Ακόμη 45 χρόνια Κυπριακό; – Κοινές πλατφόρμες όχι εθνικός διαχωρισμός

Το Κυπριακό είναι περίπλοκο ζήτημα γιατί έχουν περιπλεχθεί οι συζητήσεις και τα διαφορετικά συμφέροντα. Εάν μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε διαφορετικά και εμπλεκόμενα συμφέροντα, εάν προτάξουμε τα αυτονόητα, εάν τεθεί το Κυπριακό στις σωστές του διαστάσεις, τότε οι προοπτικές για την επίτευξη συμφωνίας, που θα είναι βιώσιμη, λειτουργική και θα αντέξει στο χρόνο, θα είναι μεγαλύτερες.

Για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε τους στόχους και τις επιδιώξεις μας θα πρέπει επειγόντως να διαμορφώσουμε αφήγημα. Ουσιαστικά να επαναδιατυπώσουμε το χαμένο αφήγημα, το οποίο δεν τόλμησε η Κυπριακή Δημοκρατία, ο Ελληνισμός στην Κύπρο το 1974. Κοντολογίς, να προβληθεί το αυτονόητο, που συνδέεται με την αντιμετώπιση της συνεχιζόμενης κατοχής. Και η αντιμετώπιση της συνεχιζόμενης κατοχής δεν μπορεί να γίνει παρά με ανατροπή των κατοχικών δεδομένων και την απελευθέρωση. Αυτός είναι ο στόχος, που θα προωθηθεί μέσα από τη διαμόρφωση ενός αφηγήματος, που θα έχει βασικά χαρακτηριστικά και θα διασφαλίζει την υλοποίησή του.

Η πρώτη διάσταση είναι η ιστορική. Η επιβεβαίωση, δηλαδή, του αφηγήματος ότι το Κυπριακό είναι θέμα εισβολής, συνεχιζόμενης κατοχής και πως ο στόχος είναι η απελευθέρωση και όχι η νομιμοποίηση μέσα από μια συμφωνία των αποτελεσμάτων της παρανομίας. Η ενσωμάτωση των κατοχικών δεδομένων σε μια συμφωνία δεν αποτελεί μόνο στρέβλωση, αλλά και πολιτικός ανορθολογισμός. Δηλαδή, αποδοχή των αποτελεσμάτων της εισβολής και τετελεσμένων που επιχειρεί να επιβάλει η Τουρκία και να τα εδραιώσει διά των συνομιλιών.

Η δεύτερη διάσταση

Η δεύτερη διάσταση είναι η πολιτική και αφορά την ανατροπή της μέχρι σήμερα πεπατημένης που ακολουθείται. Δεν είναι εύκολο εγχείρημα η ανατροπή μιας παγιωμένης αντίληψης, αν και λανθασμένης, η οποία έχει διαμορφώσει διεθνώς κοινή γνώμη. Περισσότερο ακούγονται υποδείξεις να τα βρουν οι δυο κοινότητες στις συνομιλίες, παρά να αποχωρήσει η Τουρκία από την Κύπρο για να αρθεί η παρανομία και η κατοχή.

Πώς προβάλλεται ένα αφήγημα για το Κυπριακό, 45 χρόνια μετά την εισβολή; Η απάντηση είναι πως επιβάλλεται αλλαγή πλεύσης. Επιβάλλεται η υιοθέτηση νέας στρατηγικής στο Κυπριακό. Αυτή η νέα στρατηγική δεν μπορεί να διαμορφωθεί με σκόρπιες ιδέες που ακούγονται κατά καιρούς, χωρίς να υποστηρίζονται πολιτικά και πρωτίστως όταν απουσιάζουν τρόποι εφαρμογής.

Σίγουρα, η νέα πολιτική δεν θα στηρίζεται στα υλικά της παλιάς. Το πρώτο είναι να αναγνωριστεί η ανάγκη αλλαγής πολιτικής και πρακτικά να αρχίσει η διαμόρφωσή της. Μιας πολιτικής, η οποία να συνάδει με το αφήγημα που διατυπώνει το αυτονόητο σε ό,τι αφορά το Κυπριακό. Ότι, δηλαδή, είναι θέμα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής.

Θα περιμένουμε ακόμη 45 χρόνια;

Ένα μοντέλο που μπορεί να λειτουργήσει είναι η συνεργασία στην κοινωνική βάση. Όταν αναγνωριστεί το αυτονόητο, ότι απαιτείται ανατροπή κατοχικών δεδομένων, απελευθέρωση, απεξάρτηση από τρίτους, ότι η Κύπρος είναι μια χώρα, τότε μπορούν να γίνουν τα επόμενα βήματα. Η μόνη διέξοδος είναι η κοινή πορεία. Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι να ασκούν πολιτική μαζί, σε ενιαία πολιτικά κόμματα, ή κοινές πολιτικές πλατφόρμες συνεργασίας, τα οποία θα στηρίζονται σε θέσεις και ιδεολογίες και όχι στην εθνική καταγωγή.

Αυτό μπορεί να ξεπεράσει τις όποιες στρεβλώσεις υπάρχουν σε σχέση με τη λεγόμενη πολιτική ισότητα, αλλά και τα ελλείμματα δημοκρατίας που θα δημιουργούνται ενόψει επιλογών για διαχωρισμό στη βάση της εθνικής προέλευσης και όχι της πολιτικής. Πολλοί σημειώνουν με απλοϊκότητα πώς έχουν περάσει 45 χρόνια, πως έχουν εδραιωθεί τα κατοχικά δεδομένα και πως δεν θα γίνει αποδεκτή από την Τουρκία και τη λεγόμενη διεθνή κοινότητα οποιαδήποτε αλλαγή στην πεπατημένη. Εάν, όμως, δεν γίνει αλλαγή πλεύσης πώς θα λυθεί το Κυπριακό; Θα περιμένουμε ακόμη 45 χρόνια;

Για ανατροπή των κατοχικών δεδομένων χρειάζεται όραμα και σχεδιασμός. Το Κυπριακό θα πρέπει να επανέλθει στην πραγματική του διάσταση ως θέμα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής και να διαμορφωθεί ένας σχεδιασμός, που θα ανατρέπει τη λογική του εθνικού διαχωρισμού. Η κοινωνία μπορεί να λειτουργήσει μαζί εάν οι διαφορές στηρίζονται πολιτικά, ιδεολογικά, ταξικά. Η παρούσα πορεία διαιωνίζει τον εθνικισμό και τον διαχωρισμό.

Κοινές πλατφόρμες συνεργασίας

Η νέα πορεία θα αναδεικνύει τις πολιτικές διαφορές, τις ιδεολογικές και θα διαμορφώνει κοινές πλατφόρμες συνεργασίας. Επαφές μεταξύ κομμάτων ένθεν κακείθεν της κατοχικής γραμμής υπάρχουν εδώ και χρόνια. Αυτές οι επαφές για να αποκτήσουν νόημα θα πρέπει να επικεντρωθούν στη δημιουργία κοινών πλατφόρμων και να μην αναλώνονται σε φιέστες και ανούσιες επαναπροσεγγιστικές συνάξεις, οι οποίες –εκ του αποτελέσματος– δεν απέδωσαν.

Δεν είναι ομαλοποίηση με τα κατοχικά δεδομένα που θα πρέπει να γίνει, αλλά ανατροπή της συνεχιζόμενης κατοχής και αποκατάσταση της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συνεπώς, να αναδειχθούν πολιτικές και ιδεολογικές συγκλίσεις αλλά και διαφορές. Συνασπισμοί κομμάτων, συνένωση κομμάτων εκεί που είναι εφικτό στη βάση της πολιτικής-ιδεολογικής ταύτισης, υποβαθμίζοντας τον εθνικό διαχωρισμό. Με αυτή την προσέγγιση, που υπάρχει σε όλα τα κανονικά κράτη, θα εξουδετερωθούν οι εθνικισμοί και οι διαχωρισμοί. Δεν θα υπάρχει λόγος παρερμηνειών για την λεγόμενη πολιτική ισότητα.

Η ακολουθούμενη πολιτική δεν απέδωσε. Είναι καιρός για νέες προσεγγίσεις. Για πρώτη φορά οι συγκυρίες και οι εξελίξεις στο ευρύτερο πολιτικό και γεωστρατηγικό περιβάλλον ευνοούν την αλλαγή πλεύσης. Η ακολουθούμενη πολιτική εδραιώνει τα κατοχικά δεδομένα και απομακρύνει την επίτευξη συμφωνίας. Πολλοί θεωρούν ρίσκο την αλλαγή πολιτικής, υποστηρίζοντας πως τα κατοχικά δεδομένα δεν μπορούν να ανατραπούν πως η όποια συμφωνία πρέπει να προσαρμοστεί σε αυτά. Παραπέμπουν στη στρατιωτική ήττα του 1974. Η στρατιωτική ήττα, ωστόσο, μπορεί να εξισορροπηθεί με τα σημαντικά πλεονεκτήματα που έχει αποκτήσει η Κυπριακή Δημοκρατία (ένταξη στην ΕΕ, φυσικό αέριο, συμμαχίες στην περιοχή κλπ).