Τι κάνουμε με τη δυσκοιλιότητα στις διακοπές;

Η δυσκοιλιότητα ορίζεται ως την δυσκολία ή την καθυστέρηση στην κίνηση του εντέρου και την αποφόρτισή του. Η συχνότητα των “φυσιολογικών” κενώσεων του εντέρου διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Συνήθως, διακρίνεται σε δύο βασικές μορφές: την περιστασιακή (π.χ. λόγω αλλαγών στις διατροφικές συνήθειες, λόγω καταστάσεων άγχους και στρες, λόγω αλλαγής στον τρόπο ζωής, συχνά ταξίδια) και τη χρόνια (π.χ. λόγω κάποιας ασθένειας ή φαρμακευτικής αγωγής). Επίσης, διακρίνεται σε λειτουργική και αποφρακτική δυσκοιλιότητα.

Τα παρακάτω συμπτώματα που συνοδεύουν την δυσκοιλιότητα είναι σημεία σοβαρότερης υποκείμενης νόσου: Αίμα στην τουαλέτα ή στο χαρτί της τουαλέτας, μετά την κένωση. Μεταβολή στη διάμετρο/μέγεθος των κοπράνων. Πρόσφατη αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου (πρόσφατη έναρξη δυσκοιλιότητας). Αποφρακτικά συμπτώματα (φούσκωμα, πόνος, αδυναμία αποβολής αερίων και κοπράνων). Πυρετός. Ακούσια απώλεια βάρους. Ανορεξία. Ψηλαφητή μάζα κοιλιάς. Εμετός. Αίσθημα κόπωσης. Πρόπτωση ορθού. Αιμορραγία ορθού.

Πώς προκαλείται η δυσκοιλιότητα; Από διαταραχές των λείων μυών πρωτοπαθείς (οικογενής και σποραδική σπλαχνική μυοπάθεια) ή δευτεροπαθείς (προοδευτική μυϊκή δυστροφία, μιτοχονδριακή μυοπάθεια), από διαταραχές του μυεντερικού πλέγματος (οικογενής ή σποραδική σπλαχνική νευροπάθεια, διαταραχές ανάπτυξης, μυοτονική δυστροφία), από εκκολπωμάτωση λεπτού εντέρου (με μυοπάθεια), από διαταραχές νευρολογικές (νόσος Parkinson’s, όγκοι εγκεφαλικού στελέχους) από διαταραχές ενδοκρινικές ή μεταβολικές (υποθυρεοειδισμός, οξεία διαλείπουσα πορφυρία), από φάρμακα οπιοειδή, όπως:

• Ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου
• Διουρητικά
• Αντιψυχωσικά
• Συμπληρώματα σιδήρου από το στόμα
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• Συμπληρώματα ασβεστίου
• Φάρμακα για την νόσο Parkinson
• Αντιχολινεργικά φάρμακα
• Ανταγωνιστές αντλίας πρωτονίων
• Αντιεπιληπτικά φάρμακα
• Από αυτοάνοσα νοσήματα όπως η κοιλιοκάκη.

Παράγοντες κινδύνου για την δυσκοιλιότητα

Ακινησία ή καθιστική ζωή, κακές συνήθειες εκκένωσης, αδύναμοι κοιλιακοί και πυελικοί μύες, δυσθρεψία ή δίαιτα πτωχή σε φυτικές ίνες, μη έγκαιρη προσέλευση στην τουαλέτα όταν υπάρχει κινητικότητα στο έντερο, χαμηλή ευαισθησία ορθού, στρες και άγχος, ταξίδια και έλλειψη κατάλληλων συνθηκών υγιεινής, ιστορικό χρόνιας δυσκοιλιότητας, πρόσφατο χειρουργείο στην περιπρωκτική χώρα ή στην περιοχή του περινέου, και χρόνιες παθήσεις όπως:

• Μεταβολικές: σακχαρώδης διαβήτης, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, υποθυρεοειδισμός.
• Νευρολογικές: Parkinson, πολλαπλή σκλήρυνση, βλάβες στο νωτιαίο μυελό, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
• Καρδιαγγειακές: ισχαιμική καρδιακή νόσος, συμφορητική καρδιακή νόσος, καρκίνος, ηλικία: Οι ηλικιωμένοι έχουν μειωμένη κινητικότητα του παχέος εντέρου, εκκολπώματα παχέος εντέρου, ψυχολογικοί/κοινωνικοί παράγοντες και συμπεριφορά summer vibes.

Ποιες τροφές είναι καλό να αποφεύγονται;

Πρέπει να αποφεύγουμε τρόφιμα τα οποία είναι χαμηλά σε φυτικές ίνες ή/και περιέχουν μεγάλη ποσότητα λιπαρών, η οποία μπορεί να επιβραδύνει τη διαδικασία της πέψης και να συμβάλει έτσι στη δημιουργία μικρού όγκου κοπράνων. Επιπλέον, κάποια τρόφιμα τα οποία περιέχουν καζεΐνη ή λακτόζη, όπως το γάλα και το τυρί, μπορεί να συμβάλουν στην παραγωγή αερίων και να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της δυσκοιλιότητας: Κόκκινο κρέας, γάλα και τυρί, πατατάκια και γενικά έτοιμο φαγητό, γλυκίσματα, αυγά τηγανητά άγουρη μπανάνα, Μήλα.

Ποιες τροφές πρέπει να επιλέγουμε για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας

• Ανανάς: Περιέχει ένα πρωτεϊνολυτικό ένζυμο, τη βρομελίνη, που μπορεί να βοηθήσει στη διάσπαση των πρωτεϊνών και βοηθάει την πέψη.
• Παπάγια: Παρόμοια με τον ανανά, η παπάγια περιέχει επίσης ένα ένζυμο που βοηθά στη διάσπαση των πρωτεϊνών, την παπαΐνη. Όπως είχε δείξει μελέτη του 2013 η παπαΐνη βοηθάει στη διαχείριση των πεπτικών διαταραχών όπως η δυσκοιλιότητα και το φούσκωμα.
• Ακτινίδιο-Σέλερι: Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και σε αδιάλυτες ίνες και η προσθήκη του στη διατροφή σας μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη για την πέψη.
• Αβοκάντο: Είναι πλούσιο σε αδιάλυτες φυτικές ίνες που μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην αντιμετώπιση.
• Κεφίρ: Δεδομένου ότι το κεφίρ έχει υποστεί ζύμωση, είναι γενικά πιο ανεκτό από άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα. Εμπλουτισμένο με ζωντανά βακτήρια, που βοηθούν στη ζύμωση υδατανθράκων και άλλων τροφίμων, προωθεί την καλή υγεία του εντέρου.
• Βρώμη: Είναι μια εξαιρετική πηγή φυτικών ινών και περιέχει τόσο διαλυτούς όσο και αδιάλυτους τύπους ινών, οι οποίοι σας βοηθούν να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά τα προβλήματα δυσκοιλιότητας.
• Λιναρόσπορος: Καταναλώνεται συνήθως με τρεις τρόπους: ολόκληρος, αλεσμένος και ως λάδι.
• Σπόροι Chia: Μόλις δυο κουταλιές της σούπας περιέχουν περισσότερα από εννέα γραμμάρια φυτικών ινών.
• Τζίντζερ: Μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό κατά του φουσκώματος και της δυσκοιλιότητας, ενώ βοηθάει σημαντικά και στην πέψη.
• Καφές: Ακούμε συχνά ότι ένα καλό φλιτζάνι καφέ μπορεί να επανεκκινήσει την εντερική διέλευση! Στην πραγματικότητα, όλα έχουν να κάνουν με τη δοσολογία: ένα φλιτζάνι την ημέρα φαίνεται ότι μειώνει λίγο τον κίνδυνο δυσκοιλιότητας. Αντίθετα, η κατανάλωση περισσότερων από έξι φλιτζανιών καφέ την ημέρα μπορεί να επιβραδύνει τη διέλευση. Ο καφές αυξάνει την παραγωγή ούρων, γεγονός που προκαλεί αφυδάτωση (και αυτό με τη σειρά του ευνοεί τη δυσκοιλιότητα).
• Kimchi: Δηλαδή λαχανικά τουρσί με καρυκεύματα. Οι τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση λοιπόν, εισάγουν υγιή προβιοτικά στο έντερο βοηθώντας μεταξύ άλλων και στην καταπολέμηση της δυσκοιλιότητα.
• Αποξηραμένα Δαμάσκηνα και σύκα.
• Φασόλια,  βοηθούν στην ανακούφιση της δυσκοιλιότητας λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε φυτικές ίνες.
• Ποπ-κορν: Αν δεν προστεθούν υπερβολικές ποσότητες βουτύρου και αλατιού, καθώς περιέχει φυτικές ίνες.
• Γλυκοπατάτες.
• Νερό: Γνωρίζατε ότι η αφυδάτωση συχνά οδηγεί σε δυσκοιλιότητα; Είναι λοιπόν, πολύ σημαντικό να πίνετε πολλά υγρά μέσα στην ημέρα, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον 1,5 λίτρο νερό. Επιπλέον, υπάρχουν και ορισμένες φυσικές θεραπείες και τρόποι για τη διαχείριση της δυσκοιλιότητας που μπορεί να εξετάσετε με τη συμβουλή του γιατρού σας.
• Προβιοτικά και πρεβιοτικά: Αυτές οι ουσίες μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της υγείας του εντέρου και στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
• Αρωματοθεραπεία: Ορισμένα αιθέρια έλαια, όπως το μέντα και η λεβάντα, έχουν αναφερθεί ότι βοηθούν στην ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα.
• Αποφυγή ερεθιστικών τροφών: Ορισμένες τροφές, όπως τα πολύ καυτερά, τα λιπαρά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, μπορεί να είναι ερεθιστικές για το πεπτικό σύστημα και να επιδεινώνουν τη δυσκοιλιότητα. Μπορεί να βοηθήσει η αποφυγή αυτών τους.

Ψυχοθεραπεία

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το στρες και οι ψυχολογικοί παράγοντες μπορούν να συντελούν στη δυσκοιλιότητα. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση αυτών των παραγόντων.Τέλος, η επαγγελματική συμβουλή είναι σημαντική όταν αντιμετωπίζετε δυσκοιλιότητα, καθώς μόνο ένας εξειδικευμένος γιατρός μπορεί να καθορίσει την ακριβή αιτία και να προτείνει την κατάλληλη θεραπεία για εσάς. Μην διστάσετε να συζητήσετε τα συμπτώματά σας με τον γιατρό σας και να ακολουθήσετε τις οδηγίες που σας δίνει για τη διαχείριση της δυσκοιλιότητας.

Καλοκαίρι και θερινές διακοπές

Η δυσκοιλιότητα μπορεί να επιδεινώνεται ή να εμφανίζεται πιο συχνά κατά τους θερινούς μήνες για διάφορους λόγους, όπως οι αλλαγές στη διατροφή, η αύξηση της θερμοκρασίας και η αύξηση της αφυδάτωσης. Εδώ είναι μερικές συμβουλές για τη διαχείριση της δυσκοιλιότητας το καλοκαίρι:

• Ενυδάτωση: Σε ζεστό καιρό, πρέπει να πίνετε αρκετό νερό για να αποφύγετε την αφυδάτωση.
• Διατροφή: Επιλέξτε τρόφιμα πλούσια σε διατροφικές ίνες, όπως φρούτα, λαχανικά, ολικά δημητριακά και φασόλια.
• Άσκηση: Το καλοκαίρι προσφέρει πολλές ευκαιρίες για φυσική δραστηριότητα. Περπατήστε στην παραλία, κολυμπήστε ή απλώς απολαύστε την ύπαιθρο. Η άσκηση μπορεί να βελτιώσει την κινητικότητα του εντέρου.
• Αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ: Αν πίνετε αλκοόλ, να το κάνετε με μέτρο.
• Καλή υγιεινή: Διατηρήστε καλή υγιεινή, ιδίως κατά την περίοδο των διακοπών. Οι αλλαγές στις συνήθειες υγιεινής και οι δημόσιοι χώροι μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο λοιμώξεων που μπορεί να επιδεινώσουν τη δυσκοιλιότητα.
• Ανακούφιση από τον ήλιο: Οι υπερβολικές εκθέσεις στον ήλιο μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του εντέρου. Φροντίστε να προστατεύετε τον εαυτό σας από τον ήλιο με κατάλληλη προστασία.
• Κατανάλωση ψυχρών υγρών: Προτιμήστε ψυχρές και δροσιστικές υγρές τροφές, όπως σαλάτες, καρπούζι, και παγωμένα φρούτα, που μπορούν να βοηθήσουν στην ενυδάτωση και στην ανακούφιση από τη ζέστη.
• Κατανάλωση φυσικού χυμού αλόης: Ο φυσικός χυμός αλόης έχει γνωστές ιδιότητες για την υγεία του εντέρου και μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα. Πάντα συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν τη χρήση φυσικών συμπληρωμάτων.
• Αποφυγή τροφών που προκαλούν φούσκωμα: Ορισμένα τρόφιμα, όπως το λάχανο, λάχανο Βρυξελών, τα φασόλια και η κολοκύθα, μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα και να επιδεινώσουν τη δυσκοιλιότητα. Εάν αντιληφθείτε ότι αυτά τα τρόφιμα σας ενοχλούν, αποφύγετέ τα.

Κρατήστε ημερολόγιο

Μπορείτε να κρατάτε ένα ημερολόγιο τροφίμων και συμπτωμάτων για να παρακολουθείτε τη διατροφή σας και την αντίδραση του εντέρου σας. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό των τροφών που επιδεινώνουν τη δυσκοιλιότητά σας. Τέλος, αν η δυσκοιλιότητα παραμένει ή επιδεινώνεται παρά τα μέτρα που λαμβάνετε, συστήνεται να συμβουλευτείτε έναν ειδικό για περαιτέρω αξιολόγηση και θεραπεία. Συνεχίστε να φροντίζετε την υγεία σας και να προσαρμόζεστε στις ανάγκες του σώματός σας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι ενοχλητική, αλλά με τη σωστή διαχείριση και τη συνεργασία με επαγγελματίες υγείας, μπορείτε να βελτιώσετε την κατάστασή σας.

 

---

 

Η Ειρήνη Καντερέ είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος

Σε συνεργασία με το medNutrition