Τα άφαντα 7,5 δισ. και το περιβόητο Data Center!

Η Ρήτρα Μετάβασης δεν έγινε νόμος, αλλά ούτε και πλαίσιο καθοδήγησης και προτεραιοτήτων για τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία. Η «δίκαια μετάβαση» βιώθηκε ως η μεγάλη αδικία για τις τοπικές κοινωνίες. Οι λιγοστές εντάξεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων που τελικώς κατορθώθηκε να γίνουν, πραγματοποιηθήκαν με μεγάλη καθυστέρηση και μέχρι σήμερα δεν απέδωσαν ούτε μια θέση εργασίας. Εταιρείες κατάρτισης από την Αθήνα -και συγκεκριμένα μόνο δύο από την Αθήνα που ωφελήθηκαν οι ίδιες οικονομικά- πραγματοποίησαν «κατάρτιση ανέργων» χωρίς εν συνεχεία καμία ένταξη τους σε εργασία!

Από τα προγράμματα που υποβλήθηκαν στην ΕΕ μόνον ένα έχει προχωρήσει, αναμένοντας ακόμα την ουσιαστική του εκκίνηση. Αυτή είναι η πραγματική εικόνα, η αλήθεια! Σ’ ένα κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον ερήμωσης, όπου τα τελευταία έξι χρόνια, από την έναρξη της βίαιας αποβιομηχάνισης έχουν χαθεί, έχουν μετακινηθεί από την περιοχή 10.000 εργαζόμενοι!

Από ρητορική πάμε καλά!

Και τι να πει κανείς για τις υποδομές; Σιδηρόδρομος τέλος για τη Δυτική Μακεδονία… Τέλος, μέσα και στον ακραίο πόνο των Τεμπών αλλά και την σωρευμένη κοινωνική δύναμη για δικαίωση! Και να αναλογιστεί κανείς ότι υπήρχαν εγκεκριμένοι από την ΕΕ σχεδιασμοί και μελέτες του 2001-2004 για σιδηροδρομικό δίκτυο Κοζάνης-Γρεβενών-Καλαμπάκας-Ιωαννίνων. Ο Ε-65 ετοιμάζεται ως έργο εγκαινίων για τους προεκλογικούς σκοπούς του 2027 (ίδωμεν, όμως…).

Ο κάθετος άξονας απευθείας σύνδεσης με τον ευρωπαϊκό βορρά καρκινοβατεί. Τα αεροδρόμια είναι ανενεργά και τα βιομηχανικά και βιοτεχνικά πάρκα χώροι εγκατάλειψης και ημιτελών έργων. Σ΄ ένα τέτοιο περιβάλλον κρίσης και ερήμωσης, που βεβαιώνουν για τις πραγματικές πολιτικές και την υφιστάμενη κυβερνητική βούληση, ήρθαν οι ανακοινώσεις «οραματικών, εμβληματικών» -κατά τον πρωθυπουργό- έργων.

Μπορούμε να θυμηθούμε και το πριν από πέντε χρόνια επίσης, την πρόταση του «εμβληματικού έργου» το White Dragon(!) των 8,06 δις €. Πρόταση («White Dragon»), με την υποστήριξη της ελληνικής κυβέρνησης για τα σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος που στηρίζονταν στη σύμπραξη των: ΔΕΠΑ Εμπορίας (συντονιστής), Advent Technologies, ΔΕΗ, Damco Energy (Όμιλος Κοπελούζου), ΔΕΣΦΑ, ΕΛΠΕ, Motor Oil, ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, ΤΑΡ και Σωληνουργεία Κορίνθου που θα χρησιμοποιούσε ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια σε τεράστια κλίμακα (της τάξεως των 3 GW) για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου μέσω ηλεκτρόλυσης στη Δυτική Μακεδονία, το οποίο (υδρογόνο), στη συνέχεια, θα αποθηκεύονταν ή/και θα διοχετεύονταν στον αγωγό φυσικού αερίου του ΔΕΣΦΑ. Πρόταση και εκείνη «εμβληματική», επίσης, που είχε δημιουργήσει μεγάλες εντυπώσεις και φρούδες ελπίδες, που απορρίφθηκε -όπως είχαμε προεκτιμήσει- από την ΕΕ, χωρίς ωστόσο να αναζητηθούν και να αποδοθούν ευθύνες.

Και τώρα, από μεν την πρόταση «White Dragon» έμεινε ένα μικρό υπόλοιπο της συνεργασίας με την Motor Oil για το «πράσινο υδρογόνο» στο Αμύνταιο, το «εμβληματικό», όμως εντυπωσιακό στοιχείο είναι το Mega Data Center (των 300 MW μέχρι το 2027 με προοπτική 1000 MW, αρχικής επένδυσης 2.3 δις €). Θα σας συμβούλευα, όπως και με το «White Dragon», να μην εντυπωσιασθείτε και ασφαλώς να μην ενθουσιασθείτε.

Περί Data Center

Πρώτον: η ΔΕΗ αναζητά ακόμα τους Φορείς, τους hyperscalers για το πολύ μεγάλο αυτό έργο. Και ενώ δεν έχει ακόμα διατυπωμένο κάποιο ενδιαφέρον, ανακοινώνει ωστόσο την εκτέλεση έργου μέχρι τέλους το 2027! Δεύτερον: ο πρωθυπουργός που είδε όλα τούτα τα «οραματικά» θα μπορούσε όταν επαίρονταν και προωθούσε την κατασκευή των Data Centers στο λεκανοπέδιο της Αττικής να είχε φροντίσει για την τοποθέτηση ενός ή/και περισσότερων εξ αυτών στη Δυτική Μακεδονία, ώστε να μπορεί να μιλάει για κάποιο σχετικό πραγματικό ενδιαφέρον για την περιοχή.

Σημειώνω προς επίρρωση των παραπάνω ότι η Microsoft με ένθερμη υποστήριξη της κυβέρνησης ολοκληρώνει στην Αττική (Κορωπί και Σπάτα), μέχρι τέλους 2025, το πρώτο της μεγάλο Data Center, 19,2 MW και θα δημιουργήσει άλλα δύο. Η ΔΕΗ σε συνεργασία με την DAMAC στα Σπάτα έχει σε εξέλιξη σχετική επένδυση Data Center 12,5 MW αξίας150 εκ. € με προοπτική τα 25 MW. Η Digital Realty (πρώην ελληνική Lamda Hellix) έχει ήδη εγκατεστημένα τρία Data Centers στην Αττική (Κορωπί) συνολικής ισχύος περίπου 11 MW και σχεδιάζει στην ίδια περιοχή άλλα δύο (22 MW). H Data 4 στην Παιανία Αττικής προχωράει την κατασκευή Data Center15MW με προοπτική τριετίας για 90MW. Γίνεται φανερό απ’ αυτά ποιο είναι και που βρίσκεται το πραγματικό ενδιαφέρον…

Τρίτον: Ανακοίνωσαν ότι το Mega Data Center (300 MW) -όταν θα κατασκευασθεί και όταν θα λειτουργήσει- θα δημιουργήσει 500 νέες θέσεις εργασίας. Δεν είναι αληθές! Τα data centers είναι από τις επενδύσεις με τη χαμηλότερη ένταση εργασίας, δημιουργούν ελάχιστες θέσεις εργασίας και αυτές κυρίως στη φύλαξη, την καθαριότητα, σε υδραυλικούς, ηλεκτρολόγους, ηλεκτρονικούς. Σε πρόσφατο άρθρο της, η Wall Street Journal εξηγεί το μύθο περί τη δημιουργία θέσεων εργασίας από την έκρηξη των data centers. Ένα από αυτά που κατασκευάζει η OpenAI στο Τέξας, ισχύος 200 MW, θα δημιουργήσει μόλις 100 θέσεις εργασίας. Επομένως το αντίστοιχο των 300 MW της ΔΕΗ δεν μπορεί να έχει 500.

Τέταρτον: Λέχθηκε, επίσης, στην παρουσίαση ότι το Mega Data Center αποτελεί καταλύτη και για ένα παραγωγικό «οικοσύστημα από εταιρείες software development, μηχανικούς ΑΙ και άλλες νεοφυείς εταιρείες που συνήθως ακολουθούν ένα data center, πόσο μάλλον ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης. Υπολογίζεται ότι για κάθε μία καινούργια θέση σε data center δημιουργούνται πέντε στην περιοχή.». Ούτε αυτό είναι αληθές! Τα data centers δεν είναι παρά ψηφιακές αποθήκες δεδομένων, οι οποίες δεν έχουν καμία τέτοια τάση δημιουργίας περιφερειακών συνεργαζόμενων επιχειρηματικών μονάδων. Σημασία πάντως έχει ότι τα data centers καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας και καταλαμβάνουν πολύ μεγάλες εκτάσεις, για αυτό εκεί δίπλα θα δημιουργηθεί μια νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής που θα χρησιμοποιεί εισαγόμενο φυσικό αέριο (καλά πληρωμένο στον προμηθευτή και τον εισαγωγέα).

Χωρίς δημόσιο χαρακτήρα και δημόσια αντίληψη

Η ΔΕΗ έχει την παρακάτω σύνθεση στο μετοχικό της κεφάλαιο: 35,3% το ελληνικό δημόσιο, 10,34% το CVC Capital Partners, 5,63% η ίδια η ΔΕΗ (ως ίδιες μετοχές) και το υπόλοιπο (48,73%) κατέχεται από θεσμικούς και ιδιώτες επενδυτές (εισηγμένη στο Χρηματιστήριο), τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Το στρατηγικό 35,3% επιτρέπει στην κυβέρνηση εκτός από τον ορισμό της ηγεσίας της ΔΕΗ (πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο) να έχει και τον κρίσιμο λόγο και ρόλο για το πλαίσιο της στρατηγικής και της πολιτικής της μεγαλύτερης ελληνικής ενεργειακής επιχείρησης και από τις συγκριτικά μεγαλύτερες στην ΕΕ.

Πέρα από τον τρόπο που η ΔΕΗ κινήθηκε και κινείται σε όλη αυτή την περίοδο της απολιγνιτοποίησης και στα σοβαρά ζητήματα της Δυτικής Μακεδονίας -και για τα οποία παραπάνω αναφερθήκαμε- ορισμένα επιπλέον σημαντικά θέματα πρέπει να τεθούν.
Η ΔΕΗ αντί να ενεργεί ως επιχειρηματικός οργανισμός με υψηλή αίσθηση ευθύνης του δημόσιου χαρακτήρα της κινείται και δραστηριοποιείται ως επιχείρηση του ενεργειακού ελληνικού καρτέλ στοχεύοντας αποκλειστικά στην μεγιστοποίηση της επιχειρηματικής κερδοφορίας.

Στις κρίσιμες συνθήκες της θεαματικής αύξησης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, αντί να δράσει με συνέπεια και διάρκεια ως μηχανισμός αντιρρόπησης και υποστολής των αυξητικών τάσεων, ακολούθησε -και σε περιπτώσεις πρωτοστάτησε- με τους δήθεν «ανταγωνιστές» του καρτέλ εξουθενώνοντας χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Όμως η ευθύνη είναι πρωτίστως της ίδιας της κυβέρνησης που δεν κατηύθυνε τα πράγματα, με παρεμβάσεις της, σε μια γραμμή ανακούφισης του δυσβάσταχτου οικονομικού κόστους στην πηγή του κι όχι επιδοματικά, παρέχοντας έτσι και άλλοθι και κάλυψη των πολιτικών ακραίων τιμών στη διορισμένη ηγεσία της ΔΕΗ.

Η ΔΕΗ ως τον Φεβρουάριο 2022 κατείχε το 100% των μετοχών του Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ). Τον Φεβρουάριο όμως του 2022, ολοκληρώθηκε η πώληση του 49% των μετοχών του ΔΕΔΔΗΕ στη Macquarie Asset Management έναντι €1,32 εκ. €. Συνεπώς, η ΔΕΗ διατηρεί ακόμη και τώρα το 51% των μετοχών του ΔΕΔΔΗΕ, και ως εκ τούτου είναι τελικά υπεύθυνη για την χωρητικότητα, την επέκταση και αναβάθμιση των δικτύων μέσης και χαμηλής τάσης. Τα τελευταία αυτά στοιχεία (χωρητικότητα, επέκταση, αναβάθμιση) αποτελούν τους κρισιμότερους τεχνικούς και ποιοτικούς παράγοντες για την αντοχή, την ανταγωνιστικότητα και την ευρωστία του ελληνικού ηλεκτρικού δικτύου μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.

Ένα καθοριστικό ζήτημα για όλη τη Χώρα που βρίσκεται σε τεράστια υστέρηση με ευθύνη της ΔΕΗ και ασφαλώς της κυβέρνησης. Με πολύ χαμηλή ένταξη έργων αυτής της κατηγορίας και στο Ταμείο Ανάκαμψης (μόλις 172 εκ. € για το σύνολο της Χώρας!). Το ζήτημα αυτό αποτελεί μόνιμο εμπόδιο -πέρα από στη σταθερή κυβερνητική προτίμηση προς τα ολιγοπώλια του ενεργειακού καρτέλ- και στη Δυτική Μακεδονία αλλά και στο σύνολο των Περιφερειών της Χώρας. Εμπόδιο για την ανάπτυξη των μικρών επενδύσεων και ιδιαίτερα των Ενεργειακών Κοινοτήτων και την ενεργοποίηση της ενεργειακής (τοπικής) δημοκρατίας.

Η Δυτική Μακεδονία θα συνεχίζει να ανεβαίνει το Γολγοθά της. Και στον κρίσιμο, κυριολεκτικά εθνικής σημασίας αυτό τομέα της Ενέργειας χρειάζεται αλλαγή στρατηγικής και υποδείγματος. Αλλαγή που είναι συνυφασμένη με την Πολιτική Αλλαγή στη Χώρα. Η αποφασιστική απάντηση απέναντι σε όλα αυτά ξεκινάει με την έκφραση της βούλησης του ελληνικού Λαού -η οποία πιστεύω ότι θα δοθεί και θα είναι καταλυτική!