“Αλλού τα κακαρίσματα, αλλού γεννάνε οι κότες”

Την ώρα που στην Ελλάδα ο Κοτζιάς άνοιγε μέτωπο με τη Μόσχα, καλλιεργώντας –προς μεγάλη ικανοποίηση του Στέητ Ντηπάρτμεντ– αντιρωσικό κλίμα, οι πρόεδροι Τραμπ και Πούτιν έβρισκαν στο Ελσίνκι έδαφος συνεννόησης. Πρόκειται για ενδιαφέρουσα σύμπτωση, η οποία καταδεικνύει ότι η κυβέρνηση Τσίπρα εισέρχεται στο νεοψυχροπολεμικό μονοπάτι σε μία χρονική στιγμή που οι δύο ηγέτες αναζητούν τρόπο να γυρίσουν σελίδα. Ακολουθώντας, λοιπόν, τη ρητορική Κοτζιά ότι τερμάτισε τη “διπλωματία της κότας” αυτό που ισχύει για την πολιτική του είναι το “αλλού τα κακαρίσματα, αλλού γεννάνε οι κότες”.

Όταν αρχίζει να διαμορφώνεται ένα τέτοιο πλαίσιο συνεννόησης μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας, πώς εξυπηρετούνται τα δικά μας εθνικά συμφέροντα από τη είσοδο των ελληνορωσικών σχέσεων σε κατάσταση κρίσης, εάν όχι ρήξης; Οι διμερείς σχέσεις δεν ήταν σε τόσο χαμηλό σημείο ούτε στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Το επιχείρημα του Κοτζιά ότι έχει τελειώσει η “διπλωματία της κότας” είναι καλό στο προπαγανδιστικό επίπεδο, αλλά δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική.

Δεν έχουμε κανένα λόγο να μην πιστέψουμε τις αιτιάσεις της κυβέρνησης Τσίπρα για τις εκτός ορίων δραστηριότητες των Ρώσων διπλωματών που απελάθηκαν, αν και προς το παρόν δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα στοιχεία, μόνο γενικόλογες διαρροές. Αυτό, ωστόσο, δεν επαρκεί για να δικαιολογήσει την ευκολία, με την οποία προχώρησε στην απέλαση και ανέτρεψε το άτυπο δόγμα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής για μία ετεροβαρή ισορροπία στις σχέσεις με τη Δύση και τη Ρωσία.

Ας δεχθούμε ότι η ρωσική πλευρά δεν έλαβε υπόψη της τις προειδοποιήσεις της Αθήνας και ως εκ τούτου η απέλαση κατέστη αναπόφευκτη. Για πoιο λόγο ο Κοτζιάς επέλεξε να απαντήσει στις δηλώσεις της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Ζαχάροβα, κατά τρόπο που ουσιαστικά ακύρωσε τη δυνατότητα αποκλιμάκωσης της έντασης και σε εύλογο χρόνο γεφύρωσης του χάσματος; Προς το παρόν, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών δεν έχει δώσει πειστική απάντηση.

Η πολιτική του έναντι της Ρωσίας από το φθινόπωρο του 2017 διολισθαίνει σε νεοψυχροπολεμικά μονοπάτια. Το αξιοσημείωτο είναι ότι ουσιαστικά έρχεται σε αντίθεση με την τάση στην μεγάλη διεθνή σκηνή, έτσι όπως είχε διαφανεί και έτσι όπως αρχίζει να διαμορφώνεται μετά τη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν στο Ελσίνκι. Θα ήταν λάθος να υποτιμηθεί η ισχύς του αντιρωσικού στερεότυπου στο αμερικανικό “βαθύ κράτος”, αλλά η πολιτική του Αμερικανού προέδρου δεν είναι επιλογή ενός προσώπου. Αντανακλά και τον προσανατολισμό ενός τμήματος των αρχουσών ελίτ στις ΗΠΑ.

Η Ελλάδα δεν εξασφάλισε κανένα αντάλλαγμα για να βάλει όλα τα αυγά της στο αμερικανικό καλάθι. Η έστω και έτσι ταύτιση με τα αντιρωσικά στερεότυπα που ακόμα κυριαρχούν στο αμερικανικό “βαθύ κράτος” δεν είναι ούτε στρατηγικά φρόνιμη, ούτε τουλάχιστον τακτικά επωφελής. Στην πραγματικότητα, όλα δείχνουν πως πρόκειται για μία νέα εκδοχή του συνδρόμου της εξάρτησης που έχει μετατραπεί σε δεύτερη φύση όχι μόνο των παραδοσιακών αρχουσών ελίτ στην Ελλάδα, αλλά και πολιτικών που έλκουν την προέλευσή τους από την παραδοσιακή Αριστερά.