Γνωριμία με τρία πολύτιμα αμινοξέα
15/12/2023
Τα αμινοξέα διακλαδισμένης αλύσου (BCAA: branched chain amino acids) είναι μια ιδιαίτερη ομάδα 3 αμινοξέων από τα 20 που προσλαμβάνει ο άνθρωπος μέσω της διατροφής του και τα οποία είναι απαραίτητα για την σύνθεση των πρωτεϊνών του σώματος.
Η ονομασία τους (διακλαδισμένης αλύσου) οφείλεται στην ιδιαίτερη χημική δομή τους η οποία παρουσιάζει μια “διακλάδωση” της αλυσίδας άνθρακα και υδρογόνων που περιλαμβάνει το μόριό τους. Ειδικότερα, τα αμινοξέα αυτά ανήκουν στην ομάδα των 9 γνωστών ως «απαραίτητων αμινοξέων», τα οποία ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να συνθέσει εκ νέου από άλλες ενώσεις, όπως γίνεται με τα υπόλοιπα 11, αλλά πρέπει να τα προσλάβει αποκλειστικά μέσω της διατροφής.
Στοιχεία από πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι ένα μικρό ποσοστό BCAA μπορεί να συντεθεί από την εντερική μικροχλωρίδα, χωρίς ωστόσο η συμβολή της σύνθεσης αυτής να είναι σημαντική για την κάλυψη των αναγκών του οργανισμού.
Τα 3 BCAA είναι η λευκίνη, η βαλίνη και η ισολευκίνη. Στο σύνολό τους τα αμινοξέα αυτά αποτελούν το 35-40% του συνόλου των απαραίτητων αμινοξέων στο σώμα.
Μεταβολισμός
Τα 3 BCAA προσλαμβάνονται από τις τροφές και μεταβολίζονται κατά τον ίδιο τρόπο από τον οργανισμό, γι’ αυτό και οι μελέτες αναφέρονται συνήθως στο σύνολό τους, παρά το γεγονός ότι κάθε ένα διαφοροποιείται ως έναν βαθμό ως προς τον μεταβολικό του ρόλο στον οργανισμό. Η ιδιαιτερότητα των BCAA είναι ότι σε αντίθεση με τα υπόλοιπα αμινοξέα, αφού απελευθερωθούν στην κυκλοφορία, δεν μεταφέρονται στο ήπαρ για περαιτέρω επεξεργασία, αλλά σε άλλους ιστούς όπως στον εγκέφαλο και κυρίως τους μύες.
Πηγές στα τρόφιμα
Τα BCAA βρίσκονται σε αφθονία σε τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη όπως είναι το κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα όσπρια, τα προϊόντα σόγιας και οι ξηροί καρποί.
Ειδικότερα, πηγές λευκίνης, η οποία χαρακτηρίζεται από εντονότερη αναβολική δράση είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα αλλά και η σκόνη ορού γάλακτος, το κοτόπουλο, ο τόνος, τα φασόλια, οι φακές, το τόφου, ο κολοκυθόσπορος κ.α.
Η καθημερινή επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, το βάρος και το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας, εξασφαλίζει και την επάρκεια του οργανισμού σε BCAA.
Η Μαρίνα Πόγκα είναι Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής
Σε συνεργασία με το medNutrition
