Αν η Τουρκία ελέγξει την Κύπρο θα ελέγξει την Ανατολική Μεσόγειο

Χαμηλές είναι οι προσδοκίες για τα αποτελέσματα της τριμερούς συνάντησης Γκουτιέρες, Αναστασιάδη, Ακιντζί στο Βερολίνο, που χρονικά τοποθετείται στις 25 Νοεμβρίου. Η Τουρκία δεν φαίνεται διατεθειμένη να εισέλθει σε μια νέα διαδικασία στο Κυπριακό σε αυτή τη φάση, εκτός κι εάν θεωρήσει πως θα είναι γι’ αυτήν στρωμένο κόκκινο χαλί.

Ξένοι διπλωματικοί κύκλοι που παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις σημείωναν τα εξής σε σχέση με τις τουρκικές προθέσεις: Πρώτον, δεν έχουν εμπιστοσύνη στον κατοχικό ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, ενώ εκτιμούν πως σε περίπτωση επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, θα το πιστωθεί ενισχύοντας τούτον στην «προεκλογική» εκστρατεία.

Σημειώνεται συναφώς ότι έχει διακοπεί πλήρως η απευθείας επικοινωνία Τουρκίας – Ακιντζί, με την κατοχική δύναμη να έχει άρει την εμπιστοσύνη της προς το πρόσωπό του. Η Άγκυρα συνεννοείται πλέον με τον Τατάρ, ενώ θεωρεί “κουτσό άλογο” τον Κουντρέτ Οζερσάι, τον οποίο εγκαταλείπει στην κούρσα προς τις «προεδρικές».

Δεν αποκλείεται, πάντως, αν και είναι απομακρυσμένο σενάριο, να μη γίνει ούτε και η τριμερής. Αλλά αυτό θα εκθέσει τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία καθόρισαν το ραντεβού, παρόλο που δεν έχουν προβεί σε καμία ανακοίνωση επί τούτου. Είναι σαφές πως η Τουρκία ευνοεί την όποια νέα διαδικασία να αρχίσει μετά τις ψευδοεκλογές του Απριλίου 2020, θεωρώντας προφανώς πως θα απαλλαγεί από τον Μουσταφά Ακιντζί.

Η τουρκική στρατηγική στην Μεσόγειο

Δεύτερο, η κατοχική Τουρκία εκτιμά πως για να γίνει κίνηση από μέρους της στο Κυπριακό θα πρέπει να έχει καταγραφεί και εδραιωθεί νέο τετελεσμένο. Η Άγκυρα έχει κορυφώσει τις προκλήσεις σε θάλασσα και ξηρά και τώρα ετοιμάζει νέο βήμα, το οποίο ενδεχομένως να στοχεύει στον καθορισμό του σκηνικού που επιθυμεί να επιβάλλει.

Μετά και τις εξελίξεις στη Συρία και το μεγάλο ανοικτό μέτωπο στο πεδίο αυτό, η Άγκυρα προσπαθεί πρωτίστως να κερδίσει πόντους, αλλά και να ανατρέψει την αρνητική εικόνα που διαμορφώθηκε σε βάρος της. Ως εκ τούτου, δεν αναμένεται να ασχοληθεί ιδιαίτερα με το Κυπριακό. Εξακολουθεί, ωστόσο, να επενδύει στρατηγικά στον έλεγχο της περιοχής, θεωρώντας διαχρονικά την Κύπρο ως το βασικό όχημα, που μπορεί να την οδηγήσει στην εκπλήρωση των σχεδιασμών της στην ανατολική Μεσόγειο.

Στα πλαίσια αυτά δεν είναι τυχαίο που επιχειρεί να κάνει παιγνίδι με χώρες της περιοχής, στις οποίες έχει επιρροή. Κινήσεις γίνονται προς τη Λιβύη για οριοθέτηση ΑΟΖ, ενώ δημιουργεί κλοιό πιέσεων προς τον Λίβανο και την Παλαιστίνη. Η τουρκική στρατηγική στην Ανατολική Μεσόγειο διαμορφώνει ένα σκηνικό αναβάθμισης της παρουσίας της Τουρκίας, τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά.

Επιδίωξή της, να εξαφανίσει κάθε εμπόδιο στους σχεδιασμούς της, στην προκειμένη περίπτωση την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία αμφισβητεί μονίμως και εκφοβίζει με κινήσεις δημιουργίας τετελεσμένων και εδραίωσης τους. Η Άγκυρα, στην περίπτωση που θα προχωρήσει η τριμερής και συνέλθει και άτυπη πενταμερής, θα προτάξει τις δικές της επιδιώξεις, τις οποίες θέτει ως προϋπόθεση.

Διχοτόμηση θέλει η Τουρκία

Θέτει ως προϋπόθεση την αποδοχή από μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς της θετικής ψήφου, δηλαδή των βέτο, καθώς και της ενέργειας. Το θέμα του διαμοιρασμού και της συναπόφασης. Περαιτέρω, στην περίπτωση που θα πραγματοποιηθεί η πενταμερής, θα ζητήσει όπως κατά τη διάρκειά της ξεκαθαρίσει η μορφή της λύσης. Είναι σαφές πως η Τουρκία θα επιχειρήσει να οδηγήσει τις συζητήσεις στα δικά της μέτρα.

Δηλαδή, θα θέσει το μοντέλο των δύο κρατών, εκτιμώντας από τώρα ότι θα απορριφθεί από τη Λευκωσία και την Αθήνα. Ως δεύτερο εναλλακτικό σενάριο έχουν τη συνομοσπονδία, που ενδεχομένως να παρουσιάσουν με κέλυφος ομοσπονδίας. Στόχος είναι η δημιουργία ενός μορφώματος, στο οποίο θα συνυπάρχουν χωριστά και παράλληλα δύο συνιστώντα κρατίδια, με μόνο βασικά κοινό σημείο επαφής την κοινή διεθνή εκπροσώπηση. Αυτό το τελευταίο αφορά πρωτίστως τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Είναι ξεκάθαρο πως είναι περιορισμένες οι προοπτικές στο Κυπριακό. Τούτο το γνωρίζουν όλοι οι βασικοί παίκτες, που φοβούμενοι μη φορτωθούν την ευθύνη του αδιεξόδου, θα προσέλθουν σε συζητήσεις χωρίς να υπάρχουν δυνατότητες επιτυχίας. Η υποβολή στα Ηνωμένα Έθνη χωριστών εγγράφων ήταν αποτέλεσμα της επιμονής των Βρετανών, να παρουσιάσουν ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί κατά πόσο έκαναν «κατ΄ οίκον εργασία».

Να δείξουν πόσο “καλά παιδιά” ήταν όλη την προηγούμενη περίοδο. Το θέμα είναι πως στην προσπάθεια αυτή γίνεται ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών, ενώ κλειδώνονται και κάποιες θέσεις που υποβλήθηκαν στο παρελθόν. Τα κείμενα αυτά θα περιληφθούν ως παραρτήματα στη νέα έκθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Οι εκατέρωθεν αναφορές σε ΜΟΕ αναμένεται να προκαλέσουν συζητήσεις και στη δημόσια σφαίρα, κυρίως σε σχέση με το περιεχόμενό τους.

Περικύκλωση της κυπριακής ΑΟΖ

Η αποχώρηση του τουρκικού γεωτρύπανου «Πορθητής» από τη θέση που βρισκόταν τους τελευταίους μήνες, 36 ναυτικά μίλια δυτικά της Κύπρου, ήταν αναμενόμενη, καθώς εκτός των άλλων χρειαζόταν “φρεσκάρισμα”, ενώ είναι σαφές πως δεν αλλάζει τους τουρκικούς σχεδιασμούς. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι το γεωτρύπανο είχε εισβάλει στην κυπριακή ΑΟΖ από τις 4 Μαΐου. Οι προσπάθειές του δεν απέδωσαν, ενώ σε κάποια φάση, λόγω ανεπάρκειας του προσωπικού, το τρυπάνι κόπηκε και έμεινε μέρος του κάτω από τον βυθό.

Το γεωτρύπανο θα παραμείνει μερικές εβδομάδες στο αγκυροβόλιο της Σελεύκειας αναμένοντας τις επόμενες οδηγίες που θα δοθούν από το προεδρικό. Χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις επί τούτου, εκτιμάται πως ο «Πορθητής» θα επανέλθει στην περιοχή, όχι όμως στην ίδια όπου παρέμεινε για μήνες.

Την ίδια ώρα, σε σχέση με το δεύτερο γεωτρύπανο, το «Γιαβούζ», το οποίο βρίσκεται εντός του θαλασσοτεμαχίου 7, υπάρχουν διαφορετικές πληροφορίες για το τι κάνει. Κατά πόσο, δηλαδή, έχει αρχίσει γεώτρηση ή όχι. Το μόνο σίγουρο είναι πως στο γεωτρύπανο συνεχίζουν να μεταφέρονται υλικά που χρησιμοποιούνται για σκοπούς της γεώτρησης, όπως λάσπη και σωλήνες. Σε ό,τι αφορά το «Μπαρμπαρός», αποτελεί πλέον «έπιπλο» στην κυπριακή ΑΟΖ, καθώς παραμένει μονίμως κάνοντας σεισμικές έρευνες.