.

Ο 9ος Λόχος ζήτησε άμεσα υποστήριξη πυρών και το 345ο Σύνταγμα Πυροβολικού ανέλαβε να του την παράσχει. Όμως με εξουδετερωμένο τον ασύρματο στην κορυφή του υψώματος ο σύνδεσμος με το πυροβολικό δεν ήταν εύκολος. Η επικοινωνία γινόταν τώρα με τον ασύρματο του λόχου, αλλά ο διοικητής του δεν είχε καθαρή εικόνα, καθώς δεν βρισκόταν στη κορυφή του υψώματος. Περί τις 15.30 οι θέσεις της 1ης Διμοιρίας του υπολοχαγού Γκαγκάριν (απλή συνωνυμία με τον γνωστό αυστροναύτη, εξαιτίας της οποίας οι άνδρες του τον αποκαλούσαν “κοσμοναύτη”), επλήγησαν από πάνω από 20 ρουκέτες. Σε λίγο άρχισαν να δέχονται και πυρά από ΠΑΟ.

Ο Γκαγκάριν ζήτησε άμεσα υποστήριξη πυροβολικού και οι πολλαπλοί εκτοξευτές ρουκετών του 345ου Συντάγματος Πυροβολικού ανέλαβαν δράση. Τα μαζικά πυρά πυροβολικού των Σοβιετικών υποχρέωσαν, πράγματι, τους Μουτζαχεντίν να σταματήσουν να βάλλουν. Ωστόσο σύντομα μια ισχυρή δύναμη Μουτζαχεντίν φάνηκε να πλησιάζει στις θέσεις του λόχου. Τα πυρά των αμυνομένων υποχρέωσαν τους Μουτζαχεντίν να σταματήσουν σε απόσταση μόλις 200 μ. από τις σοβιετικές θέσεις. Εκεί, υπό την όποια κάλυψη παρείχε το έδαφος, οι φανατικοί Μουτζαχεντίν παρέμειναν ετοιμαζόμενοι για την τελική έφοδο. Ξαφνικά νέος καταιγισμός πυρών έπληξε τις σοβιετικές δυνάμεις και η κραυγή «ο Αλλάχ είναι μεγάλος” αντήχησε στο χιονισμένο βουνό.

Επίθεση Μουτζαχετίν

Οι Μουτζαχεντίν εκτόξευσαν την κύρια έφοδο από Βορρά. Οι επιτιθέμενοι έφεραν μαύρες στολές στολισμένες με σιρίτια χρώματος μαύρου, χρυσού και ερυθρού στα μανίκια. Τόσο η εμφάνιση όσο, κυρίως, η τακτική που χρησιμοποίησαν κατά την επίθεση σε τίποτα δεν θύμιζε αντάρτικό τμήμα. Οι Σοβιετικοί ήταν βέβαιοι πως οι επιτιθέμενοι δεν ήταν Μουτζαχεντίν, αλλά επίλεκτο, τακτικό τμήμα του Πακιστανικού Στρατού.

Υποστηριζόμενοι από πυρά βαρέων όπλων οι Μουτζαχεντίν ή οι Πακιστανοί επιτέθηκαν με ορμή και φανατισμό αδιαφορώντας για τις απώλειες. Οι αλεξιπτωτιστές μάχονταν όμως επίσης με ηρωισμό. Τα πολυβόλα είχαν πάρει φωτιά και τα Καλάσνικοφ θέριζαν. Οι αμυνόμενοι εκτόξευαν με μανία χειροβομβίδες καθιστώντας το πεδίο το ιδανικό σκηνικό για παράσταση της κόλασης του Δάντη.

Αρκετοί αλεξιπτωτιστές τραυματίσθηκαν, ορισμένοι θανάσιμα, αλλά συνέχισαν να βάλλουν με κάθε διαθέσιμο όπλο, στρώνοντας το βραχώδες έδαφος με πτώματα αντιπάλων, οι οποίοι, παρόλα αυτά, φανατισμένοι όπως ήταν συνέχισαν να εφορμούν. Οι σοβιετικές δυνάμεις πείσθηκαν πως απέναντί τους είχαν τακτικό τμήμα όταν διαπίστωσαν την ψυχραιμία υπό το πυρ των αντιπάλων τους και το γεγονός ότι ορισμένοι από αυτούς, εφοδιασμένοι με φορητούς ασυρμάτους, συντόνιζαν τα κύματα εφόδου.

Εκμεταλλευόμενοι το έδαφος οι επιτιθέμενοι πλησίασαν στις σοβιετικές θέσεις, αλλά, τελικά, υποχρεώθηκαν να οπισθοχωρήσουν εκτός απόστασης εφόδου. H επίθεση αποκρούστηκε αλλά στις 17.35 επαναλήφθηκε από τρεις πλευρές ακόμα πιο ισχυρή κατά της 2ης Διμοιρίας του υπολοχαγού Σεργκέι Ροζκόφ. Ταυτόχρονα σφοδρή επίθεση δέχτηκε και η Διμοιρία Ανιχνευτών του υπολοχαγού Σμιρνόφ, που τηρείτο σε εφεδρεία.

Αυτή τη φορά η κατάσταση κατέστη πραγματικά κρίσιμη για τους αλεξιπτωτιστές που πιέστηκαν ασφυκτικά, υφιστάμενοι απώλειες. Παρόλα αυτά, παρά τον εχθρικό καταιγισμό πυρών, συνέχισαν να βάλλουν πλήττοντας τις πυκνές εχθρικές μάζες και υποχρεώνοντας και πάλι τους αντιπάλους σε υποχώρηση περί τα 200 μ. από τις θέσεις τους. Και αυτή η επίθεση αποκρούστηκε, αλλά τα αποθέματα πυρομαχικών είχαν μειωθεί σημαντικά. Στις 19.10 οι Μουτζαχεντίν εκτόξευσαν νέα, θυελλώδη, αυτή τη φορά επίθεση κατά ολόκληρου του μετώπου του 9ου Λόχου. Υποστηριζόμενοι από πυρά βαρέων πολυβόλων και φορητών αντιαρματικών εκτοξευτών, προέλασαν κατά των σοβιετικών θέσεων και έφτασαν σε απόσταση εφόδου από αυτές.

Πύλες της κόλασης

Ένα ακόμα άλμα και όλα θα τελείωναν για τους αλεξιπτωτιστές. Η κατάσταση κατέστη παραπάνω από κρίσιμη με τους άνδρες να έχουν φτάσει στα όρια της αντοχής τους και τα πυρομαχικά να αρχίζουν να λείπουν. Τότε ο ΠΠΠ υπολοχαγός Μπαμπένκο ανέλαβε πρωτοβουλία και ζήτησε πυρά πυροβολικού, παρά τον κίνδυνο να πληγούν και οι άνδρες του 9ου Λόχου, λόγω της εγγύτητάς τους με τους αντιπάλους.

Σε λίγο άνοιξαν οι πύλες της κόλασης καθώς το σοβιετικό πυροβολικό άρχισε σφοδρό πυρ ενώπιον των θέσεων του 9ου Λόχου. Οι Μουτζαχεντίν που δεν περίμεναν κάτι τέτοιο δέχτηκαν συντριπτικό πλήγμα, την ώρα που οι αλεξιπτωτιστές “λούφαξαν” πίσω από τα πρόχειρα οχυρώματά τους, όσο καλύτερα μπορούσαν για να αποφύγουν τα φίλια πυρά. Τα συντριπτικά πυρά του σοβιετικού πυροβολικού αναχαίτισαν την επίθεση κυριολεκτικά πάνω στην ώρα καθώς οι Μουτζαχεντίν είχαν φτάσει σε απόσταση περίπου 10 μ. από τα οχυρώματα των αλεξιπτωτιστών.

Σε κάποια σημεία της περιμέτρου οι αντίπαλοι είχαν εμπλακεί σε πάλη σώμα με σώμα όταν άρχισαν τα πυρά του πυροβολικού. Όσοι Μουτζαχεντίν βρέθηκαν εντός των σοβιετικών οχυρωμάτων εξοντώθηκαν μέχρις ενός με μαχαίρια, ξιφολόγχες, πέτρες και κοντάκια όπλων. Οι αλεξιπτωτιστές όμως διέθεταν έκαστος μια-δύο γεμιστήρες για τα τυφέκια εφόδου τους. Οι χειροβομβίδες είχαν τελειώσει. Πάντως σύντομα το ηθικό των αμυνόμενων ανέβηκε κατακόρυφα όταν υπεκλάπη σήμα του Πακιστανικού Στρατού με το οποίο δίνονταν συγχαρητήρια στον επικεφαλής του επιτιθέμενου τμήματος για την κατάληψη του υψώματος 3234! Τα συγχαρητήρια ήταν μάλλον άκαιρα…και οι Σοβιετικοί στρατιώτες το διασκέδασαν πραγματικά.

Ανέλπιστη διάσωση

Όταν έπεσε το σκοτάδι η μάχη έπαυσε. Για τους σκληρά πιεσμένους Σοβιετικούς η νύκτα ήταν πραγματικά ευλογία που τους επέτρεπε να ανασυνταχθούν και να αναπαυθούν, αλλά και να ετοιμαστούν για την βέβαιη επανάληψη, την επομένη, των εχθρικών επιθέσεων. Ο διοικητής του 9ου Λόχου υπολοχαγός Τκάτσεφ είχε ζητήσει ανεφοδιασμό σε πυρομαχικά. Σε μικρή απόσταση από τον σταθμό διοίκησης του λόχου, ο διοικητής του 345ου Συντάγματος, συνταγματάρχης Βοστρότιν ετοίμαζε μια δύναμη για να άρει την πολιορκία των αμυνομένων στο ύψωμα 3234. Ο Βοστρότιν διέταξε τον πολιτικό επίτροπο (κομισάριο) του συντάγματος Νικολάι Σαμούσεφ να τεθεί επικεφαλής μιας δύναμης που θα επιχειρούσε να ενωθεί με τον 9ο Λόχο.

Στη 01.00 τα ξημερώματα της 8ης Ιανουαρίου η αυτοσχέδια δύναμη του Σαμούσεφ ξεκίνησε και κατάφερε να ανεφοδιάσει τους αμυνόμενους. Έτσι ο 9ος Λόχος επέζησε των επιθέσεων των Μουτζαχεντίν την πρώτη κρίσιμη ημέρα έναρξης των επιθέσεων και μπορούσε, διαθέτοντας πλέον πυρομαχικά σε σχετική αφθονία και ενισχυμένος σε άνδρες, να ατενίζει το μέλλον πιο αισιόδοξα. Έχοντας υποστεί συντριπτικές απώλειες, κυρίως από το σοβιετικό πυροβολικό, κατά την τελευταία τους επίθεση, οι Μουτζαχεντίν και πιθανώς και οι Πακιστανοί σύμμαχοί τους, δεν αποτόλμησαν άλλη επίθεση.

Περιορίστηκαν σε πυρά παρενοχλήσεως με βαρέα όπλα από αποστάσεις ασφαλείας. Οι άνδρες του Λόχου επισκεύασαν όπως-όπως τις θέσεις μάχης τους και περίμεναν τη νέα εχθρική έφοδο. Αυτή όμως δεν ήρθε ποτέ. Αντίθετα εμφανίστηκαν άλλοι εχθροί, το χιόνι και οι ψείρες. Οι Μουτζαχεντίν όμως δεν επανεμφανίστηκαν και ο υπόλοιπος Ιανουάριος κύλησε ήσυχα για τους αλεξιπτωτιστές του 9ου Λόχου που είχαν αντέξει, 39 άνδρες, στις σφοδρές επιθέσεις 200-400 Μουτζαχεντίν. Ο Λόχος είχε χάσει έξι άνδρες του νεκρούς. Άλλοι 28 τραυματίστηκαν. Οι επιτιθέμενοι έχασαν τουλάχιστον 200 -250 άνδρες τους.