Acerola, το κεράσι των Αντιλλών

Ο αειθαλής θάμνος της acerola φέρει ένα μικρό καρπό με τρεις λοβούς που μοιάζει με κερασιά. Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον Νοέμβριο και το φρούτο ωριμάζει μέσα σε 3-4 εβδομάδες μετά την ανθοφορία.

Η acerola είναι ένα μικρό σε μέγεθος φρούτο, με διάμετρο 1-4 εκατοστά και βάρος 2-15 γραμμάρια. Περιέχει τρεις μικρούς σπόρους διαφορετικών μεγεθών. Το χρώμα του φλοιού της είναι πράσινο στο ανώριμο στάδιο της διαδικασίας ωρίμανσης και αλλάζει σε πορτοκαλο-κόκκινο κι έπειτα σε έντονο κόκκινο χρώμα κατά την ωρίμανση. Αν και η γλυκύτητα του φρούτου διαφοροποιείται ανάλογα με την ποικιλία, οι περισσότερες είναι αρκετά ξινές και όξινες, αλλά υπάρχουν μερικές που είναι γλυκιές. Εκτός από το ότι περιέχει μια υπερβολική ποσότητα ασκορβικού οξέος, η acerola περιέχει επίσης πολλά θρεπτικά συστατικά όπως καροτενοειδή, φαινολικές ενώσεις, φλαβονοειδή και ανθοκυανίνες, ενώ διαθέτει πολυάριθμες βιολειτουργικές ιδιότητες. Συνεπώς, η acerola αποτελεί ένα «superfood» με μεγάλη λειτουργική σημασία.

Πώς σχετίζεται με τη διατροφή

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η acerola έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, συγκεκριμένα μεταξύ 1500 και 4500mg ανά 100g φρούτου. Για να γίνει κατανοητή αυτή η συγκέντρωση, αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι είναι 80 φορές υψηλότερη σε σύγκριση με άλλα εσπεριδοειδή, όπως τα πορτοκάλια και τα λεμόνια. Πέραν της περιεκτικότητας σε βιταμίνη C, η acerola αποτελεί πηγή πολλών μακροθρεπτικών και μικροθρεπτικών συστατικών. Στο ώριμο φρούτο τα κυριότερα περιεχόμενα σάκχαρα είναι η γλυκόζη, η φρουκτόζη και μικρές ποσότητες σουκρόζης.

Επιπλέον, περιλαμβάνει οργανικά οξέα, με το μηλικό οξύ να αποτελεί το 32% αυτών, ενώ το κιτρικό και το τρυγικό οξύ υπάρχουν σε μικρές ποσότητες. Οι φυσικοχημικές ιδιότητες του φρούτου και η θρεπτική του αξία εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων της τοποθεσίας ανάπτυξης του φρούτου, των περιβαλλοντικών συνθηκών, των πρακτικών που χρησιμοποιούνται στην καλλιέργεια, του σταδίου ωρίμανσης του φρούτου καθώς και των μεθόδων επεξεργασίας και αποθήκευσης. Στον παρακάτω πίνακα αναφέρεται η διατροφική αξία του φρούτου acerola ανά 100g ωμού τροφίμου.

Ποιες οι χρήσεις της acerola

Η acerola είναι μία πλούσια πηγή ισχυρών αντιοξειδωτικών όπως το ασκορβικό οξύ και άλλα φυτοθρεπτικά συστατικά, όπως τα φαινολικά και τα καροτενοειδή και φαίνεται να είναι ένα πολλά υποσχόμενο τρόφιμο για την καταπολέμηση διαφόρων ασθενειών που σχετίζονται με το οξειδωτικό stress. Αναλυτικότερα, μία σειρά βιολογικών δραστηριοτήτων έχουν αναδειχθεί χρησιμοποιώντας διαφορετικά εκχυλίσματα acerola και τα φυτικά συστατικά της. Οι δραστηριότητες αυτές περιλαμβάνουν:

• Αντιυπεργλυκαιμική δράση
• Αντιγονοτοξική δράση
• Αντιμικροβιακή δράση
• Αντικαρκινογόνα δράση
• Ηπατοπροστατευτική δράση
• Εφέ λεύκανσης της επιδερμίδας
• Ραδιοπροστατευτική δράση
• Δραστηριότητα αναστροφής πολλαπλών φαρμάκων
• Αναστολή του καταβολικού ενζύμου του σακχάρου
• Πρόληψη της υπεργλυκαιμίας και της δυσλιπιδαιμίας σε διαβητικούς

Εφόσον η acerola έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, έχει χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή συμπληρωμάτων ασκορβικού οξέος αλλά και στον εμπλουτισμό άλλων επεξεργασμένων τροφίμων. Επιπλέον, δεδομένου ότι η βιταμίνη C της acerola απορροφάται καλύτερα από τον ανθρώπινο οργανισμό σε σχέση με τη συνθετική βιταμίνη C, τα συμπληρώματα της acerola αποτελούν μία ελκυστική εναλλακτική λύση για άτομα με ανεπάρκεια βιταμίνης C. Τα διαθέσιμα προϊόντα στην αγορά είναι είτε βιταμίνη C που έχει προέλθει από το φρούτο acerola, είτε έχουν τη μορφή συμπληρωμάτων που είναι η συμπυκνωμένη μορφή του ίδιου του φρούτου. Τα συμπληρώματα που διατίθενται στην παγκόσμια αγορά με διάφορες μάρκες είναι σε μορφή μασώμενων, δισκίων, σκόνες και κάψουλες.

Πολλά από αυτά τα προϊόντα έχουν πρόσθετα συστατικά που προστίθενται σε αυτά, όπως άλλα φρούτα και εκχυλίσματα, σάκχαρα και γεύσεις φρούτων. Ωστόσο, πρέπει να τονισθεί ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα με μακροχρόνιες μελέτες σε ανθρώπους που υποστηρίζουν ότι τα συμπληρώματα που περιλαμβάνουν acerola έχουν τις παραπάνω ευεργετικές επιδράσεις καθώς οι συνθήκες επεξεργασίας, οι προσμίξεις με άλλα φρούτα και τα πρόσθετα συστατικά πιθανόν να διαφοροποιούν την βιοαποτελεσματικότητα της.

Υπάρχουν παρενέργειες

Σε δόσεις βιταμίνης C μεγαλύτερες των 2000mg την ημέρα και σε μακροχρόνια χρήση, υπάρχει πιθανότητα να προκληθούν παρενέργειες. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η διάρροια, η ναυτία και ο σχηματισμός οξαλικών λίθων στα νεφρά.

Συστήνεται να αποφεύγεται η λήψη από ασθενείς με αιμοχρωμάτωση καθώς και σε αυξημένες τιμές ουρικού οξέος. Επίσης, η χρήση πολύ υψηλών δόσεων βιταμίνης C (άνω των 2000mg), συστήνεται να αποφεύγεται σε άτομα με νεφρικά προβλήματα. Βέβαια, οι δόσεις αυτές είναι σχεδόν απίθανο να επιτευχθούν με την κατανάλωση των σκευασμάτων του εμπορίου στις δοσολογίες που αναγράφονται από την εκάστοτε εταιρεία. Η λήψη των συμπληρωμάτων βιταμίνης C από acerola κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό ενδείκνυται μόνο με ιατρική παρακολούθηση.

Θα πρέπει να αποφεύγεται η λήψη παράλληλα με αντιπηκτικά. Σε περίπτωση που λαμβάνεται οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή, συμβουλευτείτε τον ιατρό ή τον φαρμακοποιό σας πριν τη χρήση του σχετικού συμπληρώματος.

Προτεινόμενη δοσολογία

Δεν έχει οριστεί συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη για την acerola. Η δοσολογία καθορίζεται σε κάθε σκεύασμα από την παραγωγό εταιρεία, ανάλογα με τη σύσταση κι έπειτα από μελέτες. Αποφύγετε την αλόγιστη χρήση κάποιου συμπληρώματος και συμβουλευτείτε τον ιατρό, τον φαρμακοποιό ή τον διαιτολόγο σας για μία εξατομικευμένη σύσταση.

---

Η Σωτηρία Σερεμέτη είναι κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος

Σε συνεργασία με το medNutrition