Δ. Σταμενίτης: Οι ΑΠΕ μειώνουν το κόστος της αγροτικής παραγωγής

-Στην έκθεση προϊόντων υψηλής τεχνολογίας,  στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου για τη Βιομηχανία των Οργανικών Ηλεκτρονικών και Αgrivoltaics 2023, δηλώσατε ότι «ο πρωτογενής τομέας είναι ένα πεδίο που έχει τεράστια περιθώρια εφαρμογής των πρακτικών για παραγωγή ανανεώσιμων μορφών ενέργειας». Μπορείτε να μας δώσετε κάποια παραδείγματα;

Ξεκινώντας θα ήθελα να τονίσω ότι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αποτελούν τον δρόμο προς το μέλλον, και εμείς ως κυβέρνηση, αλλά και ειδικότερα ως ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, πιστεύουμε ότι αυτές αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα των απαντήσεων απέναντι στο απειλητικό φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Και όπως μάλιστα μαρτυρούν τα στοιχεία, σε αυτόν τον δρόμο, η χώρα πλέον βαδίζει με ταχύ ρυθμό και στέρεα βήματα.

Ειδικότερα τώρα, ο πρωτογενής τομέας προσφέρεται για την εφαρμογή των πρακτικών παραγωγής ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, όπως για παράδειγμα η αξιοποίηση των εφαρμογών της κυκλικής οικονομίας, με σκοπό την παραγωγή πράσινης ενέργειας από πρώτες ύλες που επιβαρύνουν το περιβάλλον ή η οργάνωση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο, οι οποίες τροφοδοτούνται από απόβλητα σταυλικών εγκαταστάσεων και πτηνοτροφείων και απορροφούν απορροφώντας μεγάλες ποσότητες αποβλήτων, ενώ το παραγόμενο μείγμα διατίθεται σε καλλιεργητές ως λίπασμα.

-Με ποιο τρόπο τα αγροβολταϊκά θα συμβάλλουν στην ενεργειακή αυτονομία της γεωργίας και τη μείωση του κόστους της παραγωγής; Και πως θα λυθεί το ζήτημα της «απώλειας αγροτικών εκτάσεων και φυσικών περιοχών από την επέκταση των ηλιακών πάρκων». Μπορεί να δοθεί «λύση με την διπλή χρήση της γης που προσφέρει η τεχνολογία των αγροβολταϊκών», όπως υποστηρίζετε – τι σημαίνει αυτό πρακτικά;

Η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην καλλιέργεια οδηγεί χωρίς αμφιβολία στη μείωση του κόστους παραγωγής. Ιδιαίτερα σε καλλιέργειες που απαιτούν μεγάλες ποσότητες νερού, οπότε η άρδευση καταναλώνει μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικού ρεύματος, τα φωτοβολταϊκά προσφέρουν ουσιαστική λύση όσον αφορά τα ενεργειακά κόστη. Τώρα, σχετικά με τα αγροβολταϊκά, η τεχνολογία πηγαίνει ένα βήμα παρακάτω προσφέροντας, όπως σας ανέφερα, τη δυνατότητα της διπλής εκμετάλλευσης της γης. Αυτό για εμάς ως μικρή χώρα είναι μια σημαντική παράμετρος που πρέπει να την αξιοποιήσουμε αντιμετωπίζοντας έτσι το μεγάλο ζήτημα της απώλειας εκτάσεων λόγω δημιουργίας ηλιακών πάρκων.

Να τονίσω ότι, πέρα από αυτό, μελέτες υποστηρίζουν ότι οι παραγωγές που καλλιεργούνται υπό των κατασκευών των αγροβολταϊκών παρουσιάζουν βελτιωμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Και επίσης, μειώνουν τους χρόνους στη διαδικασία της ωρίμανσης. Όπως είχε παρουσιαστεί και στο συνέδριο των Agrivoltaics, oι νέες τεχνολογίες των ημιδιάφανων και εύκαμπτων φωτοβολταϊκών με την εγκατάστασή τους στα θερμοκήπια, αλλά και σε ανοιχτές καλλιέργειες, δίνουν τη δυνατότητα τριπλής χρήση της γης και των πόρων: δηλαδή παράγουν ενέργεια, αυξάνουν την παραγωγή, και ελαττώνουν τη χρήση νερού.

-Πόσο ωφελήθηκαν οι αγρότες-επιχειρηματίες από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στα χωράφια του – έχετε εικόνα;

Σε αυτήν την ερώτηση, πιστεύω ότι η καλύτερη απάντηση δίνεται αν κοιτάξει κανείς το μεγάλο ενδιαφέρον που επικρατεί στις τάξεις των παραγωγών για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών προκειμένου να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες. Παρέχουν, χωρίς καμία αμφιβολία, σημαντικά πλεονεκτήματα. Και αυτό είναι κάτι που η κυβέρνηση το αναγνώρισε γρήγορα και έδωσε κίνητρα, παρείχε διευκολύνσεις και τροφοδότησε τη στροφή των παραγωγών μας στην αυτοπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για τη μείωση του κόστους παραγωγής, αλλά και αν θέλετε, εντάσσοντας τον πρωτογενή τομέα, ως βασικό πυλώνα, στην προσπάθεια που κάνουμε να αντιμετωπίσουμε το σκληρό φαινόμενο της κλιματικής κρίσης.

-Υπάρχει τρόπος μέσω της τεχνολογίας για παράδειγμα, να ελαχιστοποιηθούν οι ζημιές-καταστροφές, στον αγρο-κτηνοτροφικό τομέα, από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και την κλιματική κρίση;

Η απάντηση είναι ότι ναι υπάρχει. Σίγουρα όχι σε απόλυτο βαθμό και απέναντι σε φαινόμενα, όπως η κακοκαιρία DANIEL που έπληξε τις παραγωγές στη Θεσσαλία, όμως ναι υπάρχουν τρόποι να προστατέψουμε τις καλλιέργειες απέναντι σε φαινόμενα μικρότερης κλίμακας, όπως για παράδειγμα ένας παγετός ή ένα χαλάζι. Και θέλω να σας πω ότι ένα από τα πρώτα στοιχήματα της ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ και του ίδιου του υπουργού Λευτέρη Αυγενάκη, είναι να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες για να προστατέψουμε τους παραγωγούς μας. Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν ήδη εργαζόμαστε στην ανάπτυξη του υπάρχοντος συστήματος που διαθέτει το υπουργείο μας για την προειδοποίηση του παραγωγού για αναμενόμενα έντονα καιρικά φαινόμενα όπως παγετός, χαλάζι, έντονη βροχόπτωση ή καύσωνας.

-Με ποιο τρόπο και με ποια κίνητρα, θα συγκρατήσετε τον ενεργό αγροτικό πληθυσμό της χώρας, ο οποίος είναι σε μια συνεχή πτωτική τάση, και πως θα πείσετε τις νεότερες γενιές να πλαισιώσουν την γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή και τον μεταποιητικό τομέα;

Κεντρικός στόχος κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας για την κυβερνητική θητεία που διανύουμε είναι να καταφέρουμε μέχρι το τέλος της, την ένταξη 60.000 νέων και νεοεισερχόμενων στο αγροτικό επάγγελμα. Προς την κατεύθυνση αυτήν αξιοποιούμε εργαλεία που έχουμε στα χέρια μας, με πιο εμβληματικό το πρόγραμμα των “νέων γεωργών”, οι τελευταίες προσκλήσεις του οποίου είναι από τις μεγαλύτερες που υλοποιούνται στη χώρα, ύψους 605 εκατ. το τρέχον, ενώ, όπως έχει τονίσει και ο υπουργός, αντίστοιχα υψηλό θα είναι και το επόμενο που θα δημοσιευθεί το φθινόπωρο.

Παράλληλα, μέσα από τα μόνιμα μέτρα που λαμβάνουμε φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε ένα ασφαλέστερο περιβάλλον σε αυτόν που θέλει να δραστηριοποιηθεί στον πρωτογενή τομέα και στην καλλιέργεια. Και αναφέρομαι στη μείωση της φορολογίας, τη μείωση του ΦΠΑ την αγορά αγροτικών μηχανημάτων από το 24% στο 11%, τα κίνητρα για εγκατάσταση ΑΠΕ και μείωση του κόστους παραγωγής κ.α

Μαζί με αυτά, η αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, του ΠΑΑ (Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης) και του Ταμείου Ανάκαμψης για δημόσιες (αγροτικές υποδομές, φράγματα κτλ.) και ιδιωτικές (ανανέωση εξοπλισμού, υιοθέτηση ανθεκτικότερων και πιο παραγωγικών καλλιεργειών) επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα πιστεύουμε ότι θα κρατήσουν στην καλλιέργεια της γης τους υφιστάμενους παραγωγούς και επιπλέον, θα κάνουν το επάγγελμα του γεωργού και του κτηνοτρόφου ελκυστικότερα, καθιστώντας τα επιλογή και όχι λύση ανάγκης.

-Μπορείτε να μας δώσετε τον ορισμό του σύγχρονου αγρότη;

Σύγχρονος αγρότης είναι αυτός που μπορεί να ακολουθεί τα νέα δεδομένα. Να προσαρμόζεται στις ανάγκες των καλλιεργειών αλλά και να αναθεωρεί πρακτικές και εφαρμογές, λόγω κυρίως των συνεπειών της κλιματικής κρίσης. Βέβαια, για να είμαστε ακριβείς αλλά και πραγματιστές δεν είναι πολλοί οι παραγωγοί που έχουν σήμερα τη δυνατότητα να το πετύχουν αυτό, είτε λόγω απαραίτητων εφοδίων, είτε λόγω οικονομικής δυνατότητας. Για αυτό, εμείς ως Πολιτεία, έχουμε την υποχρέωση να δώσουμε τα εργαλεία στους παραγωγούς μας ώστε να συγχρονίσουν τον βηματισμό τους με τις εξελίξεις.

Πολλές από τις πολιτικές που εφαρμόζουμε προς αυτήν την κατεύθυνση στις περιέγραψα στο προηγούμενο ερώτημα μας. Θα προσθέσω σε αυτό το πακέτο των πολιτικών μας, την παροχή συμβουλών προς τους αγρότες, μέσα από το Πρόγραμμα του Συστήματος Παροχής Συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις (Σ.Π.Σ.Γ.Ε.). Επιλογή μας ,αποτελεί και η δημιουργία Τμημάτων Αγροτών στα Επιμελητήρια για ενίσχυση των κατ’ επάγγελμα αγροτών με στόχο να δώσουμε στους αγρότες όλα εκείνα τα εργαλεία που χρειάζονται για να αναδείξουν τον πρωτογενή τομέα ως κύριο μοχλό της ελληνικής οικονομίας.

ΑΠΕ και αγροτική οικονομία

-Ποια είναι τα σημεία εκείνα που προσθέσατε ως ΥΠΑΑΤ και τα θεωρείτε σημαντικά, στο σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ για τις ΑΠΕ στην αγροτική οικονομία;

Όπως ανέφερα και προηγουμένως, στόχος μας, ως ηγεσία του ΥΠΑΑΤ, είναι η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών προς όφελος του αγροτικού κόσμου αλλά και προς την καλύτερη αξιοποίηση των αγροτικών μας εκμεταλλεύσεων. Τα αγροβολταϊκά είναι μια τέτοια περίπτωση, η χρήση των οποίων μπορεί να μας προσφέρει σημαντικές ωφέλειες σε τρία επίπεδα:

• Στη διασφάλιση βιωσιμότητας εκμεταλλεύσεων
• Στη μείωση ανταγωνισμού για χρήση διαθέσιμης γης και
• Στη διασφάλιση επισιτιστικής ασφάλειας της χώρας.

Ήδη ο υπουργός Λευτέρης Αυγενάκης έχει τονίσει ότι σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ θα προσπαθήσουμε να λύσουμε ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα τους παραγωγούς, και αυτό δεν είναι άλλο από τη δέσμευση της γης υψηλής παραγωγικότητας από τα φωτοβολταϊκά πάρκα. Είναι μια παρέμβαση που κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική και απαραίτητη καθώς θα ανοίξει τον δρόμο για διπλή χρήση γης, με ταυτόχρονη συνύπαρξη καλλιεργειών και εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας (αγροφωτοβολταϊκά συστήματα).

Επίσης εδώ θέλω να τονίσω ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει παρεμβάσεις οποίες έχουν ως στόχο να μειώσουν το ενεργειακό κόστος στις αγροτικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, με εμβληματική την εφαρμογή του προγράμματος “Απόλλων” που αναμένεται να νομοθετηθεί και αφορά την υλοποίηση μεγάλων έργων ΑΠΕ στην επικράτεια, τα οποία είναι ώριμα, και είναι έτοιμα για να κατασκευαστούν, και θα γίνουν με σκοπό να συμψηφίσουν εικονικά την κατανάλωση, μέσα σε άλλων κατηγοριών, και αυτήν των ΓΟΕΒ και ΤΟΕΒ, μειώνοντας έτσι το ενεργειακό κόστος, με όσα θετικά αυτό συνεπάγεται για τους παραγωγούς.

-Είστε ικανοποιημένος από την Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει λειτουργήσει θετικά στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα ενώ σε επίπεδο παραγωγών, ιδιαίτερα μικρό-καλλιεργητών, είναι αυτή που τους στηρίζει σε ένα, ομολογουμένως, απαιτητικό παγκόσμιο περιβάλλον. Παρά τις ενδεχόμενες αδυναμίες ή τις αστοχίες, αν θέλετε, του παρελθόντος, η Κοινή Αγροτική Πολιτική δημιουργεί το απαραίτητο πλαίσιο για μια από κοινού αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας. Δείτε σήμερα το παράδειγμα της κλιματικής κρίσης. Η απόφαση για την κατεύθυνση πόρων που θα επενδυθούν για την προστασία των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και των υποδομών, ευνοεί συνολικά αλλά κυρίως ευνοεί μικρές χώρες όπως εμείς.

Να πούμε ότι σε αυτήν την προγραμματική περίοδο, μετά από διαπραγματεύσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, καταφέραμε να διασφαλίσουμε για τη χώρα μας ουσιαστικά τους ίδιους πόρους με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, δηλαδή 19,3 δις ευρώ. Μέσα από το Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ 2023-2027 φιλοδοξούμε να ενισχύσουμε το εισόδημα των αγροτών μας και από την άλλη, να αξιοποιήσουμε σημαντικές ευκαιρίες με στόχο να εκσυγχρονίσουμε την αγροτική μας παραγωγή και τις προκλήσεις του μέλλοντος και να μπορέσει έτσι ο πρωτογενής τομέας πραγματικά να γίνει τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα. Σαφώς τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η κλιματική κρίση έχουν ανοίξει, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον διάλογο για το αν και πως πρέπει να κινηθούμε και τις προσαρμογές των πολιτικών μας.