Κρίσιμη εβδομάδα για τη Ναυτιλία – Τα μέτρα για πράσινα καύσιμα

Στο επαπειλούμενο αδιέξοδο μιας ψηφοφορίας, που αναμένεται να γίνει στην Παρασκευή 17/10, τελευταία μέρα της συνόδου, ίσως τελικά δώσει λύση η συγκρότηση μιας Υποεπιτροπής, όπου θα μεταφερθούν οι συζητήσεις για όλα τα “καυτά” θέματα. Μια πρακτική, που ταιριάζει στην αναζήτηση συμβιβασμών στο πλαίσιο του ΙΜΟ. Πάντως, λίγες ώρες πριν από την έναρξης της συνόδου, φαίνεται ότι από τη μια μεριά βρίσκονται επτά κορυφαίες ενώσεις πλοιοκτητών, που επιδεικνύοντας μια σπάνια ενότητα στηρίζουν – όπως εξέφρασαν με κοινή δήλωσή τους – τα προτεινόμενα μέτρα και από την άλλη, κορυφαίες εταιρείες, όπως του ναυτιλιακού μεγιστάνα, με το μεγαλύτερο στόλο πετρελαιοφόρων, του Τζον Φρέντρικσεν (John Fredriksen), μεγάλες εταιρείες ελληνικών συμφερόντων, ισχυροί νηογνώμονες και η… Ουάσιγκτον!

Μια “τρίτη άποψη” εκφράζεται τόσο από την πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ), κ. Μελίνα Τραυλού, όσο και από τη Διεθνή Ένωση Πλοιοκτητών Δεξαμενοπλοίων, την Intertanko, που τάσσονται υπέρ της υιοθέτησης του Πλαισίου Μηδενικών Εκπομπών (NZF) αλλά με “ρεαλιστικές προσαρμογές”. Συγκεκριμένα, η κ. Τραυλού σε συνέντευξή της στη βρετανική εφημερίδα Lloyd’s List και στον δημοσιογράφο Nigel Lawry, αφού ξεκαθάρισε ότι «η ΕΕΕ υπήρξε πάντοτε ένθερμος υποστηρικτής του IMO» και ότι «παραμένουμε σταθεροί υποστηρικτές της παγκόσμιας ρύθμισης» δεν έκρυψε την ανησυχία της και την αβεβαιότητά της για την αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων μέτρων. «Ολόκληρη η ναυτιλιακή βιομηχανία βιώνει το ίδιο αυξανόμενο αίσθημα αγωνίας και αμφιβολίας. Πιστεύω ότι αυτό θα πρέπει να απασχολήσει και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, ακόμη και σε αυτό το προχωρημένο στάδιο», ανέφερε η πρόεδρος της ΕΕΕ.

Επίσης, η Intertanko δηλώνει ότι υποστηρίζει μια παγκόσμια λύση στο πλαίσιο του ΙΜΟ, αλλά με «επαρκή διαβεβαίωση ότι οι μεταβατικές λύσεις (LNG, βιώσιμα βιοκαύσιμα, κ.λπ.), που ήδη προσφέρουν αποδεδειγμένες μειώσεις εκπομπών [θα] παραμένουν σε ισχύ για να τις χρησιμοποιήσει η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία, παράλληλα με την ενεργειακή μετάβαση και μια μακροπρόθεσμη στροφή σε μηδενικά και σχεδόν μηδενικά καύσιμα».

 

Ποιοι τάσσονται υπέρ της υιοθέτησης των μέτρων

Την πλήρη υποστήριξή τους στο Πλαίσιο Μηδενικών Εκπομπών (Net-Zero Framework), το οποίο θα τεθεί αυτή την εβδομάδα σε ψηφοφορία, εξέφρασε μια ομάδα ενώσεων πλοιοκτητών, που εκπροσωπούν περίπου το ένα τέταρτο της παγκόσμιας χωρητικότητας. Συγκεκριμένα, σε δήλωση, που δόθηκε, την περασμένη εβδομάδα, αποκλειστικά στην Lloyd’s List, την οποία υπέγραφαν οι ηγέτες της Ένωσης Ιαπωνικών Πλοιοκτητών, της Βασιλικής Ένωσης Βέλγων Πλοιοκτητών, της Βασιλικής Ένωσης Ολλανδών Πλοιοκτητών, της Ένωσης Ναυτιλίας της Σιγκαπούρης, του Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ένωσης Νορβηγών Πλοιοκτητών και της Δανικής Ναυτιλίας, προέτρεψαν τα κράτη μέλη του ΙΜΟ να “γράψουν ιστορία στο Λονδίνο”, υιοθετώντας το Πλαίσιο Μηδενικών Εκπομπών (Net-Zero Framework).

«Ως αποτέλεσμα πολυετών διαπραγματεύσεων, το Πλαίσιο Μηδενικών Εκπομπών (Net-Zero Framework) πρόκειται να προωθήσει τη βιώσιμη ναυτιλία σε πραγματικά παγκόσμια κλίμακα», ανέφεραν. Προσφέρει “συγκεκριμένες εντολές” για τη μείωση των εκπομπών, ανέφεραν οι ενώσεις, καθώς και έναν «μηχανισμό τιμολόγησης που επιβάλλει κόστος στην ελλιπή συμμόρφωση και ανταμείβει τη χρήση εναλλακτικών, πιο οικολογικών καυσίμων στο πλαίσιο ενός παγκόσμιου προτύπου καυσίμων». «Πρόκειται για σαφή, παγκόσμια μέτρα που θα μειώσουν τις κλιματικές εκπομπές του κλάδου» και «θα ενισχύσουν την επιχειρηματική δράση για τη μείωση των εκπομπών και την επένδυση σε βιώσιμη ενέργεια, καύσιμα και τεχνολογία». Η ομάδα προειδοποίησε, όπως και άλλοι ναυτιλιακοί παράγοντες, ότι τυχόν απόρριψη των μέτρων, υπάρχει ορατός κίνδυνος να επιφέρει «ένα περίπλοκο και αναποτελεσματικό συνονθύλευμα εθνικών και περιφερειακών κανονιστικών πλαισίων».

Να σημειωθεί ότι με ανακοίνωση της τάχθηκε υπέρ της υιοθέτησης των μέτρων και η Ένωση Ευρωπαίων Εφοπλιστών (ECSA), η οποία χαρακτήρισε ως «μοναδική και ιστορική ευκαιρία για τις κυβερνήσεις να θεσπίσουν ένα ολοκληρωμένο παγκόσμιο πλαίσιο, (…) για να δοθούν κίνητρα για τη μετάβαση του ναυτιλιακού κλάδου σε μηδενικές καθαρές εκπομπές, διασφαλίζοντας παράλληλα ισότιμους όρους ανταγωνισμού». «Η παγκόσμια βιομηχανία παραμένει πλήρως δεσμευμένη στη συνεργασία με τα κράτη μέλη του ΙΜΟ για την επιτυχή εφαρμογή αυτού του προσεκτικά ισορροπημένου κανονιστικού πακέτου για την επίτευξη μηδενικών καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 ή κοντά σε αυτό».

Αντιθέσεις και απειλές για αντίμετρα από τις ΗΠΑ

Αντίθετη στο συγκεκριμένο “πακέτο” μέτρων εμφανίζεται μια ομάδα κορυφαίων εταιρειών, ειδικά στον χώρο των δεξαμενόπλοιων, οι οποίες, όπως είχε γράψει αναλυτικά το SLPress, εξέφρασαν από κοινού την αντίθεσή τους. Με αυτές συντάχθηκαν και νηογνώμονες, όπως ο Νορβηγικός (DNV) και ο Αμερικανικός (ABS). Ο καθηγητής Ενέργειας και Μεταφορών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου UCL, Tristan Smith, σχολιάζοντας τη διαφωνία πλοιοκτητών και νηογνωμόνων δήλωσε στη Lloyd’s List ότι δεν είναι «ιδιαίτερα παράδοξο ή καινούργιο το γεγονός ότι ορισμένοι πλοιοκτήτες με διάφορα συμφέροντα στο LNG (Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο) εκφράζουν αρνητικότητα απέναντι στη ρύθμιση που θα μειώσει την ανταγωνιστικότητά τους». Ο ίδιος είπε ότι αυτές οι απόψεις δεν ήταν κάτι καινούργιο και πιθανότατα είχαν ήδη ληφθεί υπόψη στις θέσεις των κρατών μελών τον Απρίλιο, όταν υπήρξε κατ’ αρχήν συμφωνία για το Πλαίσιο Μηδενικών Εκπομπών.

Ωστόσο, οι σφοδρότερες αντιδράσεις προέρχονται από τις ΗΠΑ, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο (LNG), που αισθάνεται να διακυβεύονται τα συμφέροντά της, με τον περιορισμό ή και την απαγόρευση της χρήσης του ως καύσιμου στη ναυτιλία. Με νέα δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου, οι ΗΠΑ απειλούν με οικονομικές κυρώσεις και επιβολή τελών τις χώρες που θα στηρίξουν την λήψη μέτρων, που τα χαρακτηρίζει ως “νεοαποικιακή, υπό ευρωπαϊκή ηγεσία, εξαγωγή παγκόσμιων κανονισμών για το κλίμα”. Η Ουάσιγκτον χαρακτήρισε τα οικονομικά μέτρα ως “παγκόσμιο φόρο άνθρακα”, υποστηρίζοντας πως η πρόταση NZF ενέχει σημαντικούς κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία και υποβάλλει (…) όλα τα κράτη μέλη του ΙΜΟ σε ένα μη εγκεκριμένο παγκόσμιο φορολογικό, που επιβάλλει τιμωρητικές και οπισθοδρομικές οικονομικές κυρώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να αποφευχθούν.

Να θυμίσουμε ότι οι ΗΠΑ απείχαν από την ψηφοφορία, που είχε γίνει τον Απρίλιο και είχαν εγκριθεί τα μέτρα με 63 θετικές ψήφους, μεταξύ των οποίων τα κράτη μέλη της ΕΕ, η Ιαπωνία, η Ινδία, η Κίνα και η Βραζιλία. Τα μέτρα καταψήφισαν 16 πετρελαιοπαραγωγές χώρες, μεταξύ των οποίων η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ρωσία, το Ιράν, το Ιράκ, το Πακιστάν, η Υεμένη, η Μαλαισία, η Ταϊλάνδη, η Βενεζουέλα, το Ομάν, η Ιορδανία και το Μπαχρέιν ενώ 24 κράτη μέλη απείχαν.

Η κρίσιμη ψηφοφορία και η πιθανή λύση

Καθώς θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο, έως απίθανο, κράτη μέλη να αλλάξουν την ψήφο τους, ναυτιλιακοί αναλυτές θεωρούν ότι η ψηφοφορία, που θα γίνει την Παρασκευή 17/10, τελευταία μέρα της Συνόδου, θα κριθεί από έναν μικρό αριθμό “αναποφάσιστων” κρατών – συμπεριλαμβανομένων αρκετών από τη Νοτιοανατολική Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική – τα οποία δεν έχουν σταθερή πολιτική και οικονομική ταύτιση. Πάντως, όπως έχει προβλέψει το slpress, μια πιθανή λύση μπορεί να επέλθει μέσα από μια “μέση οδό”, ενταγμένη στις συμβιβαστικές πρακτικές, που αναζητά ο ΙΜΟ, και δεν είναι άλλη από την παραπομπή κρίσιμων θεμάτων σε μελλοντικές συζητήσεις, στο πλαίσιο μιας Υποεπιτροπής.

 

 

Τη σύστασή της χαιρέτησε, στη συνέντευξή της, η πρόεδρος της ΕΕ, κ. Μελίνα Τραυλού, λέγοντας ότι «αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία να περισώσουμε κάποια κομμάτια». «Ως κλάδος, έχουμε πολλά να προσφέρουμε σε ό,τι αφορά τη γνώση και την κατανόηση των προκλήσεων, και πρέπει να ακουστούμε», ανέφερε η κ. Τραυλού, εκφράζοντας την ελπίδα ότι «αυτή η υποεπιτροπή θα ενσωματώσει όλη την εμπειρία και την ανεκτίμητη τεχνική γνώση που είναι απολύτως απαραίτητη για την ανάπτυξη της διαδικασίας εφαρμογής».

Η πρόταση για τη σύσταση Υποεπιτροπής για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από πλοία κατατέθηκε, με κοινό έγγραφο, από την Αίγυπτο, την Κένυα, το Μεξικό, το Μαρόκο, τη Νιγηρία, τη Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Σκοπός της Υποεπιτροπής θα είναι να εξετάσει “τεχνικά και επιχειρησιακά θέματα”, συμπεριλαμβανομένων “τυχόν απαραίτητων τροποποιήσεων στις σχετικές συμβάσεις”. Η πρόταση αντιμετωπίζεται θετικά από τον Γενικό Γραμματέα του ΙΜΟ, Αρσένιο Ντομίνγκεζ, ο οποίος σε έγγραφό του γνωστοποίησε το πλαίσιο λειτουργίας της, τη θεματολογία της, τα κόστη κλπ. Κάπως έτσι μπορεί να ανοίξει ο δρόμος να εγκριθεί το Πλαίσιο Μηδενικών Εκπομπών (Net-Zero Framework) και πολλά κρίσιμα θέματα, όπως η χρήση του LNG και άλλα, που δημιουργούν διαφωνίες, να παραπεμφθούν σε νέες συζητήσεις και ενδεχόμενες τροποποιήσεις.