Αμυντική συμφωνία Ελλάδας-ΗΠΑ: Η Αθήνα έδωσε βάσεις κι αγόρασε λόγια…

Το νέο τροποποιητικό πρωτόκολλο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ (MDCA) υπέγραψαν σήμερα στο State Department ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και ο Αμερικανός ομόλογός του Άντονι Μπλίνκεν, και συμμετέχουν σε διευρυμένες συνομιλίες στο πλαίσιο του τρίτου γύρου του θεσμοθετημένου διμερούς Στρατηγικού Διαλόγου.

Η συμφωνία που θα έχει διάρκεια πέντε ετών παρέχει το δικαίωμα στις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις να εδράζονται σε περισσότερες στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην ελληνική επικράτεια. Στο πλαίσιο αυτό, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις θα αποκτήσουν πρόσβαση και στο πεδίο βολής του Λιτοχώρου, δικαίωμα μεταστάθμευσης στην ταξιαρχία της αεροπορίας στρατού στο Στεφανοβίκειο της Μαγνησίας και δικαίωμα παραμονής σε στρατόπεδα στην Αλεξανδρούπολη.

Επισημαίνεται, ότι η κυβέρνηση αναμένεται να φέρει τη νέα Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας προς κύρωση στη Βουλή την ερχόμενη εβδομάδα, καθώς στις 6 Νοεμβρίου λήγει η ισχύουσα. Οι δηλώσεις Δένδια και Μπλίνκεν αναμένεται να ξεκινήσουν περίπου στις 16:45′ ώρα Ελλάδας και θα μεταδοθούν απευθείας από τον ιστότοπο του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.

Στη συνέχεια, ο Νίκος Δένδιας αναμένεται να συναντηθεί με τον Εμιρατινό ομόλογό του Σεΐχη Αμπντουλάχ Μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν, ο οποίος θα βρίσκεται επίσης στην Ουάσινγκτον. Τέλος, ο Έλληνας υπουργός θα συμμετάσχει σε εκδήλωση του Center for European Policy Analysis με θέμα τον ρόλο της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η ελληνική διπλωματία με την υπογραφή της αναθεωρημένης Συμφωνίας και του ελληνογαλλικού αμυντικού συμφώνου, το οποίο περιέχει ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής, ενισχύει τα διεθνή ερείσματα της χώρας σε μία περίοδο που η Τουρκία κλιμακώνει τις προκλήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ελληνική κυβέρνηση προσδοκούσε ότι η Συμφωνία με τις ΗΠΑ θα περιλάμβανε την εγκατάσταση Αμερικανών στρατιωτικών και σε ελληνικές βάσεις στα νησιά, πρωτίστως στη Σκύρο.

Η στρατηγική της Ουάσινγκτον

Η Ουάσινγκτον δεν επιθυμούσε να συμπεριληφθούν τοποθεσίες που ενδεχομένως θα προκαλούσαν αντιδράσεις εκ μέρους της Τουρκίας. Παρόλο που οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις χαρακτηρίζονται από εντάσεις, λόγω και της αγοράς των ρωσικών αντιαεροπορικών συστοιχιών S-400, οι ΗΠΑ δεν φαίνονται διατεθειμένες να έλθουν σε ρήξη με την Τουρκία με το επιχείρημα ότι έτσι θα την εξωθούσαν περισσότερο προς την πλευρά της Μόσχας.

Αν και η Ουάσινγκτον σε επίπεδο ρητορικής επικρίνει την κυβέρνηση της Άγκυρας για τις προκλήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν αναμένεται να πάρει ουσιαστική θέση υπέρ της Ελλάδας. Οι Αμερικανοί συνεχίζουν να θεωρούν ότι η Τουρκία έχει σημαντικό στρατηγικό ρόλο γι’ αυτούς. Εξ ου και ουσιαστικά συνεχίζουν να τηρούν στάση Ποντίου Πιλάτου. Απλώς στο επίπεδο της ρητορικής είναι πιο επικριτικοί προς την Άγκυρα αφενός για να την πιέσουν, αφετέρου για να καθησυχάζουν την Αθήνα. Ας σημειωθεί ότι η ελληνική κυβέρνηση επικαλείται αμερικανικές δηλώσεις για να πει στην εγχώρια κοινή γνώμη ότι η Ουάσινγκτον είναι στο πλευρό της Ελλάδας.

Ένα ακόμα σημείο που πρέπει να επισημανθεί είναι η πενταετής διάρκεια της Συμφωνίας, καθώς οι προηγούμενες είχαν διάρκεια ενός έτους. Οι ΗΠΑ είχαν προτείνει το 2019 οκταετή ή ακόμη και δεκαετή διάρκεια. Πάντως, δεν μπορούν να έχουν παράπονο. Ουσιαστικά πήραν όλα σχεδόν όσα ζήτησαν, ενώ έδωσαν (όπως προκύπτει από τις μέχρι τώρα πληροφορίες) ελάχιστα ανταλλάγματα.

Η επιστολή Μπλίνκεν περιέχει θετικές για την Ελλάδα διατυπώσεις, αλλά δεν συνιστά ισχυρή δέσμευση. Από την άλλη η ελληνοαμερικανική συμφωνία ενισχύει σημαντικά τις διμερείς σχέσεις κι αυτό είναι αναμφισβήτητα θετικό σε μία περίοδο ιδιαίτερης γεωπολιτικής ρευστότητας ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο. Το πολύ καλό κλίμα στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις πρέπει να προσεγγισθεί και μέσα από το πρίσμα της ελληνογαλλικής συμφωνίας.