Πώς Βιετνάμ και Νιγηρία ανακατεύουν την αγορά δεξαμενόπλοιων σε Ειρηνικό και Ατλαντικό

Ειδικά, το Βιετνάμ, μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας, με πληθυσμό μεγαλύτερο από 100 εκατομμύρια, είναι παραγωγός πετρελαίου, εισαγωγέας και εξαγωγέας αργού πετρελαίου και ταυτόχρονα σημαντική ναυπηγική δύναμη, στοιχεία που το έχουν καταστήσει ένα σημαντικό παίκτη στις αγορές πετρελαίου και δεξαμενοπλοίων στη νοτιοανατολική Ασία.

Πιο μακριά, στην επίσης πολυπληθή Νιγηρία, στη Δυτική Αφρική, η ανάπτυξη του διυλιστηρίου του νιγηριανού επιχειρηματία Aliko Dangote αναδιαρθρώνει τις ροές αργού πετρελαίου και παραγώγων του στη λεκάνη του Ατλαντικού ωκεανού. Συγκεκριμένα, το Βιετνάμ μπήκε στο χάρτη των κρατών- παραγωγών πετρελαίου το 1986, όταν μετά από έρευνες που ξεκίνησαν συστηματικά τη δεκαετία του 1970, εξήχθη το πρώτο πετρέλαιο από το κοίτασμα Bach Ho.

Η παραγωγή αυξήθηκε σταδιακά μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και τον Αύγουστο του 2004 έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 417.000 βαρελιών την ημέρα (b/d). Μετά το 2015 σημειώθηκε σταδιακή μείωση και η τρέχουσα παραγωγή είναι περίπου 170.000 βαρέλια την ημέρα.

Στο Βιετνάμ

Το μεγαλύτερο μέρος του αργού πετρελαίου του Βιετνάμ διυλίζεται εγχώρια, αλλά η παραγωγή των δύο κύριων διυλιστηρίων στο Βιετνάμ καλύπτει περίπου το 50% της ζήτησης πετρελαίου και χημικών προϊόντων. Για αυτό εισάγονται σημαντικοί όγκοι διυλισμένων προϊόντων.

Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια το Βιετνάμ εισήγαγε κατά μέσο όρο 280.000 b/d, κυρίως από περιφερειακούς προμηθευτές στη Νότια Κορέα, τη Σιγκαπούρη, τη Μαλαισία, την Κίνα και την Ταϊλάνδη. Παράλληλα, περιορισμένοι όγκοι (περίπου 30.000 b/d) εξάγονται σε διάφορες κοντινές χώρες, όπως η Ταϊλάνδη, η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Κίνα, η Σιγκαπούρη, η Μαλαισία και η Νότια Κορέα.

Δεδομένων των όγκων και των αποστάσεων οι εισαγωγές προϊόντων του Βιετνάμ γίνονται κυρίως με μεσαίου μεγέθους τάνκερ (MRS, Handys) και μικρότερα πλοία. Η παλαιότερη εγκατάσταση είναι το διυλιστήριο Dung Quat, στην ανατολική ακτή του κεντρικού Βιετνάμ, που άνοιξε το 2010 και έχει δυναμικότητα 130.000 βαρέλια την ημέρα (b/d).

Η δεύτερη εγκατάσταση είναι το Nghi Son Refinery and Petrochemical Complex, το οποίο λειτουργεί από το 2018, στο βόρειο Βιετνάμ, 200 χιλιόμετρα νότια της πρωτεύουσας Ανόι. Αυτή η εγκατάσταση με δυναμικότητα 200.000 b/d έχει σχεδιαστεί για την επεξεργασία βαρέος αργού πετρελαίου από το Κουβέιτ. Η Kuwait Petroleum κατέχει το 35,1% του διυλιστηρίου Nghi Son και είναι ο μοναδικός προμηθευτής αργού πετρελαίου.

Η αποκλειστική συμφωνία, που έχει το Κουβέιτ με το συγκεκριμένο διυλιστήριο το έχει αναδείξει σε βασικό εισαγωγέα αργού πετρελαίου στο Βιετνάμ, με τις εισαγωγές που έγιναν το 2023 να έχουν ανέλθει στα 5,44 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων COMTRADE των Ηνωμένων Εθνών για το διεθνές εμπόριο. Η παράδοση του πετρελαίου γίνεται με μεγάλου μεγέθους δεξαμενόπλοια (Very Large Crude Carriers- VLCC), χωρητικότητας άνω των 200.000 τόνων.

Καθώς το Βιετνάμ σχεδιάζει, με επενδύσεις από το εξωτερικό, να αυξήσει την ικανότητα διύλισης αργού πετρελαίου θα χρειαστούν, όπως αναφέρουν αναλυτές, περισσότερες εισαγωγές αργού πετρελαίου, πιθανότατα από τη Μέση Ανατολή, κάτι που θα ωφελούσε οικονομικά τα μεγάλα τάνκερ (VLCC). Ταυτόχρονα, όμως, θα μειωθούν οι ανάγκες για εισαγωγές προϊόντων παραγώγων πετρελαίου, περιορίζοντας τις ευκαιρίες απασχόλησης στον Ειρηνικό για τα μεσαίου μεγέθους τάνκερ MR ή μικρότερα, χωρητικότητας κάτω των 50.000 τόνων (Handysize).

Στη Νιγηρία

Η πολυπληθέστερη χώρα της Αφρικής, με 223 εκατομμύρια κατοίκους, καταγράφει μια σταδιακή μείωση στις εισαγωγές βενζίνης, με τις ποσότητες, που εισάγονται δια θαλάσσης, να βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2017. Σύμφωνα με ναυτιλιακούς αναλυτές υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συμβάλλουν στη μείωση, με βασικότερο την λειτουργία του διυλιστηρίου Dangote, που ξεκίνησε το Μάϊο του 2023, με προοπτική το 2026 να έχει αύξηση τη δυναμικότητά του σε 650.000 βαρέλια την ημέρα.

Η μείωση των εισαγωγών έπληξε κυρίως τη Δυτική Ευρώπη, η οποία είδε το μερίδιο αγοράς της να μειώνεται τους τελευταίους έξη μήνες στο 47% από το 70%, που κατείχε την περίοδο 2020- 2022, γεγονός, που θα αναγκάσει την Ευρώπη να βρει εναλλακτικούς εξαγωγικούς προορισμούς για τα προϊόντα της. Παράλληλα, το διυλιστήριο Dangote άρχισε, το 2024, να εξάγει διυλισμένα προϊόντα. Οι κύριοι προορισμοί είναι στην περιοχή της Δυτικής Αφρικής (Τόγκο, Γκάνα και Αγκόλα), ενώ έχουν φύγει φορτία και για τη Νότια Κορέα, την Ισπανία, το Πουέρτο Ρίκο και τη Βραζιλία.

Η ακατέργαστη πρώτη ύλη του διυλιστηρίου προέρχεται κυρίως από τα κοιτάσματα αργού πετρελαίου της Νιγηρίας. Όμως, γίνονται τακτικά εισαγωγές από τις ΗΠΑ του ελαφριού αργού πετρελαίου, του West Texas Intermediate (WTI) ενώ στα τέλη του περασμένου έτους παρέλαβε ένα φορτίο από την Αγκόλα και πρόσφατα αναφέρθηκε πως αγόρασε αργό πετρέλαιο από το Καμερούν.

Σύμφωνα με αναλυτές το γεγονός ότι η Dangote δεν χρησιμοποιεί αποκλειστικά εγχώριο αργό μετριάζει κάπως τον αντίκτυπο στις παγκόσμιες συναλλαγές αργού πετρελαίου. Ωστόσο το τεράστιο διυλιστήριο θεωρείται ότι αναδιαρθρώνει τις ροές αργού πετρελαίου αλλά και παραγώγων πετρελαίου στη λεκάνη του Ατλαντικού.

Το διυλιστήριο χρησιμοποιεί δεξαμενόπλοια μεγάλου μεγέθους, VLCC, Suezmaxes και Aframaxes για τις αγορές αργού, ενώ μεσαίου μεγέθους τάνκερ, MR και μεσαίου μεγέθους τάνκερ μεταφοράς παραγώγων πετρελαίου LR1 και LR2 μεταφέρουν παράγωγα πετρελαίου εντός και εκτός της χώρας.