8o AIF: Η Ελλάδα στον νέο ενεργειακό χάρτη. Υποδομές, διασυνδέσεις και γεωστρατηγική θέση

Στην ενότητα συμμετείχαν ο Νίκος Τσάφος, Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αρμόδιος για θέματα ενέργειας, ο Γιάννης Γιαρέντης, Energy Expert, πρώην CEO σε ΔΑΠΕΕΠ και ΑΔΜΗΕ, ο Μιχάλης Θωμαδάκης, Ανώτατος Διευθυντής Στρατηγικής και Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ, ο Αναστάσιος Μάνος, Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε, ο Νάσος Πλαϊνός, Γενικός Διευθυντής Ελλάδας και Κύπρου της LONGI Solar, o Kωνσταντίνος Σιφναίος, Αντιπρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της GASTRADE A.E. και ο Στέργιος Σταθάρας, Επικεφαλής Ανάλυσης Ενεργειακής Αγοράς της ΚIEFER TΕΚ, σε μια συζήτηση που συντόνισε ο δημοσιογράφος Δημήτρης Χριστούλιας.

Τον ενισχυμένο ρόλο της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό, αλλά και παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη, μετά και τις εξελίξεις στο συνέδριο P-TEC, ανέλυσαν οι συμμετέχοντες σε αυτή την ενότητα.

 

Νίκος Τσάφος: Τεράστια ευκαιρία για την Ελλάδα η απουσία της Ρωσίας από

το φυσικό αέριο

Σε δύο βασικούς θεματικούς πυλώνες κινήθηκε η τοποθέτηση του υφυπουργού

Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκου Τσάφου. «Ο ρόλος της χώρας μας στο φυσικό αέριο έχει ανέβει πολύ υψηλά, μέσα από σειρά υποδομών, όπως είναι η Ρεβυθούσα που απέκτησε και πρόσφατα αποθήκη, ο αγωγός ΤΑΡ, ο διασυνδετήριος αγωγός με την Βουλγαρία, ο IGB και ο συμπιεστής στην Κομοτηνή.  Οι ενεργειακές συμφωνίες, δεν είναι μόνο θέμα διπλωματίας. Πρέπει να έχεις και τις σωστές υποδομές», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τσάφος. «Και μέσα σε πέντε χρόνια, από προορισμός φυσικού αερίου, μετατραπήκαμε σε διαμετακομιστή».

Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι είναι ιδανική συγκυρία, ώστε η Ελλάδα να παίξει σημαντικό περιφερειακό ρόλο, καθώς από την μία μπαίνει ένα τέλος στην εισαγωγή του  φυσικού αερίου από την Ρωσία στην Ευρώπη και από την άλλη, η χώρα μας έχει ολοκληρώσει όλες τις υποδομές και είναι έτοιμη να καλύψει αυτό το κενό.

Ως προς την ηλεκτρική ενέργεια, ο κ. Τσάφος αναφέρθηκε στην υποδειγματικό μετασχηματισμό της χώρας τα τελευταία 20 χρόνια. «Το 2019 είχαμε την πιο ψηλή τιμή χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την Ευρώπη. Αυτή τη χώρα παρέλαβε αυτή η κυβέρνηση και σήμερα, στηρίζουμε το 50% της ηλεκτροπαραγωγής μας στον ήλιο και τον άνεμο. Κοντά στο 60%, αν υπολογίσουμε τα υδροηλεκτρικά. Είμαστε η 7η χώρα στον κόσμο στη διείσδυση αυτή και πλέον έχουμε χαμηλότερες τιμές, ακόμη και από τους γείτονές μας, την Βουλγαρία. Τέλος, έχουμε γίνει καθαροί εξαγωγείς ηλεκτρικής ενέργειας», είπε και πρόσθεσε ότι «το 2023 ξοδεύαμε κοντά 575 εκατ. ευρώ για να εισάγουμε ρεύμα, ενώ το 2024, το νούμερο έγινε πλεόνασμα και έφτασε στα 122 εκατ.»

Συνοπτικά, υπάρχει μία μεταβολή περίπου 700 εκατ. ευρώ στο εμπορικό ισοζύγιο και τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. «Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι η μεταβολή αυτή θα είναι μεγαλύτερη στο τέλος του 2025, καθώς ήδη έχουμε ξεπεράσει τους στόχους του 2024», είπε ο υφυπουργός, κ. Τσάφος.

Ο ίδιος τέλος, αναφέρθηκε στη σημασία των επενδύσεων στα δίκτυα ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ, λέγοντας ότι σήμερα οι επενδύσεις για την αναβάθμισή τους έφτασαν τα 1,5 δισ. ευρώ, όταν το 2019 άγγιζαν μόλις τα 400 εκατ. «Επί δέκα χρόνια, παραμελήσαμε τα ίδια μας τα δίκτυα. Είχαμε αποεπενδύσεις και τώρα ερχόμαστε να καλύψουμε το επενδυτικό αυτό κενό», είπε και ολοκλήρωσε με ακόμη ένα στόχο της κυβέρνησης που είναι να μειωθούν τα έξοδα για την ηλεκτρική διασύνδεση με τη νησιωτική Ελλάδα. «Κοντά 6 δισ. ευρώ κοστίζει η σύνδεση με Κυκλάδες, Κρήτη, Δωδεκάνησα και βόρειο Αιγαίο».

Στη συζήτηση που ακολούθησε και συντόνισε ο δημοσιογράφος Δημήτρης Χριστούλιας, εκπρόσωποι της αγοράς εξήγησαν πώς η Ελλάδα ενισχύει τη θέση της στον διεθνή ενεργειακό χάρτη και ανέλυσαν τις υποδομές, τις διασυνδέσεις και τα εργαλεία που ενισχύσουν τη γεωστρατηγική της θέση.

 

Γιάννης Γιαρέντης : Χρειάζονται συμφωνίες PPA παραγωγών ΑΠΕ – βιομηχανίας

Ο Γιάννης Γιαρέντης, Energy Expert και πρώην CEO του ΔΑΠΕΕΠ και του ΑΔΜΗΕ, υπογράμμισε ότι το ενεργειακό κόστος αποτελεί έναν από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες που επηρεάζουν την καθημερινότητα των πολιτών και την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών. Όπως επισήμανε, πρόκειται για ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα και επιδεινώνεται από την πολύ αυστηρή ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία περιορίζει τις δυνατότητες ευελιξίας και λήψης στοχευμένων μέτρων.

Ο κ. Γιαρέντης τόνισε ότι το ενεργειακό κόστος έχει εξελιχθεί σε πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, πρότεινε ως πρακτική λύση την προώθηση των διμερών συμβολαίων (PPA) μεταξύ παραγωγών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και βιομηχανιών, τα οποία μπορούν να διασφαλίσουν σταθερές και πιο ανταγωνιστικές τιμές ρεύματος.

Όπως ανέφερε, ο ΔΑΠΕΕΠ μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη διαδικασία αυτή, εφόσον υπάρξουν ορισμένες νομοθετικές διορθώσεις που θα επιτρέψουν την ταχύτερη υλοποίηση τέτοιων σχημάτων.

 

Μάριος Θωμαδάκης (ΔΕΣΦΑ): Η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει στην παραγωγή πράσινου υδρογόνου

Ο Μάριος Θωμαδάκης, Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ, υπογράμμισε ότι, παρά την ανάγκη κυριαρχίας των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα, η τεχνολογία δεν είναι ακόμη επαρκής για πλήρη υποκατάσταση των συμβατικών πηγών. Σε αυτό το πλαίσιο, το φυσικό αέριο λειτουργεί ως απαραίτητος συνδετικός κρίκος της ενεργειακής μετάβασης, διασφαλίζοντας σταθερότητα και επάρκεια. Ο ΔΕΣΦΑ έχει επενδύσει περίπου 1,5 δισ. ευρώ τα τελευταία πέντε χρόνια στην ανάπτυξη και αναβάθμιση του δικτύου φυσικού αερίου, ενώ, όπως σημείωσε, ο ρόλος των σχετικών υποδομών θα είναι αυξανόμενος μέσα στην επόμενη δεκαετία, με την Ελλάδα να τοποθετείται στο επίκεντρο των ενεργειακών εξελίξεων.

Αναφερόμενος στο πράσινο υδρογόνο, τόνισε ότι πρόκειται σήμερα για μια τεχνολογία «σπάνια και ακριβή», η οποία όμως μπορεί να αποτελέσει λύση μακροχρόνιας αποθήκευσης ενέργειας. Ο ΔΕΣΦΑ μελετά εδώ και 3-4 χρόνια την ανάπτυξη της ελληνικής αγοράς υδρογόνου, καθώς η χώρα έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε έναν από τους φθηνότερους παραγωγούς παγκοσμίως, αξιοποιώντας το πλούσιο αιολικό και ηλιακό δυναμικό της.

Ο κ. Θωμαδάκης αποκάλυψε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη τρεις διακρατικοί αγωγοί υδρογόνου PCI, δύο εκ των οποίων προβλέπουν σύνδεση της Ελλάδας με τη Γερμανία —μέσω Βαλκανίων και μέσω Ιταλίας–Αυστρίας— ενώ η Ελλάδα έχει ήδη προσκληθεί να συμμετάσχει ως παραγωγός στη σχετική ευρωπαϊκή συμφωνία.

 

Αναστάσιος Μάνος (ΔΕΔΔΗΕ): Πάνω από τους μισούς καταναλωτές έχουν έξυπνους μετρητές

Ο Αναστάσιος Μάνος, Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΕΔΔΗΕ, τόνισε τον καθοριστικό ρόλο του Διαχειριστή στην ενεργειακή μετάβαση, επισημαίνοντας ότι σήμερα ο ΔΕΔΔΗΕ εξυπηρετεί 7,7 εκατομμύρια πελάτες σε όλη τη χώρα. Στο επίκεντρο των εξελίξεων βρίσκεται το έργο των έξυπνων μετρητών, που αλλάζει ριζικά τη λειτουργία του ενεργειακού συστήματος. Από τις 85 χιλιάδες συσκευές που υπήρχαν, ο αριθμός τους έχει ήδη φτάσει τα 1,4 εκατομμύρια, καλύπτοντας πάνω από το 60% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας.

Όπως εξήγησε, η συλλογή και η διαχείριση ενεργειακών δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, ανά 15λεπτο, απαιτεί πλήρη αναβάθμιση των υποδομών του ΔΕΔΔΗΕ, που σε μεγάλο βαθμό παραμένουν επιπέδου δεκαετίας του 1990. Οι έξυπνοι μετρητές επιτρέπουν εξατομικευμένα τιμολόγια, μείωση κόστους, περιορισμό ρευματοκλοπών, καλύτερη εποπτεία του δικτύου και ταχύτερο εντοπισμό βλαβών, ακόμα και σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών.

Το νέο κεντρικό πληροφοριακό σύστημα θα έχει τη δυνατότητα διασύνδεσης με άλλες υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, όπως η ΕΥΔΑΠ. Μέχρι τον Ιούνιο του 2026, πάνω από τους μισούς καταναλωτές θα συμμετέχουν στο νέο δίκτυο, ενώ έως το τέλος του έτους θα αντικατασταθούν όλοι οι παλιοί μετρητές. «Θα προσφέρουμε υπηρεσίες που δεν υπάρχουν ούτε στο εξωτερικό — οι καταναλωτές θα έχουν πρόσβαση στα δεδομένα τους σε πραγματικό χρόνο», υπογράμμισε.

 

Νάσος Πλαϊνός (LONGi Solar) : Πώς θα εξισορροπηθεί το δίκτυο

Ο Νάσος Πλαϊνός, Γενικός Διευθυντής Ελλάδας και Κύπρου της LONGi Solar, υπογράμμισε ότι η ταχεία διείσδυση των φωτοβολταϊκών στο ενεργειακό μείγμα προκαλεί περιορισμούς και περικοπές στην παραγωγή, κάτι που όμως συνδέεται με την αδυναμία του δικτύου να απορροφήσει πλήρως την παραγόμενη ενέργεια.

Για την εξισορρόπηση των δικτύων, ο κ. Πλαϊνός τόνισε ότι απαιτούνται συνδυαστικές λύσεις, όπως μονάδες παραγωγής που θα εξομαλύνουν την καμπύλη παραγωγής σε πρωτογενές επίπεδο, αλλά και επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας μέσω μπαταριών και συστημάτων υδρογόνου. Η LONGi Solar, όπως ανέφερε, επενδύει στρατηγικά στους δύο αυτούς τομείς, αναγνωρίζοντας ότι η τεχνολογία αποθήκευσης θα είναι καθοριστική για τη σταθερότητα και τη βιωσιμότητα του ενεργειακού συστήματος.  «Η πρόκληση δεν είναι μόνο να παράγουμε φθηνή ενέργεια, αλλά να μπορούμε και να τη διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά», σημείωσε χαρακτηριστικά.

 

Κωνσταντίνος Σιφναίος (GASTRADE): Η Ελλάδα χρειάζεται και τρίτο FSRU

Ο Κωνσταντίνος Σιφναίος, Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της GASTRADE, ανέφερε ότι το έργο του FSRU Αλεξανδρούπολης βρίσκεται πλέον σε πλήρη λειτουργία από τον Οκτώβριο, έχοντας ήδη παραλάβει το πρώτο φορτίο LNG. Όπως σημείωσε, η υποδομή λειτουργεί ομαλά και έχει καλύψει τη δυναμικότητά της για τα επόμενα 5-10 χρόνια, γεγονός που αποδεικνύει τη ραγδαία αύξηση της ζήτησης για φυσικό αέριο και LNG στην ευρύτερη περιοχή.

Ο κ. Σιφναίος τόνισε ότι η Αλεξανδρούπολη εξελίσσεται σε ενεργειακό κόμβο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς το LNG θα αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό το αέριο αγωγών, εξασφαλίζοντας ενεργειακή διαφοροποίηση και ασφάλεια εφοδιασμού. Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη για τουλάχιστον ένα ακόμη τερματικό LNG μέσα στα επόμενα χρόνια, επισημαίνοντας ότι αυτό έχει γίνει πλέον αντιληπτό τόσο από την αγορά όσο και από την πολιτεία.

«Χρειαζόμαστε άλλο ένα τερματικό, για αυτό προχωράμε στο FSRU της Θράκης. Στόχος μας είναι να καλύψουμε ένα 30% αυτής της αγοράς μαζί με τη Ρεβυθούσα» είπε.  Αναφερόμενος στον Κάθετο Διάδρομο, ο Σιφναίος επισήμανε ότι αναβαθμίζει τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας, που μπορεί να αποτελέσει πύλη εισόδου φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας προς τη Νοτιοανατολική και Κεντρική Ευρώπη. Τέλος, υπογράμμισε ότι η ΕΕ οφείλει να χρηματοδοτήσει νέες διασυνδέσεις.

 

Στέργιος Σταθάρας (KIEFER TEK): Η τεχνητή νοημοσύνη δίνει εργαλεία για τον ενεργειακό μετασχηματισμό

Ο Στέργιος Σταθάρας, επικεφαλής Ανάλυσης Ενεργειακής Αγοράς της KIEFER TEK, υπογράμμισε ότι ο αλγοριθμικός σχεδιασμός αποτελεί κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας για την ψηφιακή μετάβαση της ενέργειας. Τα προηγμένα μοντέλα πρόγνωσης και η υπολογιστική ισχύς επιτρέπουν πλέον την επίλυση πολύπλοκων μαθηματικών υπολογισμών σε δευτερόλεπτα, διευκολύνοντας τη συμμετοχή στην ενεργειακή αγορά.

Τόνισε, επίσης, ότι η αυτοματοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη δεν αντικαθιστούν, αλλά ενισχύουν τον άνθρωπο, προσφέροντάς του νέα εργαλεία για αποτελεσματικότερη λήψη αποφάσεων. Τέλος, αναφέρθηκε στη σημασία της αποθήκευσης ενέργειας, σημειώνοντας πως οι μπαταρίες χρειάζονται σταθερά έσοδα λόγω υψηλού αρχικού κόστους και η τεχνολογία παρέχει πλέον αυτή τη δυνατότητα.