Ποια διατροφή συνίσταται όταν υποφέρεις από Συστηματικό Σκληρόδερμα

Το συστηματικό σκληρόδερμα αποτελεί μία αυτοάνοση διαταραχή, η οποία επηρεάζει το δέρμα, αλλά και τα εσωτερικά όργανα. Είναι γνωστό και ως συστηματική σκλήρυνση, καθώς ορισμένες φορές η ίνωση επηρεάζει και άλλα όργανα. Αυτό που προκαλεί ίνωση είναι η αυξημένη παραγωγή μιας πρωτεΐνης, του κολλαγόνου, όπου ρόλο της κανονικά αποτελεί η ενίσχυση και η υποστήριξη των συνδετικών ιστών του σώματος. Το πρήξιμο των δαχτύλων στα χέρια και το φαινόμενο Raynaud αποτελούν συνήθως τις πρώτες εκδηλώσεις της νόσου. Δεν είναι ακόμη γνωστά τα αίτια εμφάνισης της διαταραχής αυτής, ωστόσο φαίνεται πως εμπλέκονται τόσο γενετικοί, όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

• Γενετικοί παράγοντες: Φαίνεται πως κάποια γονίδια μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης αυτής της διαταραχής. Επιπρόσθετα, οι συγγενείς πρώτου βαθμού ατόμων με σκληρόδερμα έχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν σκληρόδερμα, σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
• Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν πως τα άτομα που εκθέτονται σε χημικές ουσίες κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν σκληρόδερμα.
• Αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα: Η παρουσία φλεγμονής στον οργανισμό και η μη φυσιολογική δραστηριότητα του ανοσοποιητικού μπορούν να πυροδοτήσουν μια σειρά κυτταρικών αλλαγών, που προκαλούν αυξημένη παραγωγή κολλαγόνου. Υπάρχουν υποψίες, πως οι ορμονικές ή ανοσολογικές διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών, πιθανόν, να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στην εμφάνιση της νόσου, καθώς αυτή είναι πιο συχνή στις γυναίκες.

Επιπλοκές και Συμπτώματα του σκληροδέρματος

Τα όργανα τα οποία επηρεάζονται συνήθως, εκτός από το δέρμα, είναι ο οισοφάγος, η καρδιά, τα νεφρά και οι πνεύμονες. Τα άτομα με συστηματικό σκληρόδερμα εμφανίζουν συχνά ανοιχτές πληγές στα δάχτυλά τους, διόγκωση των αιμοφόρων αγγείων και επώδυνα εξογκώματα κάτω από το δέρμα. Επιπλέον, συχνά παρατηρούνται συμπτώματα, όπως δυσφαγία, καούρα, εντερική απόφραξη, διάρροια, δύσπνοια και προβλήματα με τα νεφρά.

Η Σχέση του Ανοσοποιητικού με τη Διατροφή στο Σκληρόδερμα

Οι τροφές που καταναλώνεις, μπορεί να επηρεάσουν την υγεία σου και το ανοσοποιητικό σου είτε θετικά, είτε αρνητικά. Σύμφωνα με έρευνες, η χαμηλή πρόσληψη πρωτεΐνης και η ανεπάρκεια βιταμίνης Α και D σχετίζονται με αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις. Ο υποσιτισμός και οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο στα άτομα με χρόνιες παθήσεις, όπως το σκληρόδερμα.

Αυτό συμβαίνει, συνήθως, είτε λόγω της μειωμένης πρόσληψης τροφίμων με θρεπτικά συστατικά, είτε λόγω κακής δυσαπορρόφησής τους από τον γαστρεντερικό σωλήνα, καθώς αυτός έχει επηρεαστεί από τις επιπλοκές της πάθησης. Δεν υπάρχει προς το παρόν κάποια ειδική ^{διατροφή} για την αντιμετώπισή του. Ωστόσο, είναι σημαντικό να δίνεται έμφαση στα τρόφιμα, τα οποία μειώνουν τη φλεγμονή και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα.

Τροφές που Μπορούν να Μειώσουν τη Φλεγμονή

Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της φλεγμονής. Προσπάθησε να συμπεριλάβεις στη διατροφή σου τρόφιμα, όπως οι ντομάτες, το ελαιόλαδο, οι ξηροί καρποί, τα λιπαρά ψάρια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, εσπεριδοειδή και μούρα. Επιπλέον, επέλεξε βότανα και μπαχαρικά, όπως η κανέλα, ο κουρκουμάς, ο βασιλικός, το τζίντζερ. Επέλεξε τρόφιμα φρέσκα, χωρίς συντηρητικά και απέφυγε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, τα οποία είναι συνήθως πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά.

Προσπάθησε να μειώσεις την πρόσληψη πρόσθετων σακχάρων. Καλό είναι να ελέγχεις τη διατροφική ετικέτα των τροφίμων και να αποκλείεις τα τρόφιμα, τα οποία υποδεικνύουν ότι υπάρχει ζάχαρη. Πρόσεξε μήπως αναφέρεται με κάποια άλλη από τις ονομασίες της, όπως π.χ σακχαρόζη, μαλτόζη, δεξτρόζη, γλυκόζη, σιρόπι γλυκόζης, φρουκτόζη, σιρόπι φρουκτόζης, μελάσα, ιμβερτοσάκχαρο και μερικώς υδρολυμένο άμυλο.

Προσαρμογές στη Διατροφή για Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής

• Μικρά και συχνά γεύματα: Προτείνεται η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων κάθε 3-4 ώρες, ώστε να υπάρχει καλύτερη πέψη από το γαστρεντερικό σύστημα. Εάν κάποιο άτομο με σκληρόδερμα έχει παρατηρήσει μεγάλη ακούσια απώλεια βάρους, τότε καλό θα ήταν η κατανάλωση γευμάτων να γίνεται περίπου ανά δύο ώρες, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά.
• Νερό: Προτίμησε να καταναλώνεις φιλτραρισμένο νερό και όχι νερό από μπουκάλι, το οποίο έχει εκτεθεί σε πλαστικό. Επιπλέον, τοποθέτησε το νερό σε κάποιο γυάλινο ή μεταλλικό δοχείο/ ποτήρι και όχι σε πλαστικό. Όσον αφορά την ποσότητα, βεβαιώσου ότι καταναλώνεις αρκετή, περίπου 6-8 ποτήρια ημερησίως, προκειμένου να υπάρξει βελτίωση στη διαδικασία της πέψης και αποβολή των τοξινών από το σώμα.
• Περιορισμός τροφίμων: Εάν υποφέρεις από έντονα γαστρεντερικά συμπτώματα, όπως δυσφορία, αέρια, δυσκοιλιότητα ή διάρροια, τότε προσπάθησε να παρατηρήσεις, εάν αυτά εμφανίζονται μετά από την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων. Πιο αναλυτικά, εξέτασε το ενδεχόμενο να αφαιρέσεις τρόφιμα, τα οποία περιέχουν γλουτένη ή λακτόζη από τη διατροφή σου, αφαιρώντας ένα τρόφιμο τη φορά, προκειμένου να καταλάβεις εάν αυτά τα συστατικά/τρόφιμα σου προκαλούν κάποια ευαισθησία.

Συμπληρώματα και Βιταμίνες: Πότε Είναι Απαραίτητα

Πολλά άτομα με σκληρόδερμα εμφανίζουν έλλειψη βιταμινών χάρη στη δυσαπορρόφηση ή ελλιπή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών. Η λήψη συμπληρωμάτων είναι απαραίτητη, όταν εντοπίζονται ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά, σύμφωνα πάντα και με τις οδηγίες του γιατρού. Γενικά, συνίσταται η λήψη πολυβιταμινών και μετάλλων, που περιλαμβάνουν βιταμίνες A, D, E, K, B12, φυλλικό οξύ, σίδηρο και ψευδάργυρο. Επιπλέον, απαραίτητη πιθανόν να είναι η λήψη προβιοτικών, η οποία μπορεί να συμβάλλει στην αποκατάσταση της εντερικής λειτουργίας και να βοηθήσει με συμπτώματα φουσκώματος και διάτασης.

Με λίγα λόγια το συστηματικό σκληρόδερμα είναι μία αυτοάνοση πάθηση, η οποία προκαλεί διάφορες επιπλοκές στην υγεία των ανθρώπων. Αν και δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη διατροφή για την αντιμετώπισή του, φαίνεται πως μία ισορροπημένη διατροφή είναι ικανή να μειώσει τα συμπτώματα και να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής των ατόμων με σκληρόδερμα. Η κατανάλωση τροφίμων, που μειώνουν τη φλεγμονή και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και σε μερικές περιπτώσεις τα συμπληρώματα διατροφής, αποτελούν το κλειδί για την καλύτερη διαχείριση της νόσου.

 

---

 

Η Μάγδα Παναγιωτίδου είναι Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc

Σε συνεργασία με το MedNutrition