“Εξοικονομώ”: Ο Γ. Γεωργιάδης (κατασκευαστές) για την χρηματοδότηση

Ο Γεώργιος Γεωργιάδης, πρώην αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Κατασκευαστών και Οικοδομικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΟΜ.Κ.Ο.Ε.Ε.).και πρόεδρος της “Γεωργιάδης Κατασκευαστική”, ασκεί κριτική στα προγράμματα “Εξοικονομώ”. Και δηλώνει ότι τα πρώτα «στήριξαν την οικοδομική δραστηριότητα, ιδιαίτερα στο επίπεδο της συντήρησης μικρών τεχνικών εταιρειών και συνεργείων». Προσθέτει, ωστόσο, ότι «το πρόβλημα με τα προγράμματα είναι η στάση των τραπεζών στις εγκρίσεις των άτοκων δανείων, με την δυσπραγία και την γραφειοκρατία, να καθυστερούν ακόμα περισσότερο την ροή έγκρισης των αιτήσεων».

-Ποια είναι η επίδραση στον κλάδο σας από τα προγράμματα “Εξοικονομώ” του ΥΠΕΝ και ποια η συμβολή τους στην ενθάρρυνση της οικοδομικής δραστηριότητας;

Από το 2010 που ανακοινώθηκε το πρώτο πρόγραμμα “Εξοικονομώ κατ’ οίκον” μέχρι και σήμερα, που είναι σε εξέλιξη το πέμπτο πρόγραμμα, έχουν αλλάξει πάρα πολλά. Τα τρία πρώτα προγράμματα, (μέχρι και το Εξοικονομώ – Αυτονομώ), θεωρώ ότι στήριξαν την οικοδομική δραστηριότητα, ιδιαίτερα στο επίπεδο της συντήρησης μικρών τεχνικών εταιρειών και συνεργείων. Στα χρόνια των μνημονίων, ίσως ήταν τα μόνα έργα, έστω και μικρά που παρείχαν κάποιας μορφής εργασία. Συνέβαλαν στην συντήρηση (έστω μικρού μέρους) του οικοδομικού κλάδου, αλλά δεν συνέβαλαν στην ενθάρρυνση της οικοδομικής δραστηριότητας, μιας και τα έργα αυτά ήταν μικρού προϋπολογισμού και με πολύ μικρά περιθώρια κέρδους.

Δεν συμβαίνει το ίδιο βέβαια, για τα δύο τελευταία προγράμματα (Εξοικονομώ 2021 και Εξοικονομώ 2023). Λόγω των πολύ χαμηλών τιμών μονάδος που έχουν τα προγράμματα σε σχέση με τις πραγματικές τιμές της αγοράς, σε συνδυασμό με τις προκλητικά αργές διαδικασίες του προγράμματος όσο αφορά την χρηματοδότηση των έργων και την μεγάλη γραφειοκρατία που απαιτεί, έχουν κάνει αυτά τα προγράμματα μη ελκυστικά, ακόμα και για τις μικρές τεχνικές εταιρείες ή τα μεμονωμένα οικοδομικά συνεργεία.

-Με τις χρηματοδοτήσεις πως είναι τα πράγματα;

Από το πρώτο πρόγραμμα έως και σήμερα, το πρόβλημα της χρηματοδότησης των έργων, είναι το κυρίαρχο. Στα πρώτα δύο προγράμματα, είχαμε παρατηρήσει και το φαινόμενο να εγκρίνονται οι εργασίες, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα κεφάλαια για να πληρωθούν αυτές. Ακόμα και σήμερα το πρόβλημα αυτό παραμένει. Εκτελούνται οι εργασίες, πληρώνονται υλικά, εργατικά, ασφαλιστικές εισφορές, ΦΠΑ και φόροι και όλα αυτά πληρώνονται από το ΕΤΕΑΝ (Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης ΑΕ- μετονομάστηκε σε Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα) σε χρόνους που κάποιες φορές, ξεπερνούν και το ένα έτος.

Ένα άλλο πρόβλημα των προγραμμάτων αυτών είναι η στάση των τραπεζών στις εγκρίσεις των άτοκων δανείων. Δυσπραγία και γραφειοκρατία, καθυστερούν ακόμα περισσότερο την ροή έγκρισης των αιτήσεων. Στο Εξοικονομώ 2021 που σήμερα εξελίσσεται, υπήρξε η νέα απαίτηση των τραπεζών, ο εγγυητής που ίσως απαιτηθεί να είναι συγγενής Α’ βαθμού και φυσικά να πληρεί τα πιστοληπτικά κριτήρια της τράπεζας.

Επίσης, ένα σημαντικό πρόβλημα όλων αυτών των προγραμμάτων, είναι ο στρεβλός τρόπος ελέγχου των παραστατικών ολοκλήρωσης ενός έργου. Παρατηρήσεις του τύπου «δεν φαίνεται ευκρινώς ο αριθμός διεύθυνσης στο λογαριασμό της ΔΕΗ», είναι πάρα πολύ συχνές. Μία τέτοια παρατήρηση, μπορεί να φέρει ακόμα και τρίμηνη καθυστέρηση στη ροή εκτέλεσης του προγράμματος.

Η γραφειοκρατία των προγραμμάτων αυτών, είναι ένα επίσης πρόβλημα το οποίο δυστυχώς, με την πάροδο του χρόνου, εντείνεται. Στο “Εξοικονομώ 2021”, ακόμα και την διαδικασία προέγκρισης των δανείων, καλούνται να την κάνουν οι τεχνικοί σύμβουλοι των προγραμμάτων, αντί των τραπεζικών υπαλλήλων (όπως ίσχυε μέχρι και το “Εξοικονομώ – Αυτονομώ”). Στο ίδιο πρόγραμμα, υπάρχει και το παράλογο φαινόμενο, έργα που έχουν εγκριθεί και εκτελεστεί από τον Απρίλιο του 2023, να μην τους επιτρέπεται ακόμα και σήμερα (31/8/23) να υποβάλλουν τα παραστατικά ολοκλήρωσης, ώστε να ξεκινήσει ο έλεγχος του έργου και να εξοφληθούν κάποια στιγμή, οι κατασκευαστές του.

-Πόσο έχει επηρεάσει η ενεργειακή κρίση και ο πόλεμος τις τιμές των υλικών , το κόστος κατασκευής μίας νέας οικοδομής;

Tο κόστος κατασκευής των κτιρίων, έχει επηρεαστεί κάθετα από την ενεργειακή κρίση και τον πόλεμο της Ουκρανίας. Ειδικά τα υλικά που είναι μεταλλικά, ή παράγωγα του πετρελαίου, είχαν επηρεαστεί ακόμα και πριν τον πόλεμο (μόνον και με το σενάριο πολέμου). Ενδεικτικά σας αναφέρω για την περιοχή μας, ότι ο οικοδομικός σίδηρος από 700 €/tn, έφτασε τα 1150 €/tn. Το σκυρόδεμα από 70 €/m3 έφτασε τα 96,00 €/m3. Ανάλογες αυξήσεις είχαν τα εξαρτήματα χαλκού, τα μονωτικά, οι πλαστικές σωλήνες κλπ, αλλά και όλα τα οικοδομικά υλικά γενικότερα. Σαν αποτέλεσμα όλων αυτών, έχουμε μία μεγάλη αύξηση στο συνολικό κόστος κατασκευής έργων, της τάξης του 40%!

-Ποιο είναι το κτιριακό απόθεμα στην περιοχή του Έβρου, όπου και δραστηριοποιείστε;

Θεωρώ ότι το κτιριακό απόθεμα στον Έβρο δεν είναι μεγάλο. Μετά από μία δεκαετία μηδενικής οικοδομικής δραστηριότητας (2010-2020), εξαντλήθηκαν όλα τα διαθέσιμα ακίνητα. Τα τελευταία τρία χρόνια βέβαια, υπήρξε κινητικότητα και ανέγερση νέων κτιρίων, αλλά σε μικρούς σχετικά αριθμούς. Η συσσωρευμένη ζήτηση της προηγούμενης δεκαετίας, κάλυψε σχετικά εύκολα τον αριθμό των νέων προσφερόμενων ακινήτων. Η οικοδομική δραστηριότητα όμως, έχει φρενάρει, μιας και σήμερα υπάρχει ουσιαστική αδυναμία των κατασκευαστών να προϋπολογίσουν και να κοστολογήσουν ένα έργο, λόγω της αστάθειας των τιμών και της συνεχιζόμενης αύξησης του κόστους κατασκευής.

-Ποια είναι τα κύρια αιτήματα σας προς τα συν-αρμόδια υπουργεία;

Τα αιτήματα του κλάδου, εστιάζονται στον περιορισμό του κόστους κατασκευής των κτιρίων και στην διευκόλυνση του κόσμου για την απόκτηση κατοικίας. Αιτούμαστε κατ’ αρχάς την πλήρη κατάργηση του ΦΠΑ στην αγοραπωλησία των ακινήτων. Δεν είναι δυνατόν, με αυτή την αύξηση του κόστους κατασκευής η οποία δημιουργήθηκε από εξωγενείς παράγοντες, να επιβαρυνθεί η τιμή πώλησης ενός ακινήτου με ένα επιπλέον 24% από το τέλος του 2024 και μετά.

Δεύτερο βασικό αίτημα είναι η εύρεση (και ίσως πριμοδότηση)εργατικού δυναμικού. Ένας από τους παράγοντες που συντελούν στην αύξηση του κόστους κατασκευής είναι η έλλειψη εργατοτεχνικού δυναμικού. Λόγω της δεκαετούς απραξίας, έχουν διαλυθεί πολλά οικοδομικά συνεργεία, ενώ πολλοί εργατοτεχνίτες συνταξιοδοτήθηκαν και δεν έχουν εισχωρήσει νέοι.

Η έλλειψη αυτή κάνει τα έργα αρκετά πιο δαπανηρά, μιας και συχνά χρειάζεται να ανατεθούν εργασίες σε συνεργεία του εξωτερικού. Ένα διαχρονικό επίσης αίτημα, αφορά τα στεγαστικά δάνεια. Ζητάμε να ενταχθούν σε ειδική κατηγορία δανείων με κοινωνικά κριτήρια και χαμηλά επιτόκια. Θεωρούμε ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί, στα πλαίσια της κοινωνικής πολιτικής της κυβέρνησης σε συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα.