Καιρός για προληπτικές εξετάσεις οστεοπόρωσης

Σημαντικό ρόλο στην οστεοπόρωση παίζει η κληρονομικότητα αλλά και ο τρόπος ζωής. Αφορά και τα δυο φύλα αλλά τα περισσότερα θύματα της είναι γυναίκες.

Τα οστά είναι οι αποθήκες ασβεστίου του οργανισμού. Το ασβέστιο είναι ένα πολύτιμο μέταλλο του οργανισμού για τη διατήρηση της καρδιακής λειτουργίας και για το λόγο αυτό η συγκέντρωσή του στο αίμα ρυθμίζεται με ορμονικούς μηχανισμούς. Η συγκέντρωση του ασβεστίου στο αίμα παραμένει σταθερή ακόμα κι όταν η πρόσληψη του από τη διατροφή ή η απορρόφηση του από το γαστρεντερικό σύστημα είναι ανεπαρκής. Το ισοζύγιο του ασβεστίου σε καταστάσεις δυσαπορρόφησης ή φτωχής δίαιτας αναπληρώνεται από τα οστά.

Στα οστά υπάρχουν δυο ομάδες κυττάρων οι οστεοβλάστες που παράγουν καθημερινά καινούργιο κόκκαλο και οι οστεοκλάστες που καθημερινά το αποδομούν. Αυτές οι δυο ομάδες κυττάρων φυσιολογικά εργάζονται με τον ίδιο ρυθμό έτσι ώστε να ανανεώνονται τα ανθρώπινα οστά σε τακτική βάση.

Που οφείλεται η οστεοπόρωση

Στην οστεοπόρωση αυτές οι δυο ομάδες κυττάρων χάνουν το μεταξύ τους συντονισμό με συνέπεια οι οστεοκλάστες να δουλεύουν με πιο εντατικό ρυθμό. Το φαινόμενο αυτό ενισχύει την παρατήρηση ότι γενικά στη φύση είναι πιο εύκολο να καταστρέφεις παρά να δημιουργείς. Ως επακόλουθο τα οστά κατά την ανανέωση τους παρουσιάζουν οπές στο εσωτερικό τους και η αντοχή τους σταδιακά μειώνεται. Έτσι τα οστά με τον καιρό γίνονται πιο εύθραυστα.

Η οστεοπόρωση είναι μια ύπουλη και σιωπηρή νόσος που συχνά το πρώτο σύμπτωμα είναι ο οξύς πόνος ενός κατάγματος. Συνήθως τα κατάγματα συμβαίνουν στους σπονδύλους της θωρακικής μοίρας ή της ανώτερης οσφυικής μοίρας. Μπορεί να συμβούν στο κάτω πέρας της κερκίδας κοντά στον καρπό ή στην κεφαλή του βραχίονα στο άνω άκρο. Τα κατάγματα του ισχίου οφείλονται κυρίως στην ύπαρξη οστεοπόρωσης αλλά συνήθως δεν είναι το πρώτο σύμπτωμα της νόσου. Η αντιμετώπιση αυτών των καταγμάτων μπορεί να είναι συντηρητική και να περιλαμβάνει την εφαρμογή γύψου για πέντε εβδομάδες στο χέρι ή πολύ συχνά χειρουργική για τα κατάγματα του ώμου, των σπονδύλων και των ισχίων.

Η διάγνωση της οστεοπόρωσης μπορεί να γίνει έγκαιρα με μια ειδική απεικονιστική εξέταση, η οποία είναι οικονομική και μπορεί πολύ εύκολα να επαναληφθεί. Η εξέταση είναι ανώδυνη και διαρκεί πολύ λίγο. Συστήνεται σε όλες τις γυναίκες που βρίσκονται στην περιεμηνοπαυσιακή περίοδο, μετά από τη λήψη του ιστορικού από το θεράποντα ιατρό. Οι ειδικότητες που ασχολούνται με την οστεοπόρωση είναι η ορθοπαιδική, η ρευματολογία και η ενδοκρινολογία και για το λόγο αυτό οι ιατροί αυτών των ειδικοτήτων έχουν την αρμοδιότητα να εκδίδουν τα ανάλογα παραπεμπτικά. Η εξέταση γίνεται σε ακτινολογικό εργαστήριο και υπογράφεται από ακτινοδιαγνώστη.

Τα σημεία του σκελετού που εξετάζονται είναι η οσφυική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και τα ισχία. Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν την εξέταση μόνο μιας περιοχής για οικονομικούς και όχι επιστημονικούς λόγους. Η σύσταση όμως είναι η εξέταση να περιλαμβάνει και τις τρεις περιοχές, τουλάχιστον την πρώτη φορά. Τα αποτελέσματα φυλάσσονται και επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού και συγκρίνονται μεταξύ τους.

Συνήθως τα αποτελέσματα της πρώτης εξέτασης είναι φυσιολογικά αλλά υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που σε αυτήν την πρώτη προληπτική εξέταση διαγιγνώσκεται οστεοπόρωση η αντιμετώπιση της οποίας απαιτεί φαρμακευτική αγωγή. Οι γυναίκες που διαγιγνώσκονται με οστεοπόρωση και πρέπει να λάβουν φαρμακευτική αγωγή συνήθως νοιώθουν θυμό επειδή δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Αυτές οι γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται στις ανάλογες εξετάσεις σε ετήσια βάση.

Τρόποι πρόληψης της οστεοπόρωσης

Υπάρχουν παράγοντες που προκαλούν οστεοπόρωση και μπορούν να ελεγχθούν. Αυτό που απαιτείται είναι αλλαγή του τρόπου ζωής με διακοπή του καπνίσματος, περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ και αναψυκτικών. Η τακτική άσκηση βοηθάει στην πρόσληψη της οστεοπόρωσης. Η κολύμβηση δεν είναι τόσο ωφέλιμη αλλά οι ασκήσεις με βάρη και αντιστάσεις μπορούν να συγκρατήσουν το ασβέστιο μέσα στα οστά.

Φάρμακα όπως η κορτιζόνη όταν χορηγείται για μακρό χρονικό διάστημα και διουρητικά για την αρτηριακή υπέρταση μπορούν να είναι σοβαρές αιτίες πρόκλησης οστεοπόρωσης και πρέπει να συζητιόνται διεξοδικά με το θεράποντα ιατρό. Παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να συνδυάζονται με οστεοπόρωση και πρέπει εξίσου να αντιμετωπιστούν.

Η θεραπεία της οστεοπόρωσης είναι ευθύνη του θεράποντος ιατρού. Καθώς τελείωσε το καλοκαίρι, άνοιξαν τα σχολεία και μια καινούργια ακαδημαϊκή χρονιά ανοίγεται μπροστά μας, είναι καιρός για όλες τις γυναίκες που είναι στο τέλος της αναπαραγωγικής τους ηλικίας να κλείσουν το ραντεβού τους για προληπτικές εξετάσεις οστεοπόρωσης.