Φ. Στεφανής (Διευθύνων Σύμβουλος IMG): “Είμαστε ο μεγαλύτερος εξαγωγέας Chips μαρμάρου”

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της IMG μιλά αναλυτικά στην συνέντευξη που έδωσε στο SLpress.gr στο πλαίσιο του αφιερώματος “Η αναγκαιότητα αξιοποίησης των ορυκτών της χώρας μας”.

-Πως ξεκίνησε η εταιρεία σας;

Η εταιρεία μας ιδρύθηκε το μακρινό 1965 από τον παππού μου Φώτη Βουγιουκλή, ο οποίος είχε μία μικρή μονάδα ασβεστοποϊίας, τα λεγόμενα “καμίνια”, και με σκοπό να βρει πρώτη ύλη στράφηκε στην εξόρυξη ασβεστολίθου. Από τότε έχουν αλλάξει σαφώς πολλά και σήμερα είμαστε ένας όμιλος εταιρειών με πολλή μεγάλη παρουσία στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με καθετοποιημένη παραγωγή σε αδρανή υλικά, παραγωγή πρώτης ύλης για πολλές βιομηχανικές εφαρμογές, όπως π.χ. πληρωτικά για τη βιομηχανία χάρτου, κατασκευή σημαντικών έργων υποδομής από την Κατασκευαστική μας εταιρεία, παραγωγή ασφαλτομιγμάτων και σκυροδεμάτων, ενώ διαθέτουμε και ανεξάρτητη εταιρεία μεταφορών.

Απασχολούμε άμεσα και έμμεσα πάνω από 110 άτομα σε ποιοτικές θέσεις εργασίας, και αναμφισβήτητα αποτελούμε το μεγαλύτερο εξαγωγέα Marble Chips (Μαρμάρινα Τσιπ)) στην Ελλάδα, εξάγοντας χιλιάδες τόνων από το Βέλγιο έως τη Βραζιλία και τη Μακρινή Χιλή. (Τα Marble Chips είναι ένα ευέλικτο δομικό υλικό κατασκευασμένο από κόκκους μαρμάρου και μια διαφανή συγκολλητική βάση. Είναι δημοφιλές σε διάφορους τομείς και έχει πολλά λειτουργικά πλεονεκτήματα).

-Η Δημόσια διοίκηση διευκολύνει την επενδυτική δραστηριότητα του κλάδου σας;

Όχι. Όπως σας ανέφερα, η εταιρεία μας έχει μια περίπου εξηκονταετή πορεία στον χώρο και πολλές φορές ανέτρεξα στο αρχείο της, ώστε να εξετάσω διαφορά διοικητικά έγγραφα. Ξέρετε, αυτό που παρατήρησα είναι ότι κάθε επόμενη δεκαετία ο χρόνος αδειοδότησης των επιχειρήσεων του κλάδου μας αυξάνεται αντί να μειώνεται. Παρόλο που ψηφίζονται νόμοι για την απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας ή για την επιτάχυνση της αδειοδότησης, δυστυχώς, η φοβία της διοίκησης έχει σαν αποτέλεσμα να απαιτείται η πάροδος ακόμη και δέκα ετών για να αδειοδοτηθεί ένα λατομείο, εφόσον φυσικά αδειοδοτηθεί.

Δυστυχώς, η γραφειοκρατία υπάρχει παντού όπως και σε άλλες χώρες της ΕΕ, αυτό όμως που με ενοχλεί περισσότερο και δεν συμβαίνει πουθενά αλλού, είναι το ότι το κράτος ανταγωνίζεται αθέμιτα επιχειρήσεις του κλάδου, όπως π.χ. στη περίπτωση που σε μία περιοχή μπορεί να επαρκούν τα αδρανή υλικά για την κατασκευή ενός έργου, το ίδιο το κράτος επιτρέπει την δημιουργία λατομείου adhoc για ένα έργο (δημιουργία δανειοθαλάμου), με αποτέλεσμα τα νόμιμα υφιστάμενα λατομεία να υφίστανται μια σημαντική οικονομική ζημία.

Ο Δ/νων Σύμβουλος της IMG για την ανακύκλωση αδρανών υλικών

-Ανακύκλωση-ανθρακικό αποτύπωμα αδρανών υλικών, ποια είναι η κατάσταση;

Εάν μιλήσουμε με απόλυτα νούμερα, το ανθρακικό αποτύπωμα του κλάδου των αδρανών υλικών, από το στάδιο της εξόρυξης μέχρι την πόρτα του λατομείου είναι αφενός μεν αμελητέο (3 έως 5 kg/tn) και αφετέρου μπορεί να βελτιωθεί πολύ περισσότερο. Όσον αφορά το ερώτημά σας, στην Ευρώπη και στα πλαίσια της οικονομικής και ενεργειακής ανεξαρτητοποίησής της, θα προκύψει η αδήριτη ανάγκη για την κατασκευή σημαντικών έργων υποδομών, όπως σιδηροδρόμων, γεφυρών, λιμένων και πολλών έργων ΑΠΕ.

Αν θέλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομα τους, στην πράξη, η μέγιστη χρήση των ανακυκλούμενων αδρανών υλικών σε αντικατάσταση των συμβατικών αδρανών υλικών μπορεί να ανέρχεται το πολύ και υπό προϋποθέσεις σε ποσοστό έως 15%, ενώ ακόμη και η επιτρεπόμενη χρήση αφορά π.χ. στα σκυροδέματα, σκυροδέματα χαμηλής αντοχής και όχι σκυροδέματα υψηλών αντοχών και απαιτήσεων.

Επιπλέον, στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα ανακυκλούμενα αδρανή υλικά ήδη κοστίζουν από 4 έως 5 ευρώ επιπλέον ανά τόνο, δηλαδή είναι ήδη ακριβότερα από τα συμβατικά αδρανή υλικά, ενώ όπως είπαμε δεν επαρκούν ούτε ποσοτικά ούτε ποιοτικά. Όλοι αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι εάν εκλείψουν τα συμβατικά αδρανή υλικά, οι τιμές των ανακυκλούμενων αδρανών υλικών θα είναι κυριολεκτικά απλησίαστες, με αποτέλεσμα να αυξηθεί με τρόπο ασύμμετρο το κόστος των κατασκευών αλλά και να μειωθεί και η ποιότητά τους, δεδομένου ότι τα πρωτογενή αδρανή είναι σαφώς ποιοτικότερα από τα δευτερογενή.

Να μην αγνοούμε δε, ότι κάποιες εφαρμογές απαιτούν την χρήση μόνο πρωτογενών αδρανών υλικών, όπως για παράδειγμα και τελείως ενδεικτικά ο ασβεστόλιθος, ο οποίος χρησιμοποιείται ως συλλίπασμα (ουσία, η οποία χρησιμοποιείται προκειμένου να καθαριστούν τα μεταλλεύματα από τις γαιώδες προσμίξεις) στη μεταλλουργία ή το ανθρακικό ασβέστιο στα λιπάσματα. Συμπερασματικά, θα έλεγα ότι ναι μεν μπορούμε να υλοποιήσουμε κατασκευές με net zero emissions, αλλά κυρίως με συμβατικά αδρανή υλικά κι όχι net zero emissions χωρίς αδρανή υλικά.

-Επειδή έχετε και την ιδιότητα του γενικού γραμματέα του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) να ρωτήσω γιατί «η εξόρυξη κρίσιμων πρώτων υλών αποτελεί κλειδί για την ενεργειακή μετάβαση»;

-Το θέμα που θέτετε είναι πρώτα απ’ όλα γεωπολιτικό και στην συνέχεια, αποτελεί και αντικείμενο γενικότερου ενδιαφέροντος. Καταρχάς, θα πρέπει να αναλογιστούμε εάν η ενεργειακή μετάβαση θα μας κάνει ακόμη πιο ευάλωτους και εξαρτώμενους από ισχυρές δυνάμεις, όπως π.χ. οι ΗΠΑ ή η Κίνα και συνεπώς, η κάθε είδους κρίση θα οδηγεί σε αυξημένα ή δυσθεώρητα επίπεδα τις τιμές των κυρίων υλικών, που θα ζητούνται πλέον περισσότερο, και τα οποία υλικά διαθέτουν σε αφθονία οι παραπάνω υπερδυνάμεις, ενώ εμείς ως Ευρωπαϊκή Ένωση είτε δεν διαθέτουμε επάρκεια, είτε ακόμη και αγνοούμε την ύπαρξή τους σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Η Ευρώπη διαθέτει αξιοποιήσιμο δυναμικό κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών και, θεωρητικά, είναι σε θέση να καλύψει ένα μέρος από την αυξανόμενη ζήτηση, έως και 10 φορές τα επόμενα δέκα χρόνια, του λιθίου, του κοβαλτίου, του γραφίτη αλλά και σπάνιων γαιών μέσα από την πλήρη αξιοποίηση δικών της κοιτασμάτων, τα οποία σήμερα είναι μάλλον σε “ύπνωση”.

Θα χρησιμοποιήσω αυτούσια τα λόγια της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν, όταν ανακοίνωνε το νόμο για τις ευρωπαϊκές κρίσιμες πρώτες ύλες κατά τη διάρκεια της ομιλίας της το 2022: «Το λίθιο και οι σπάνιες γαίες θα είναι σύντομα πιο σημαντικά από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Η ζήτησή μας μόνο για σπάνιες γαίες θα πενταπλασιαστεί μέχρι το 2030», είπε. «Πρέπει να αποφύγουμε να εξαρτηθούμε ξανά, όπως κάναμε με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο».

Σήμερα, βρισκόμαστε σε μία διαρκή ενεργειακή κρίση, γιατί απεξαρτηθήκαμε από το ρωσικό πετρέλαιο, ενώ παράλληλα απειλούμαστε με τελωνειακούς δασμούς, αν δεν μειώσουμε το “τεράστιο” εμπορικό έλλειμμα της Ουάσινγκτον, αγοράζοντας από αυτήν πετρέλαιο και αέριο.

Φανταστείτε, αύριο, να μην έχουμε και μπαταρίες από την Κίνα για την αποθήκευση ενέργειας ή ακόμη πιο απλά τα laptop μας και τα κινητά μας τηλέφωνα να κοστίζουν διπλάσια, διότι όσο θα κοστίζει το κύριο μέρος των συσκευών άλλο τόσο θα κοστίζει και η σύγχρονη μπαταρία που θα προσφέρει αυτοδυναμία και απόδοση. Όλοι, πλέον, καταλαβαίνουμε ότι οι μπαταρίες θα θεωρούνται ο νέος “μαύρος χρυσός” τη στιγμή που κατασκευάζονται από φυσικά ορυκτά και δεν εκτυπώνονται σε έναν 3D εκτυπωτή.

Όλα αυτά, προφανώς, και μπορούν να αντιμετωπιστούν σε κάποιον τουλάχιστο βαθμό και με πολύ μεγάλη προσπάθεια, εάν ενεργοποιήσουμε στην πράξη τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τις Κρίσιμες Ορυκτές Πρώτες Ύλες, που αφορά τη θέσπιση πλαισίου για τη διασφάλιση ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών (CriticalRaw Materials Act-CRM Act) και εξορύξουμε κρίσιμες πρώτες ύλες (CRM). Στον Κανονισμό αυτόν προβλέπονται τα εξής:

1.  H εξορυκτική ικανότητα εντός της ΕΕ θα πρέπει να προσφέρει τουλάχιστον το 10% της ετήσιας κατανάλωσης στρατηγικών πρώτων υλών.
2. Η ικανότητα μεταποίησης εντός ΕΕ, για όλα τα στάδια επεξεργασίας, θα πρέπει να υπερβαίνει το 40% της ετήσιας κατανάλωσης.
3. θα πρέπει να διαφοροποιηθούν οι εισαγωγές, ώστε να μην εξαρτάται η ΕΕ από τρίτες χώρες περισσότερο από το 65% για οποιαδήποτε στρατηγική πρώτη ύλη.

Σήμερα, προφανώς, καμία από τις τρεις παραπάνω προβλέψεις δεν ισχύει και, εάν δεν υλοποιηθεί η πρώτη από αυτές, η οποία προϋποθέτει εξόρυξη και επενδύσεις, είναι σαφές ότι καμία υπερδύναμη, που σήμερα ήδη παράγει τελικά προϊόντα, δεν θα μας κάνει τη “χάρη” να μας δώσει την πρώτη ύλη και να χάσει την υπεραξία της, ώστε να παράξουμε εμείς ως Ευρωπαίοι, μέσα σε ένα μη ανταγωνιστικό περιβάλλον, υλικά και τεχνολογίες για την ενεργειακή μετάβαση.

Ένα άλλο θέμα, βέβαια, της ενεργειακής μετάβασης είναι ότι, παρόλο που οι μέθοδοι παραγωγής της ενέργειας είναι φθηνότεροι και καθαρότεροι, εμείς, τόσο ως μεγάλοι καταναλωτές στις επιχειρήσεις μας όσο και ως πολίτες στις κατοικίες μας, πληρώνουμε διπλάσιο ή τριπλάσιο κόστος σε σχέση με το 2020 και κανείς δεν μπορεί να μας εξηγήσει γιατί αυτό συμβαίνει, κυρίως στην Ευρώπη, ενώ Κίνα και ΗΠΑ έχουν σαφώς μικρότερο ενεργειακό κόστος.

-Γιατί δεν έχετε κερδίσει ακόμα ως κλάδος την κοινωνική αποδοχή – Τι φταίει, τι δεν κάνετε καλά;

Πάντα στο τανγκό υπάρχουν δύο που χορεύουν, αλλά, προφανώς, εμείς δεν χορεύουμε τόσο καλά σε σχέση με την κοινωνία. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο μέσος άνθρωπος καταναλώνει 6 τόνους αδρανών υλικών/έτος ή αλλιώς, για να το εμπεδώσουμε καλύτερα, 16 κιλά/ημέρα. Ξέρετε. 16 κιλά είναι μια μεγάλη σακούλα σούπερ-μάρκετ από αδρανή που θέλουμε κάθε μέρα στο σπίτι μας. Είναι, συνεπώς, ένα υλικό όχι σαν τα άλλα, αλλά ένα απολύτως απαραίτητο υλικό για την καθημερινότητά μας που όλοι το θέλουμε και που δεν μπορεί να αντικατασταθεί με τίποτε άλλο.

Θα σας τονίσω απλά ότι τα αμφίβολα πολλές φορές μη ποιοτικά ανακυκλούμενα αδρανή υλικά επαρκούν για την κάλυψη του 10% το πολύ της ευρωπαϊκή κατανάλωσης (σ.σ. Η ευρωπαϊκή αγορά καταναλώνει κατά μέσο όρο 3 δισεκατομμύρια αδρανή υλικά τον χρόνο), ενώ τα πρωτογενή καλύπτουν, με όρους κοινωνικού αγαθού, πολλές φορές τις ανάγκες των συμπολιτών μας.

Αυτό που τελικά δεν κάνουμε καλά είναι ότι, παρά την προσφορά χιλιάδων καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας και τη σημαντική απόδοση φόρων και τελών, δεν καταφέραμε ποτέ να πείσουμε την κοινωνία ότι είμαστε απαραίτητοι, ότι όλα γύρω μας είναι κατασκευασμένα από ορυκτά ή περιέχουν ορυκτά και ότι χωρίς εξόρυξη θα γυρίσουμε στην παλαιολιθική εποχή.

Ο Δ/νων Σύμβουλος της IMG για τον εξορυκτικό τομέα

-Στον χώρο σας υποστηρίζουν ότι ακόμα υπάρχει έλλειμμα αναγνώρισης της σπουδαιότητας του εξορυκτικού τομέα στην οικονομία της χώρας μας – Που οφείλεται κατά τη γνώμη σας αυτό;

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι θεωρούμε πολλά πράγματα δεδομένα. Αν τα αδρανή υλικά εξέλιπαν αύριο και τα στερούμασταν ίσως τα εκτιμούσαμε περισσότερο. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, τα Αδρανή Υλικά είναι τα φθηνότερα με διαφορά από την Ευρώπη των 27 και οι τιμές τους πλησιάζουν αυτές της Κίνας, στην οποία είναι σαφώς μικρότερο το παραγωγικό κόστος, ενώ εκεί τα αντίστοιχα μεγέθη παραγωγών και πωλήσεων είναι ασύλληπτα πιο μεγάλα σε σχέση με την Ευρώπη.

Λέγεται ότι τα δάση καίγονται και γιατί υπάρχουν πιέσεις να γίνουν λατομεία – εσείς λέτε ότι δεν το επιτρέπει ο νόμος σε μια αναδασωτέα έκταση να ξεκινήσει οικονομική δραστηριότητα αυτού του είδους. Και ότι όπου υπάρχουν δραστηριότητες μέσα σε δασώδεις εκτάσεις προστατεύονται καλύτερα τα δάση. Είναι διαφορετικά πράγματα, ποια είναι ακριβώς η θέση σας;

-Είναι σαφές ότι το Σύνταγμα και ο νόμος περί δασών ΔΕΝ επιτρέπει την ανάπτυξη λατομείων εντός αναδασωτέων εκτάσεων. Αυτό μπορεί εύκολα να το διαπιστώσει κάθε δύσπιστος ανατρέχοντας στην διάταξη του άρθρου 52 του Ν. 998/1979 όπου σαφώς ορίζεται ότι δεν επιτρέπεται η ανάπτυξη λατομείων σε αναδασωτέες εκτάσεις.

Συνταγματικά ανεκτές είναι άλλες επεμβάσεις, όχι βέβαια όμως αυτές των λατομείων. Σε αναδασωτέες εκτάσεις επιτρέπονται πλέον οι εργασίες ανάπτυξης ΑΠΕ, η διάνοιξη οδών και γενικά διαφόρων έργων που εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, όπως και οι λιμενικές εγκαταστάσεις αν δεν με απατά η μνήμη μου.

Είδαμε, πρόσφατα, στις φωτιές του Έβρου, όπου συνέβη η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή στην Ευρώπη, ότι εν τέλει διασώθηκαν οι δασικές εκείνες εκτάσεις πλησίον των οποίων υπήρχε πρόσβαση στα επίγεια μέσα πυρόσβεσης που επιχειρούν όλο το 24ωρο και όχι στα εναέρια, τα οποία δεν επαρκούν για όλη την χώρα και επιπλέον επιχειρούν ορισμένες ώρες της ημέρας. Πλήρη και αποτελεσματική πρόσβαση, προσφέρει ένα εξορυκτικό έργο με δεκάδες χιλιόμετρα αναπτυγμένα σε όλη την έκταση του, σε όλες τις επίγειες δυνάμεις, ενώ οι θεωρίες ότι τα δάση καίγονται εκεί που υπάρχει πρόσβαση ανήκουν σε μία σφαίρα φαντασίας στην εποχή των drones.

Η αλήθεια είναι ότι η εξόρυξη προστατεύει το δάσος, διότι δίνει πρόσβαση σε πολλά μέτωπα φωτιάς, ενώ παράλληλα δεν υπάρχει ούτε μία εξορυκτική εταιρεία από την πιο μικρή έως την πιο μεγάλη που αρνήθηκε να διαθέσει τα μηχανήματά της και το προσωπικό της δωρεάν με σκοπό την κατάσβεση πυρκαγιών. Αλήθεια, ποιος άλλος επαγγελματικός κλάδος προσφέρει κάτι αντίστοιχο σε στιγμές πανικού και στην διάρκεια μεγάλων οικολογικών κρίσεων;

Αύριο θα μιλήσει στο SLpress η Αναπληρώτρια Διευθύνουσα Σύμβουλος της ΙΚΤΙΝΟΣ ΕΛΛΑΣ Α.Ε Ιουλία Χαϊδά