Παιδιά με μέτρο η ζυγαριά…

Ωστόσο, από μόνη της η ζυγαριά δεν μπορεί να δώσει εικόνα από τι αποτελείται αυτό το συνολικό βάρους του σώματος, κάτι το οποίο μπορεί να κάνει ένας λιπομετρητής που παρέχει πιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τη σωματική σύνθεση και την αναλογία λίπους, μυϊκής και οστικής μάζας στο σώμα ενός ανθρώπου.

Κάθε πότε πρέπει να ζυγίζεστε;

Δεν υπάρχει απόλυτος κανόνας για το πόσο συχνά πρέπει να ζυγίζεται κάποιος, καθώς αυτό εξαρτάται από τους προσωπικούς του στόχους, τις ανάγκες του και τον λόγο για τον οποίο κάνει τη μέτρηση. Αν ο στόχος είναι η διαχείριση του βάρους: η τακτική ζύγιση 1-2 φορές την εβδομάδα μπορεί να είναι χρήσιμη. Μελέτες αναφέρουν πως η τακτική ζύγιση συσχετίζεται θετικά με επιτυχή απώλεια βάρους. Η θετική αυτή συσχέτιση ήταν πιο έντονη για άτομα με υπέρβαρο ή παχύσαρκο βάρος.

Αν έχεις ήδη επιτύχει το επιθυμητό βάρος και στόχος είναι η διατήρηση του βάρους;

Η ζύγιση μπορεί να γίνεται λιγότερο συχνά, π.χ. μία φορά τον μήνα. Η ζύγιση του βάρους, είναι μια ενέργεια αυτο-παρακολούθησης, η οποία αποτελεί σημαντική στρατηγική για κάθε είδους αλλαγής της συμπεριφοράς. Η παρακολούθηση της συμπεριφοράς σου δίνει κάποια υπευθυνότητα ως προς την αλλαγή, μπορεί να δημιουργήσει κάποια φυσική ανατροφοδότηση και μπορεί να παρέχει κίνητρο για την συνέχεια της προσπάθειας.

Ωστόσο, τι γίνεται όμως αν το αποτέλεσμα της ζυγαριάς επηρεάζει αρνητικά την διάθεση, την αυτοεκτίμησή σου και κατά συνέπεια τον στόχο και την προσπάθεια σου; Εάν έχεις ασχοληθεί με πολλές δίαιτες στο παρελθόν μπορεί να υπήρξαν αντίστοιχα πολλές στιγμές στη ζωή σου όπου ζυγιζόσουν ακόμα και πολλές φορές/ημέρα. Η τακτική ζύγιση μπορεί να συνδέεται πολύ με την δίαιτα και την έννοια της στέρησης και συχνά αποφέρει μεγάλο άγχος.

Ποια τα σημάδια πως έχετε χάσει το μέτρο;

Η ζύγιση του βάρους μπορεί να γίνει υπερβολική και να οδηγήσει σε προβλήματα όταν γίνεται με μεγάλη συχνότητα και προέρχεται από την έντονη ενασχόληση με το “νούμερο στη ζυγαριά” και το βάρος του σώματος.  Ορισμένα σημάδια που υποδεικνύουν ότι η ζύγιση γίνεται υπερβολικά συχνά και μπορεί να υπάρχει εμμονή με το βάρος και την εικόνα σώματος περιλαμβάνουν:

Στρες και ανησυχία

Αν νιώθεις συνεχώς αγχωμένος ή ανήσυχος σχετικά με το βάρος σου και το αποτέλεσμα της ζύγισης, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι υπερβολικής ενασχόλησης με το βάρος.

Υπερβολικός έλεγχος στη διατροφή

Εάν αρχίσεις να αναλύεις και να περιορίζεις ακραία τη διατροφή σου με βάση το βάρος σου, αγνοείς τα σημάδια πείνας και κορεσμού του σώματός σου και επικεντρώνεσαι αποκλειστικά στον αριθμό που εμφανίζεται στη ζυγαριά. Αυτό μπορεί να υποδεικνύει μια εμμονική ενασχόληση με τη ζυγαριά και την εικονά σώματος.

Διακυμάνσεις στη διάθεση

Η υπερβολική ζύγιση μπορεί να οδηγήσει σε διακυμάνσεις στην ψυχολογική διάθεση, με περιόδους ευτυχίας και αισιοδοξίας όταν το βάρος είναι χαμηλό και περιόδους απογοήτευσης, άγχους, στεναχώριας και ανάγκης αυστηρότητας όταν το βάρος αυξάνεται.

Απομόνωση από κοινωνικές δραστηριότητες

Αν αποφεύγεις κοινωνικές εκδηλώσεις που θέλεις να πας, εξαιτίας των ανησυχιών για το βάρος σου ή επειδή δεν θέλεις να ξεφύγεις από τον “έλεγχο” της διατροφής.

Επηρεάζει την καθημερινή σου ζωή

Εάν η ζύγιση γίνεται ένας κυρίαρχος παράγοντας στην καθημερινή σου ζωή και επηρεάζει τις επιλογές σου, τις σχέσεις σου και την ευημερία σου. Επομένως όταν, η συχνή ζύγιση του βάρους έρχεται στο μυαλό σαν έμμονη ιδέα και δίνεται υπέρμετρη προσοχή και σημαντικότητα στο αποτέλεσμα της, χρειάζεται να σκεφτείς και να αναθεωρήσεις τον αντίκτυπο που έχει αυτή η συμπεριφορά στη ζωή σου.

Για να δεις την επίδραση που μπορεί να έχει η τακτική ζύγιση του βάρους στις συμπεριφορές διατροφής και άσκησης, την εικόνα του σώματος και την αυτοεκτίμησή σου, αφιέρωσε λίγο χρόνο για να απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα: Πόσο καιρό παρακολουθείς τη ζυγαριά; Ποια είναι η συχνότητα με την οποία ζυγίζεσαι; Κράτησε ημερολόγιο για το πώς αισθάνεσαι όταν η ζυγαριά δείχνει το βάρος μειωμένο.

Κράτησε ημερολόγιο για το πως αισθάνεσαι όταν η ζυγαριά δείχνει το βάρος αυξημένο. Το να παρακολουθείς την πρόοδό σου είναι σημαντικό για να πετύχεις τον στόχο σου, αν ωστόσο το καθημερινό ζύγισμα σου προκαλεί περισσότερο άγχος παρά κίνητρο, οδηγώντας σε έντονη ανησυχία και ανασφάλεια ως προς την εικόνα σώματος και επηρεάζει την σχέση με την διατροφή σου, τότε δεν θα σε ωφελήσει.

Γιατί δε πρέπει να δίνετε τόση αξία στη ζυγαριά

Το βάρος όντως αποτελεί ένα δείκτη της υγείας μας αλλά είναι πολύ σημαντικό να κρατήσεις στο μυαλό σου πως δεν είναι ο μοναδικός δείκτης. Μην ξεχνάς ακόμα πως οι διακυμάνσεις του βάρους είναι απολύτως φυσιολογικές. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τον αριθμό στην ζυγαριά που δεν σχετίζονται με το σωματικό λίπος.

Μερικοί από αυτούς τους παράγοντες μπορεί να είναι:

• Η στιγμή της ημέρας που κάνεις την μέτρηση στην ζυγαριά, για αυτό είναι καλό να μην συγκρίνεις δυο μετρήσεις από διαφορετικές ζυγαριές.
• Η πρόσληψη υγρών.
• Τα επίπεδα των ορμονών, όπως π.χ στη περίοδο της εμμήνου ρύσεως.
• Η σωματική δραστηριότητα.
• Η κατανάλωση αλκοόλ & καφεϊνης.
• Το γεύμα που είχες την προηγούμενη ημέρα και η περιεκτικότητά του σε θρεπτικά συστατικά και αλάτι.
• Οι εντερικές σου συνήθειες.

Επίσης, η ζυγαριά όπως προαναφέρθηκε δεν είναι ικανή να ενημερώσει για μία αλλαγή στη σύσταση του σώματος. Για παράδειγμα, αν κάποιος χάσει 1kg λίπος και πάρει 1kg μυϊκή μάζα είναι μία πολύ ουσιαστική αλλαγή για την υγεία, αλλά το βάρος θα συνεχίσει να είναι το ίδιο με πριν. Εκτός από την σύσταση του σώματος, άλλοι δείκτες που σχετίζονται με την υγεία σου και μπορείς να παρατηρήσεις είναι τα επίπεδα ενέργειας που έχεις μέσα στην ημέρα, το πόσο ποιοτικό ύπνο έχεις, τις τιμές βιομετρικών δεικτών όπως η αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα γλυκόζης κ.α.

Δίνοντας υπερβολική αξία στη ζυγαριά, εκτός λοιπόν του ότι δεν είναι ο μοναδικός δείκτης υγείας όπως εξηγήθηκε παραπάνω, μπορεί ακόμα να έχει αρνητικές συνέπειες για την ψυχολογία και την υγεία σου. Η συχνή ζύγιση μπορεί να δημιουργήσει άγχος και παραπάνω ανησυχία για το βάρος αυξάνοντας την πιθανότητα ενασχόλησης με αυστηρές δίαιτες. Μπορεί επίσης, να επηρεάσει την αυτοεκτίμησή σου ανάλογα με το αποτέλεσμα που θα φέρνεις κάθε φορά στο βάρος και να επιδεινώσει προϋπάρχουσα μη λειτουργική σχέση με το φαγητό ή διατροφική διαταραχή.

Τι μπορείτε να κάνετε;

Όταν η ζύγιση του βάρους γίνεται με υπερβολική συχνότητα και επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία και την υγεία σου, μπορεί να είναι χρήσιμο να αναζητήσεις υποστήριξη και να ακολουθήσεις ορισμένα βήματα για να διαχειριστείς την κατάσταση. Ορισμένοι τρόποι που μπορείς να το διαχειριστείς είναι:

• Aναζήτηση υποστήριξης από έναν επαγγελματία υγείας: Η συμβουλή από έναν ψυχολόγο και διατροφολόγο με ειδίκευση στο θέμα μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη για την αντιμετώπιση της έντονης ενασχόλησης με τη ζύγιση και την εικόνα του σώματος. Η επαγγελματική καθοδήγηση και υποστήριξη μπορεί να σε βοηθήσει να αναπτύξεις μία υγιή σχέση με τη διατροφή και το σώμα σου.
• Σταμάτα την Ζύγιση: Μπορεί να είναι χρήσιμο να σκεφτείς να σταματήσεις για ένα διάστημα τη ζύγιση του βάρους. Αυτό μπορεί να σε βοηθήσει να αποσυνδεθείς από την κατάσταση και να επικεντρωθείς σε άλλες πτυχές της υγείας σας.
• Αναθεώρησε τους Στόχους Υγείας: Αντί να επικεντρώνεσαι αποκλειστικά στο βάρος, θέσε στόχους όπως η βελτίωση της φυσικής σας κατάστασης, η αύξηση της αντοχής, η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών, ο ποιοτικός ύπνος κ.α.

Εξασκήσου σε έναν πιο ενσυνείδητο τρόπο διατροφής και ζωής (mindfulness): Η πρακτική της ενσυνείδητης διατροφής μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις την ανάγκη για ζύγιση και τακτικό έλεγχο του βάρους και να σου επιφέρει μεγαλύτερη ευελιξία και απόλαυση στη ζωή σου.

Στήριξη από φίλους και οικογένεια: Μοιράσου τις σκέψεις και τις ανησυχίες σου με τα αγαπημένα σου πρόσωπα, που πιστεύεις ότι μπορούν να σε καταλάβουν και να σε βοηθήσουν. Η συνομιλία με φίλους και οικογένεια μπορεί να είναι υποστηρικτική στη αλλαγή που προσπαθείς να κάνεις.

Συνοπτικά: Το σημαντικό είναι να βρεις μια συχνότητα ζύγισης του βάρους που σε εξυπηρετεί και σε βοηθά να επιτύχεις τους στόχους σου χωρίς να σου προκαλεί στρες ή να γίνεται εμμονή. Η καλύτερη προσέγγιση είναι να επικεντρωθείς στο πως να εφαρμόζεις υγιεινές συμπεριφορές όπως η ισορροπημένη διατροφή, η τακτική σωματική δραστηριότητα και ο ποιοτικός ύπνος, και όχι να επικεντρώνεσαι αποκλειστικά στο βάρος. Να θυμάσαι ότι το βάρος του σώματος δεν είναι ο μοναδικός δείκτης της υγείας, αλλά στην συνολική εικόνα της υγείας, παίζουν σημαντικό ρόλο οι συνήθειες διατροφής, άσκησης και ύπνου, αλλά και η συναισθηματική ευεξία.

---

Η Ευαγγελία Μάλακου είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος

Σε συνεργασία με το medNutrition