Π. Ξανθόπουλος (Sunlight Group): Κομβικό το λίθιο στην αποθήκευση

Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Ξανθόπουλο, R&D Recycling expert της Sunlight Group, «αυτή τη στιγμή (η εταιρεία του) παράγει πάνω από 25 διαφορετικούς τύπους μπαταριών/φορτιστών ιόντων λιθίου και μολύβδου-οξέος».

-Πότε ξεκίνησε η μονάδα κατασκευής μπαταριών και πότε η ανακύκλωση τους σε εγκαταστάσεις της Sunlight Group;

Εντός του 2024 προβλέπεται να λειτουργήσει πρότυπη πιλοτική μονάδα παρασκευής στοιχείων ιόντων λιθίου χημείας LFP (lithiumferrophosphate – λιθίου σιδηρούχου φωσφόρου) στο βιομηχανικό συγκρότημα της Ξάνθης. Στις αρχές του 2023, ξεκίνησε το πρόγραμμα ReLiFe το οποίο στοχεύει σε μία πρότυπη μονάδα πιλοτικής κλίμακας ανακύκλωσης μπαταριών λιθίου, ίδιας χημείας. Η μονάδα θα εγκατασταθεί στον ίδιο χώρο και αναμένεται να λειτουργήσει το 2025.

Οι παράμετροι λειτουργίας των δύο πιλοτικών μονάδων κατασκευής και ανακύκλωσης ιόντων λιθίου θα βελτιστοποιηθούν και στη συνέχεια σκοπεύουμε να μεγεθύνουμε σε βιομηχανική κλίμακα. Στοχεύουμε στο ίδιο “successstory” με την υπάρχουσα δραστηριότητα μας στις μπαταρίες μολύβδου-οξέους, όπου η παραγωγή είναι πλήρως καθετοποιημένη (παρασκευή κελιών – συναρμολόγηση μπαταριών – ανακύκλωση).

-Πόσους τύπους μπαταριών παράγει η εταιρεία Sunlight Group, ποιους τομείς αφορούν -(εξυπηρετούν), ποια είναι η αντίστοιχη ισχύς τους;

Η εταιρεία Sunlight αυτή τη στιγμή παράγει πάνω από 25 διαφορετικούς τύπους μπαταριών/ φορτιστών ιόντων λιθίου και μολύβδου-οξέος. Όλα τα προϊόντα που παράγουμε προορίζονται για βιομηχανική ηλεκτροκίνηση (π.χ. περονοφόρα οχήματα), ηλεκτροκίνηση οχημάτων αναψυχής (π.χ γκολφ καρτς) ή συστήματα αποθήκευσης ενέργειας. Η ισχύς τους ποικίλει ανάλογα με τις διαφορετικές εφαρμογές των μπαταριών μας και τις εκάστοτε ανάγκες των πελατών μας.

-Γιατί ποσότητα παραγωγής μπαταριών μιλάμε ετησίως, και ποιος τύπος μπαταρίας υπερτερεί σε ζήτηση για ηλεκτροκίνηση για αποθήκευση ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές κλπ;

Η Sunlight Group είναι κορυφαία παγκοσμίως εταιρεία τεχνολογίας και πάροχος καινοτόμων λύσεων αποθήκευσης ενέργειας με πολυετή εμπειρία. Εστιάζοντας στην καινοτομία, την παραγωγή και την ανακύκλωση, η εταιρεία διαθέτει εγκαταστάσεις παγκόσμιας κλάσης σε 36 τοποθεσίες, συνολικής επιφάνειας 192.000 τμ. Η παραγωγική δυνατότητα του Ομίλου αγγίζει τις 19,6 γιγαβατώρες (gwh), καθιστώντας τον έναν από τους μεγαλύτερους παίκτες του κλάδου.

Η Sunlight αναγνωρίζει τον κομβικό ρόλο του λιθίου στο μέλλον της αποθήκευσης ενέργειας και πραγματοποιεί σημαντικές επενδύσεις για τη δημιουργία και ανάπτυξη ενός καθετοποιημένου συστήματος παραγωγής λιθίου. Προσέγγιση που υπογραμμίζει τη δέσμευση της εταιρείας να παραμείνει στην πρώτη γραμμή των τεχνολογικών εξελίξεων, προσφέροντας καινοτόμες λύσεις που οδηγούν στην ενεργειακή μετάβαση.

-Ποιο είναι το κόστος της ανακύκλωσης και αν συμφέρει σε σχέση με την ενέργεια που καταναλώνεται κατά τη διαδικασία ανακύκλωσης; Πόσους τόνους έχετε ανακυκλώσει στην μονάδα σας;

Είναι αρκετά περίπλοκο να υπολογιστεί το κόστος ανακύκλωσης ανά τόνο, δεδομένου ότι επί του παρόντος βρισκόμαστε σε φάση ανάπτυξης της τεχνολογίας και το ενεργειακό κόστος μεταβάλλεται από εξωτερικούς παράγοντες. Σε κάθε περίπτωση, στοχεύουμε σε μία τεχνολογία οικονομική και φιλική προς το περιβάλλον, οπού θα ανακυκλώνονται πάνω από 60 χιλιάδες τόνοι μπαταριών ετησίως σε βιομηχανική κλίμακα. Με βάση αρχικούς υπολογισμούς, το κόστος ανακύκλωσης μπαταριών LFP και σκραπ είναι σημαντικά μικρότερο από τη συνεργασία με εταιρείες συλλογής και επεξεργασίας αποβλήτων. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε αυτό το project.

-Ποιο είναι το όφελος από την ανακύκλωση μπαταριών για την δημόσια υγεία το περιβάλλον την οικονομία;

Τα οφέλη για το περιβάλλον και εν γένει τη δημόσια υγεία είναι σημαντικά. Οι πρωτογενείς πρώτες ύλες των μπαταριών κάθε τύπου χημείας, αποτελούνται από βαρέα μέταλλα, πλαστικά, οργανικά ή ανόργανα διαλύματα. Απορρίπτοντας χρησιμοποιημένες μπαταρίες σε χώρους ταφής, τα υλικά αυτά θα απελευθερωθούν εν καιρώ στο έδαφος, υπέδαφος και υδροφόρους ορίζοντες και σε υψηλές συγκεντρώσεις προκαλούν σημαντικά προβλήματα ρύπανσης, όχι μόνο για τη δημόσια υγεία, αλλά και για την ευρύτερη χλωρίδα και πανίδα.

Ανακυκλώνοντας μπαταρίες στο τέλος του κύκλου ζωής τους είναι ίσως ο ασφαλέστερος και αποδοτικότερος τρόπος να εξαλείψουμε το πρόβλημα αυτό. Επιπλέον η ανάκτηση των ως άνω πρωτογενών υλικών έχει σημαντικά οφέλη για την οικονομία της Ευρώπης, καθώς διασφαλίζεται η εφοδιαστική αλυσίδα σε κρίσιμες πρώτες ύλες (π.χ. λίθιο, γραφίτης, φώσφορος), οι οποίες σε μεγάλο τους ποσοστό παράγονται σε οικονομίες εκτός ΕΕ.

-Η διαδικασία της ανακύκλωσης είναι για όλες τις μπαταρίες το ίδιο;

Η ανακύκλωση όλων των μπαταριών στο τέλος του κύκλου ζωής τους επιτυγχάνεται διαμέσου μεταλλουργικών διεργασιών, είτε σε υψηλές θερμοκρασίες (πυρομεταλλουργία) είτε σε υδατικά διαλύματα (υδρομεταλλουργία) ή συνδυασμό των ως άνω. Σε κάθε κατηγορία ταξινομείται σημαντικός αριθμός διαφορετικών τεχνικών που διαφοροποιούνται μεταξύ τους ως προς τις λειτουργικές συνθήκες, αντιδραστήρια, στάδια προπαρασκευής, κ.α.

Η επιλογή της αποδοτικότερης τεχνικής εξαρτάται από την χημική σύσταση κάθε υλικού, εν ολίγοις, διαφορετικός τύπος μπαταρίας, διαφορετική τεχνολογία ανακύκλωσης. Συνεπώς, η διαδικασία ανακύκλωσης δεν είναι για όλες τις μπαταρίες το ίδιο και αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που καλούμαστε να λύσουμε το συντομότερο δυνατό στην ομάδα του R&D της Sunlight για τις μπαταρίες ιόντων λιθίου. Απαιτείται έρευνα και ανάπτυξη σε εργαστηριακό επίπεδο και βελτιστοποίηση σε πιλοτική βάση προκειμένου να είμαστε σε θέση να ανακυκλώνουμε μπαταρίες λίθιου σε βιομηχανική κλίμακα με μία φιλική, αλλά και οικονομική προς το περιβάλλον τεχνολογία. Αυτός είναι και ο σκοπός του ReLiFeproject.

–Ποια είδη μπαταριών δεν ανακυκλώνονται και που καταλήγουν τα υπολείμματα – σε άλλα εργοστάσια στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό;

Είναι δυνατόν να ανακυκλωθούν όλα τα είδη μπαταριών. Στην Sunlight στοχεύουμε να ανακυκλώνουμε όλα τα είδη μπαταριών, τα οποία παράγουμε για τους πελάτες μας. Αυτό γίνεται με επιτυχία τα τελευταία χρόνια για τις μπαταρίες μολύβδου-οξέος και πολύ σύντομα για μπαταρίες ιόντων λιθίου. Ως προς το λίθιο, στοχεύουμε στην ανάπτυξη μίας ολιστικής τεχνολογίας όπου θα ανακτάται περίπου το 85% των πρωτογενών πρώτων υλών. Το υπόλοιπο 15% αφορά στα υλικά τα οποία δεν δύναται να επαναχρησιμοποιηθούν για ηλεκτροχημικούς λόγους και θα διαχειρίζονται ως απόβλητα της διεργασίας μας, με βάση την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία.

-Στην μονάδα σας ανακυκλώνονται μόνο δικής σας παραγωγής μπαταρίες ή και άλλων εταιρειών –κοντολογίς συνεργάζεστε με κάποιο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης;

Στοχεύουμε να υιοθετήσουμε την ίδια στρατηγική ανακύκλωσης με αυτή που ακολουθούμε στην περίπτωση των μπαταριών μολύβδου οξέος. Συνεπώς, θα συλλέγουμε και θα ανακυκλώνουμε μπαταρίες στο τέλος του κύκλου ζωής της δικής μας παραγωγής, αλλά και μπαταρίες παρόμοιας χημείας που παρασκευάστηκαν από άλλα εργοστάσια μπαταριών.

-Μπορείτε να μας πείτε τι κάνουν τα κέντρα R&D και ποιες προηγμένες λύσεις αποθήκευσης ενέργειας αναπτύσσουν;

Στα κέντρα R&D (Research & Development) της Sunlight ασχολούμαστε με την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που αφορούν στην αρχιτεκτονική των μπαταριών, το λογισμικό, την ανάπτυξη κελιών ιόντων λιθίου και την ανακύκλωση. Τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας αποτελούν τον δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. φωτοβολταικα συστήματα, ανεμογεννήτριες, κ.α.) και του τελικού χρήστη ρεύματος.

Κάθε σύστημα αποθήκευσης ενέργειας έχει διαφορετικές απαιτήσεις ως προς τα λειτουργικά του χαρακτηριστικά για να είναι αποδοτικό και ποικίλουν από την γεωμετρία του συστήματος έως το λογισμικό. Συνεπώς, οι λειτουργικές παράμετροι ενός συστήματος αποθήκευσης ενέργειας θα πρέπει να σχεδιαστούν και να δοκιμαστούν ενδελεχώς σε επίπεδο R&D πριν την κατασκευή σε βιομηχανική κλίμακα.