Πώς να διατηρήσω τον έλεγχο του διαβήτη μου στα ταξίδια

Ο Διαβήτης Τύπου 1 αποτελεί τη χρόνια μεταβολική νόσο κατά την οποία παρατηρείται, συνήθως, πλήρη έλλειψη της ινσουλίνης στο σώμα, λόγω της αυτοάνοσης καταστροφής των β-κυττάρων του παγκρέατος.

Επομένως, κρίνεται αναγκαία η εξωγενής χορήγηση ινσουλίνης καθημερινά, για την αποφυγή της υπεργλυκαιμίας, δηλαδή των αυξημένων επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Το αυξημένο σάκχαρο μακροπρόθεσμα οδηγεί σε βλάβες και δυσλειτουργία διαφόρων οργάνων του σώματος, κυρίως των ματιών, των νεφρών, των νευρών, της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων.

Πριν να ταξιδέψετε

Λύστε όλες σας τις απορίες πριν το ταξίδι. Αρχικά, θα ήταν καλό να επικοινωνήσετε με το γιατρό που σας παρακολουθεί και να κάνετε όσες ερωτήσεις σας απασχολούν σχετικά με το ταξίδι σας.

Ενημερωθείτε για την πιθανή τροποποίηση της λήψης της ινσουλίνης. Αν υπάρχει διαφορά ώρας μεταξύ του τόπου διαμονής και του προορισμού, κρίνεται αναγκαία η συζήτηση με τον θεράποντα ιατρό. Σύμφωνα με την αλλαγή της ώρας, θα σας καθοδηγήσει ανάλογα με τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε όσον αφορά τη λήψη ινσουλίνης και την κατανάλωση γευμάτων.

Κάντε ένα check up και αν χρειαστεί εμβολιαστείτε. Πριν να ταξιδέψετε, θα ήταν καλό να διασφαλίσετε ότι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1), η αρτηριακή πίεση και η χοληστερόλη σας βρίσκονται σε υγιή επίπεδα. Επίσης, αν το ταξίδι θα είναι σε τριτοκοσμική χώρα, θα πρέπει να ενημερωθείτε για τα εμβόλια που θα χρειαστεί να κάνετε.

Επισκεφθείτε το φαρμακείο. Θα σας βοηθήσουν να κάνετε τη λίστα με τα φάρμακα και τις δοσολογίες που λαμβάνετε. Θα ήταν καλό να έχετε τη λίστα μαζί σας, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Επιπρόσθετα, μπορείτε να προμηθευτείτε τα απαραίτητα προϊόντα για το κιτ πρώτων βοηθειών.

Ιδανικά, ετοιμάστε ένα κιτ πρώτων βοηθειών. Τι πρέπει να περιέχει;

• Επιθέματα σε διάφορα σχήματα και μεγέθη.
• Αποστειρωμένες γάζες μικρές, μαγάλες και μεσαίου μεγέθους.
• Τουλάχιστον 2 επιθέματα για τα μάτια.
• Τριγωνικό επίδεσμο.
• Επίδεσμο στερέωσης τύπου κρεπ.
• Καρφίτσες ασφαλείας.
• Αποστειρωμένα γάντια μίας χρήσης.
• Λαβίδα.
• Ψαλίδι.
• Μαντηλάκια καθαρισμού χωρίς αλκοόλ.
• Αυτοκόλλητη επιδεσμική ταινία.
• Θερμόμετρο (κατά προτίμηση ψηφιακό).
• Κρέμα για ερεθισμούς στο δέρμα με υδροκορτιζόνη ή καλέντουλα.
• Κρέμα ή σπρέι για τσιμπήματα εντόμων.
• Αντισηπτική κρέμα.
• Παυσίπονα όπως παρακεταμόλη (ή παρακεταμόλη για βρέφη ή παιδιά), ασπιρίνη (δεν πρέπει να χορηγείται σε παιδιά κάτω των 16 ετών), ιβουπροφαίνη.
• Αντισταμινική κρέμα ή δισκία.
• Απεσταγμένο νερό για καθαρισμό πληγών.

Διαβήτης: Βεβαιωθείτε ότι έχετε μαζί σας τα απαραίτητα

Φροντίστε να έχετε μαζί σας το μετρητή σακχάρου και τα αναλώσιμα, ιδανικά σε διπλάσια ποσότητα από αυτή που συνήθως χρειάζεστε, π.χ. έξτρα μπαταρία για την αντλία ινσουλίνης, ταινίες μέτρησης γλυκόζης, ταινίες μέτρησης κετόνης, αισθητήρα, σκαρφιστήρες, βελόνες/ σύριγγες ινσουλίνης. Επιπλέον, μην ξεχάσετε να έχετε μαζί σας γλυκαγόνη.

Χωρίστε τα φάρμακά σας σε δύο βαλίτσες. Έτσι, αν χαθεί η μία να μην ξεμείνετε. Πάρτε μαζί σας αμυλούχα τρόφιμα, τα οποία μπορείτε να καταναλώσετε σε περίπτωση υπογλυκαιμίας. Μην ξεχάσετε να πάρετε μαζί σας κάτι από τα ακόλουθα: ταμπλέτες γλυκόζης, φακελάκια με ζάχαρη, μπισκότα χωρίς σοκολάτα.

Ενημερώστε την αεροπορική εταιρεία. Καλό είναι να ενημερώσετε την αεροπορική εταιρεία που κλείσατε το ταξίδι σας, σε περίπτωση που χρειαστείτε οποιαδήποτε βοήθεια κατά τη διάρκεια της πτήσης σας. Συλλέξτε όλα τα απαραίτητα έγγραφα που πρέπει να έχετε μαζί σας. Για μεγαλύτερη ασφάλεια, μπορείτε να τα έχετε και σε ηλεκτρονική μορφή.

Ασφάλεια ταξιδιού

Η παρουσία μιας χρόνιας νόσου, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης απροόπτων που αφορούν την υγεία, κατά το ταξίδι. Γι’ αυτό αν έχετε τη δυνατότητα, θα ήταν καλό να έχετε κάποια ασφάλεια υγείας που να καλύπτει το διαβήτη.

Ευρωπαϊκή κάρτα ασφάλισης ασθένειας. Αν ταξιδέψετε στο εξωτερικό, μην ξεχάσετε να την εκδώσετε. Είναι μια δωρεάν κάρτα που προσφέρει πρόσβαση σε ιατρικά αναγκαία και επείγοντα περιστατικά κατά την προσωρινή διαμονή του ασφαλισμένου σε μια από τις 27 χώρες της ΕΕ, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία, την Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ιατρική βεβαίωση. Ζητήστε από το γιατρό σας να σας γράψει μία βεβαίωση με τα στοιχεία σας, τον τύπο και την κατάσταση του διαβήτη και τις ενδεχόμενες αλλεργίες με φάρμακα.

Συνταγή φαρμάκων και Ταυτότητα ασθενούς. Μην ξεχάσετε την λίστα των φαρμάκων σας (βεβαιωθείτε ότι είναι γραμμένη και στα Αγγλικά). Για τα άτομα που χρησιμοποιούν αισθητήρα μέτρησης σακχάρου ή αντλία ινσουλίνης, βεβαιωθείτε ότι έχετε μαζί σας ιατρική εξουσιοδότηση για να αποφύγετε πιθανόν έλεγχο x-ray. Ακόμη, θα είναι χρήσιμο να έχετε μαζί σας τη ταυτότητα ασθενούς στην οποία αναγράφονται τα στοιχεία σας μαζί με τη περιγραφή του τύπου διαβήτη και το είδος της θεραπείας που λαμβάνετε.

Τι πρέπει να προσέξετε κατά τη διάρκεια των ταξιδιών

Δώστε μεγάλη προσοχή στην αποθήκευση και μεταφορά της ινσουλίνης. Θα πρέπει να διασφαλίσετε ότι μεταφέρετε την ινσουλίνη σε περιβάλλον που δεν ξεπερνά τους 25-30 βαθμούς Κελσίου για μεγάλο χρονικό διάστημα. Γι’ αυτό το λόγο, είτε ταξιδεύετε με αεροπλάνο, είτε με λεωφορείο, θα πρέπει να την έχετε μαζί σας, ιδανικά μέσα σε ισοθερμικό τσαντάκι.Η ινσουλίνη δεν πρέπει να αποθηκεύεται στο χώρο αποσκευών λεωφορείου καθώς δεν κλιματίζεται, ούτε στο χώρο αποσκευών αεροπλάνου καθώς ενδέχεται να παγώσει. Επιπρόσθετα, η ινσουλίνη δεν πρέπει να εκτίθεται σε ακτίνες Χ, γι’ αυτό θα πρέπει να αφήνετε τους υπεύθυνους ασφαλείας να ελέγξουν τη τσάντα σας στο αεροδρόμιο.

Ενημερώστε τους φίλους σας στο ταξίδι, για το πώς πρέπει να αντιδράσουν σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης όπως υπογλυκαιμία, υπεργλυκαιμία.

Θυμηθείτε να πάρετε μαζί σας τη γλυκαγόνη, αλλά και να εξηγήσετε στο άτομα που θα είναι μαζί σας στο ταξίδι πώς να τη χρησιμοποιήσουν. Θα πρέπει επίσης, να τους αναφέρετε πως σε περίπτωση που χάσετε τις αισθήσεις σας, θα πρέπει να καλέσουν το ασθενοφόρο.

Ελέγξτε πιο συχνά τη γλυκόζη αίματος. Το άγχος, η ακινησία και η καθιστική στάση για μακρά χρονικά διαστήματα μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα γλυκόζης, γι’ αυτό ο συχνός έλεγχος είναι απαραίτητος.Προσοχή, στις περιοχές με πολύ ψυχρό κλίμα, η απορρόφηση της ινσουλίνης από τη θέση της ένεσης είναι βραδύτερη, ενώ σε περιοχές με πολύ θερμό κλίμα η πρόσληψη της ινσουλίνης επιταχύνεται κατά πολύ, με αποτέλεσμα να επηρεαστούν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Διατροφικές Συμβουλές

Πάντα να έχετε μαζί σας σνακ για ώρα ανάγκης. Επειδή κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού μπορεί να μην είναι εύκολη η πρόσβαση σε φαγητό, προνοήστε να έχετε μαζί σας σνακ τα οποία σας αρέσουν και συνηθίζετε να τρώτε. Υπολογίστε τους υδατάνθρακες που περιέχονται στο φαγητό σας σύμφωνα με τις συμβουλές που σας έδωσε ο διαιτολόγος ή σύμφωνα με τη διατροφική ετικέτα του τροφίμου. Αν καταναλώσετε φαγητό σε εστιατόριο ή ταβέρνα, μπορείτε να ρωτήσετε το σερβιτόρο να σας βοηθήσει με τη ποσότητα της μερίδας του φαγητού που θα καταναλώσετε, για να υπολογίσετε με μεγαλύτερη ακρίβεια τη ποσότητα των υδατανθράκων ή/ και της πρωτεΐνης που περιέχεται. Μπορείτε επίσης, να συμβουλευτείτε από πριν το online μενού του μαγαζιού που θα επισκεφθείτε, μερικές φορές αναγράφονται και τα διατροφικά στοιχεία των πιάτων τους.

Αποφύγετε την κατανάλωση μη εμφιαλωμένου νερού. Η κατανάλωση νερού βρύσης στις αναπτυσσόμενες χώρες, ενέχει τον κίνδυνο μόλυνσης. Ενυδατωθείτε επαρκώς. Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος αφυδάτωσης το οργανισμού. Ενυδατωθείτε κατά τη διάρκεια της ημέρας με νερό και αποφύγετε τα ροφήματα πλούσια σε ζάχαρη π.χ. αναψυκτικά, χυμούς, σοκολάτα, καφέ με έξτρα ζάχαρη ή σαντιγί.

Αποφύγετε την υπερκατανάλωση αλκοόλ. Καταναλώστε αλκοόλ με μέτρο. Το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία και αφυδάτωση, γι’ αυτό βεβαιωθείτε ότι έχετε φάει κάτι πριν και ότι ενυδατώνεστε επαρκώς με νερό κατά την κατανάλωσή του.

Δώστε προσοχή στην κατανάλωση τηγανητών ή λιπαρών τροφίμων. Τρόφιμα που είναι υψηλά σε λιπαρά π.χ. σως με μαγιονέζα, τηγανητές πατάτες, σνίτσελ, κόκκινο λιπαρό κρέας, πίτσα, μπορεί να επιβραδύνουν την απορρόφηση της γλυκόζης και να οδηγήσουν σε υπεργλυκαιμία ώρες μετά το γεύμα. Προσθέστε κάποιο φρέσκο τρόφιμο στο πιάτο. Μην ξεχάσετε την κατανάλωση λαχανικών μαζί με κάθε γεύμα που καταναλώνετε.

Επιλογές γευμάτων στο ταξίδι σας

Παραδείγματα ελαφριού γεύματος και σνακ που μπορείτε να προετοιμάσετε και να πάρετε μαζί σας, ούτως ώστε να τα καταναλώσετε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού:

• Τοστ με ψωμί ολικής και διπλό τυρί.
• Σάντουιτς με ψωμί ολικής και κοτόπουλο ή τόνο.
• Σπιτική μπαρα δημητριακών.
• Φρούτο με ξηρούς καρπούς.
• Κριτσίνια ολικής με τυρί.
• Στικ λαχανικών και τυρί.

Έξτρα tip: Για μεγαλύτερη ασφάλεια τους καλοκαιρινούς μήνες, αποθηκεύστε τα μέσα σε ισοθερμική τσάντα.

Επιλογές φαγητού έξω

Προσπαθήστε τις περισσότερες μέρες να κάνετε θρεπτικότερες επιλογές γευμάτων. Ο τρόπος μαγειρέματος παίζει ρόλο. Προτιμήστε ψητά φαγητά ή φαγητά μαγειρεμένα στον ατμό π.χ. ρύζι, κρέας, ψάρι, αντί για τηγανητά τρόφιμα. Προτιμήστε υδατάνθρακες ολικής άλεσης ή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη. Αν υπάρχει δυνατότητα, καταναλώστε ψωμί ολικής άλεσης, μακαρόνια ολικής, καστανό ρύζι, ρύζι μπασμάτι, κινόα ή γλυκοπατάτα.

Καταναλώστε πάντα συνοδευτικά μια σαλάτα. Προτιμήστε να συνοδέψετε το γεύμα σας με μια φρέσκια σαλάτα. Προσοχή, πολλές σαλάτες περιέχουν σως πλούσιες σε ζάχαρη, παξιμάδια ή κρουτόν, τα οποία θα πρέπει να συμπεριλάβετε στη δόση της ινσουλίνης.

Μετά το ταξίδι

Κρατήστε σημειώσεις! Θα ήταν πολύ βοηθητικό για το επόμενό σου ταξίδι, να καταγράψετε τις πρακτικές που σας βοηθήσαν να διαχειριστείτε καλύτερα το σάκχαρό σας και ποια γεύματα – σνακ «δούλεψαν» καλύτερα.

 

---

 

Η Δανάη Ευλογημένου είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος

Σε συνεργασία με το medNutrition