Πως το τουρκικό δημοψήφισμα επηρεάζει το Κυπριακό

Το δημοψήφισμα στην Τουρκία ήταν βασικά η αιτία για την διακοπή των συνομιλιών για το Κυπριακό, σύμφωνα με πολλά δημοσιεύματα του τουρκικού και τουρκοκυπριακού Τύπου όπου σημειώνεται πως το θέμα του εορτασμού του Ενωτικού Δημοψηφίσματος του 1950 που ενέκρινε η Βουλή των Αντιπροσώπων, έδωσε την αφορμή για να διακοπούν οι συνομιλίες χωρίς να χρεωθεί η εξέλιξη αυτή στην τουρκική πλευρά.

Σύμφωνα με τον αρθρογράφο της εφημερίδα Γενί Ντουζέν (20.03.17) Ταϊφούν Τσαγρά, το να υπάρχει μία ανοικτή διαδικασία στο Κυπριακό κατά την διάρκεια της εκστρατείας υπέρ του «ναι» ήταν μια μη επιθυμητή κατάσταση για το ΑΚΡ, αφού η στήριξη του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί είναι απαραίτητη για να επικρατήσει το «ναι». Ο Μπαχτσελί με διάφορες δηλώσεις του είχε επικρίνει τη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού και ο Ερντογάν δεν επιθυμεί στην παρούσα φάση να υπάρχει οποιαδήποτε σκιά στις σχέσεις του με τον ηγέτη του κόμματος των Γκρίζων Λύκων. «Δεν είναι καθόλου πιθανόν η διαδικασία να επαναρχίσει πριν τις 16 Απριλίου», έγραψε ο Τσαγρά, ο οποίος τονίζει ωστόσο πως η τύχη των συνομιλιών θα εξαρτηθεί τόσο από το αρνητικό ή θετικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος όσο και από τις προσωπικές διαθέσεις του ίδιου του Τούρκου Πρωθυπουργού.

Ο Μπασαράν Ντουζγκιούν σε άρθρο του στην Γενί Ντουζέν (22.02.17) έγραψε ότι οι συνομιλίες τιμωρούνται λόγω του δημοψηφίσματος στην Τουρκία. Αναφέροντας ότι η κατάσταση είναι ρευστή στην Τουρκία, αφού δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο αν θα επικρατήσει το «ναι» ή το «όχι» στο δημοψήφισμα, ο Ντουζγκιούν τονίζει ότι ο Ερντογάν δεν θα μπορούσε να έχει και το θέμα της Κύπρου σε εξέλιξη τη στιγμή που το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης έχει έντονες θέσεις για το Κυπριακό και την διαδικασία επίλυσης που ακολουθείται: «Το ΜΗΡ είναι σιωπηλό για την ώρα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι υποστηρίζει την πολιτική του Ερντογάν στο Κυπριακό. Μία εξέλιξη που θα ήταν ενάντια στις θέσεις του ΜΗΡ στο Κυπριακό θα μπορούσε να σημαίνει το τέλος της συμμαχίας ανάμεσα στο ΜΗΡ και το ΑΚΡ», σημείωσε ο αρθογράφος, ο οποίος έγραψε επίσης πως το μέλλον των συνομιλιών μπορεί να είναι εξαιρετικά δυσοίωνο αν το «όχι» επικρατήσει στο δημοψήφισμα, αφού θα θέσει το Κυπριακό εντελώς εκτός των προτεραιοτήτων του Κόμματος των Ισλαμιστών.

Ο ίδιος ο Μπαχτσελί εξέφρασε με πολύ καθαρό τρόπο τις θέσεις του για το θέμα της διακοπής των συνομιλιών: «Οι συνομιλίες οδηγήθηκαν σε τέλμα. Το ελληνοκυπριακό Κοινοβούλιο ενέκρινε μια απόφαση για Ένωση και ο Ελληνοκύπριος ηγέτης βρόντηξε την πόρτα και εγκατέλειψε τις συνομιλίες. Οι Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να αντιληφθούν πολύ καλά ότι η Κύπρος είναι τουρκική, είναι η πατρίδα της Τουρκίας. […] Αν οι Ελληνοκύπριοι θέλουν Ένωση ας εγκαταλείψουν το νησί και να πάνε να εγκατασταθούν στην Ελλάδα», είπε. Άφησε επίσης νύξεις για την πολιτική που ακολουθεί το Κόμμα των Ισλαμιστών στο Κυπριακό, αναφερόμενος σε μία φράση που η ηγεσία του ΑΚΡ χρησιμοποιεί κατά κόρον, ότι δηλαδή η Τουρκία βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά όσον αφορά στην Κύπρο. «Το να λες ότι είσαι ένα βήμα μπροστά όσον αφορά στο Κυπριακό είναι παραμύθι. Η Κύπρος είναι θύμηση των μαρτύρων μας», δήλωσε. (Μιλλιέτ 28.02.17).

Οι Τουρκοκύπριοι αρθρογράφοι επέκριναν, ωστόσο, και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη που συντάχθηκε τόσο έντονα στο πλευρό της Άγκυρας για το θέμα του ενωτικού δημοψηφίσματος. Ο Χουσεΐν Εκμετσί, σε άρθρο του με τίτλο «Δεν είναι αρκετό κύριε Ακιντζί;», (10.03.17) έγραψε ότι ο Ακιντζί εξέφρασε πολλές φορές την αντίδρασή του για το θέμα του ενωτικού δημοψηφίσματος. Ωστόσο, αν θέλει να υπάρχει συνέχεια στην διαδικασία επίλυσης, πρέπει να σταματήσει τις δηλώσεις και το “blame game”, το παιγνίδι επίριψης ευθυνών και να επιστρέψει στο τραπέζι των συνομιλιών. «Δεν είναι αρκετό πια; (Ο Ακιντζί) είναι στο πλευρό του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου και του Τούρκου πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ. Είμαστε αηδιασμένοι και κουρασμένοι από το παιγνίδι επίρριψης ευθυνών. […] Ο Ακιντζί πρέπει να θέσει ένα τέλος. Είτε γνωρίζει κάτι που δεν ξέρουμε εμείς, είτε όλη αυτή η δουλειά που έγινε στις συνομιλίες θα πάει χαμένη. Ανησυχώ πολύ», έγραψε ο Εκμετσί.

Η κατεχόμενη Κύπρος βρέθηκε αν όχι στο επίκεντρο τουλάχιστον στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας του «ναι» από το κυβερνών κόμμα, το οποίο και διοργάνωσε στην κατεχόμενη Λευκωσία συλλαλητήριο για να καλέσει τους Τούρκους ψηφοφόρους που ζουν στα κατεχόμενα να υποστηρίξουν την αλλαγή του πολιτειακού συστήματος της Τουρκίας. Η επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού στα κατεχόμενα στις 9 Μαρτίου επιτέλεσε διπλό σκοπό. Πέραν από ομιλητής στο συλλαλητήριο, ο Γιλντιρίμ ήρθε στην Κύπρο για να εκφράσει την πλήρη στήριξη του στον Ακιντζί για την διακοπή των συνομιλιών, στέλλοντας τα σωστά μηνύματα στον Μπαχτσελί: «Το ψήφισμα για την Ένωση ήταν ατυχές. Αυτή η συμπεριφορά δεν μπορεί να βοηθήσει στην πρόοδο των συνομιλιών. […] Μια συνολική λύση σημαίνει αποδοχή της ίσης συνεργασίας. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τις προσπάθειες της ΤΔΒΚ, αλλά η διαδικασία πρέπει να έχει και ένα τέλος», είπε (Χαβαντίς 10.03.17).

Όσον αφορά στο συλλαλητήριο υπέρ του «ναι», ο Γιλντιρίμ δήλωσε στην ομιλία του ότι κάθε θετική ψήφος για το δημοψήφισμα θα ενδυναμώσει την «ΤΔΒΚ». «Όταν η Κύπρος χαμογελά και η Τουρκία χαμογελά. […] Οι προσευχές και η υποστήριξη 80 εκατομμυρίων Τούρκων θα είναι για την Κύπρο. […] Μια δυνατή Τουρκία είναι στο πλευρό της ΤΔΒΚ και παράγει λύσεις για την Κύπρο», είπε (Κίπρις 10.03.17).

Το συλλαλητήριο ήταν, επίσης, ενδεικτικό για τις σχέσεις της τουρκοκυπριακής πολιτικής ηγεσίας με την Άγκυρα. Ο Ακιντζί, αν και υποδέχθηκε τον Γιλτιρίμ και μίλησε μαζί του σε κοινή συνέντευξη Τύπου, κράτησε αποστάσεις από το συλλαλητήριο. Το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα δεν προέβηκε σε καμία δήλωση ή ενέργεια για το θέμα. Αντίθετα, το Κόμμα Εθνικής Ενότητας και ο ηγέτης του, «πρωθυπουργός» Χουσείν Όζγκιουργκιούν βρέθηκαν στην πλατφόρμα δίπλα από τον Τούρκο πρωθυπουργό την ημέρα του συλλαλητηρίου, εκφράζοντας πλήρη υποστήριξη στο «ναι» και καλώντας τους ψηφοφόρους να στηρίξουν το ΑΚΡ.

Οι ψηφοφόροι στα κατεχόμενα θεωρήθηκαν πολύ σημαντικοί για το ΑΚΡ. Η «Χαλκίν Σεσί» (31.03.17) έγραψε ότι φέτος το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) άνοιξε για πρώτη φορά επίσημη αντιπροσωπεία στην κατεχόμενη Κύπρο και άρχισε να εργάζεται εντατικά για το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου. Στην εκστρατεία του ΑΚΡ υπέρ του «ναι» στις συνταγματικές αλλαγές επισημαίνεται η ανάπτυξη της «ΤΔΒΚ» μαζί με την ανάπτυξη της Τουρκίας κατά την περίοδο διακυβέρνησης του κόμματος. Ο Μεχμέτ Ντεμιρτζί, εκπρόσωπος του ΑΚΡ στα κατεχόμενα, δήλωσε ότι «κατά την περίοδο διακυβέρνησης του ΑΚΡ είδαμε μιαν ΤΔΒΚ που αναπτύσσεται, που μεγαλώνει». Εκστρατεία διεξάγεται και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το σύνθημα «#Ναι Θα Κερδίσει η Κύπρος» και τον ισχυρισμό ότι με μια ισχυρή Τουρκία θα αναπτυχθούν και τα κατεχόμενα.

Σε δήλωση που εξέδωσε για το δημοψήφισμα και το προεδρικό σύστημα, ο Ντεμιρτζί επεσήμανε τα έργα του ΑΚΡ για την κατεχόμενη Κύπρο και υπενθύμισε ότι έφεραν νερό με υποθαλάσσιους αγωγούς, έφτιαξαν δρόμους, έκαναν έργα υποδομής και αύξησαν τον αριθμό των φοιτητών, γεγονός το οποίο επέδρασε (θετικά) στην οικονομία του καθεστώτος. Σημείωσε ότι το ΑΚΡ εργάζεται με βάση την αντίληψη πως «ό,τι υπάρχει στην Τουρκία, θα υπάρχει και στην Κύπρο» και ισχυρίστηκε πως ήταν «ναι» η απάντησή τους σε όλες τις απαιτήσεις που τους υποβλήθηκαν από την κατεχόμενη Κύπρο. «Τώρα μας έλαχε από τον Αλλάχ να πούμε εμείς ναι στην Τουρκία», ανέφερε. Θέλοντας να δείξει πόσο σημαντική είναι για την κατεχόμενη Κύπρο μια ισχυρή και σταθερή Τουρκία, ο Ντεμιρτζί υπενθύμισε την ρήση ότι «Αν η Τουρκία συναχωθεί, εμείς στην Κύπρο θα πιάσουμε πνευμονία».

Η «Αφρίκα» (31.03.17) σχολίασε το θέμα στην στήλη της «Γράμμα από την Αφρίκα» υπό τον τίτλο «Οι οπαδοί του ναι είναι στην πλατεία, οι οπαδοί του όχι που είναι;» και έγραψε ότι γέμισαν με αφίσες του προέδρου Έρντογαν όλη την κατεχόμενη Κύπρο. «Κόλλησαν ένα τεράστιο ‘Ναι’ στην κορφή των ψηλών κτιρίων, στους τοίχους. Τι γράφει σε αυτές τις αφίσες; ‘Η Κύπρος λέει ναι’! Στολίστηκε με αφίσες ακόμα και το κτίριο της Τουρκικής Ισλαμικής Κοινότητας Κύπρου. […] Το βόρειο τμήμα της Κύπρου μυρίζει Τουρκία. Μυρίζει κοκορέτσι. […] Δεν μυρίζει Κύπρο! Εκατό χιλιάδες άτομα θα ψηφίσουν στο ευλογημένο το δημοψήφισμα εδώ. Εκατό χιλιάδες άτομα που ψηφίζουν και στις δικές μας γενικές εκλογές της ΤΔΒΚ. Πόσος είναι ο αριθμός των ψηφοφόρων μας; 180 χιλιάδες περίπου; Πάλι μείναμε από κάτω! Να μην αδικήσουμε όμως, Υπάρχουν και Τουρκοκύπριοι που θα ψηφίσουν σε αυτό το δημοψήφισμα. Και κάποιοι ανάμεσά μας που έχουν την υπηκοότητα της Τουρκίας. Δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσοι είναι. […] Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί μεταξύ 5 και 9 Απριλίου. Στην τουρκική πρεσβεία. Ύστερα οι κάλπες θα μεταφερθούν στην Τουρκία. Θα μεταφερθούν εντάξει μήπως; Κάποιοι αμφιβάλλουν! Κάποιοι διερωτώνται, λέγοντας: «δηλαδή δεν μπορούν να αλλάξουν; Ένας Αλλάχ το ξέρει αυτό. […]Οι οπαδοί του ‘ναι’ διανέμουν και μπροσούρες. Πάρτε και δέστε. Πόσο ωραία χρησιμοποίησαν την Κύπρο! Χρησιμοποιούν και τον Δεκέμβριο του 1963 και την επιχείρηση της 20ης Ιουλίου 1974. Ειδικά εκείνη την γνωστή φωτογραφία στην αφίσα του 1963, την φωτογραφία της πονεμένης Τουρκοκύπριας γυναίκας που είχε προβληθεί κάποτε στον παγκόσμιο Τύπο […]».

Η υποστήριξη των εποίκων και όσων έχουν δικαίωμα ψήφου στα κατεχόμενα υπέρ του «ναι» ήταν έντονη. Ο πρόεδρος της πολιτιστικής οργάνωσης των εποίκων από την πόλη Τσουκούροβα, Τουργκούτ Καρά, δήλωσε πως υπάρχουν περίπου 65-70 χιλιάδες ψηφοφόροι στα κατεχόμενα που θα ψηφίσουν υπέρ του «ναι». Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι δηλώσεις άλλων οργανώσεων εποίκων. (Κίμπρις Ποστασί 09.03.17). Ωστόσο, μία πλατφόρμα που δημιουργήθηκε στα κατεχόμενα με το όνομα “Πλατφόρμα αδελφότητας των Λαών”, μέλη της οποίας είναι διάφορα αριστερά κόμματα και οργανώσεις, κάλεσε τους Τούρκους ψηφοφόρους και στην Κύπρο και στην Τουρκία να πουν «όχι» στο δημοψήφισμα. Ο γενικός γραμματέας της οργάνωσης των Τούρκων δασκάλων ΚΤΟΣ, που συμμετέχει στην Πλατφόρμα, Σενέρ Ελτσίλ δήλωσε για το θέμα: «Οι εξελίξεις στην Τουρκία δεν επηρεάζουν μόνο το βόρειο τμήμα της Κύπρου, αλλά το μέλλον ολόκληρου του νησιού» (Αφρίκα 21.03.17).

Πηγή: PIO Κυπριακής Δημοκρατίας