Ανάμεσα στη συνομοσπονδία και στα δύο κράτη

Την ιδέα συνομοσπονδιακής λύσης στο Κυπριακό καλλιεργεί η Άγκυρα. Υποστηρίζει πως μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντάνα έχει αλλάξει η βάση των συζητήσεων και πως εφεξής θα προτάσσει τη συνομοσπονδία ως μορφή συμφωνίας στο Κυπριακό. Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τις επίσημες επαφές που πραγματοποιούν Τούρκοι αξιωματούχοι, κυρίως όμως ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, υποδεικνύουν στους συνομιλητές τους πως μετά την κατάρρευση των συνομιλιών στην Πενταμερή Διάσκεψη στο Κραν Μοντάνα, το περασμένο καλοκαίρι, το επόμενο βήμα στο Κυπριακό συνδέεται με αλλαγή της βάσης των διαπραγματεύσεων.

Στις τοποθετήσεις των Τούρκων αξιωματούχων αναφέρεται και το σενάριο των δύο κρατών, είναι όμως προφανές πως δεν αποτελεί προτεραιότητά τους. Θεωρούν πως αυτό το ενδεχόμενο πιθανόν να προκύψει στην πορεία και ως μετεξέλιξη της «νέας κατάστασης πραγμάτων». Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Τούρκοι έχουν φροντίσει να ενημερώσουν τα Ηνωμένα Έθνη για τις προθέσεις τους, αλλά και ξένες κυβερνήσεις, υποστηρίζοντας πως η ιδέα για συμφωνία δύο κρατών, δεν είναι μεν καινούργια, αλλά πρόσφατα την έχει επαναφέρει η Λευκωσία.

Σημειώνεται συναφώς πως κατά την τελευταία παράνομη επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών στα Κατεχόμενα, αναφορά στα σενάρια αυτά έγινε στη διάρκεια της σύσκεψης με την ηγεσία του ψευδοκράτους και τα κόμματα. Ο Τσαβούσογλου φέρεται, μάλιστα, να υποστήριξε πως είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά, η οποία εγείρει το σενάριο για λύση δύο κρατών. Αυτό, όπως έγινε γνωστό, λέχθηκε από τον Τσαβούσογλου όταν εκφράστηκαν επιφυλάξεις από τον κατοχικό ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί. Ο ίδιος ο Τσαβούσογλου, πάντως, ξεκαθαρίζει πως η Τουρκία ευνοεί λύση συνομοσπονδίας στο Κυπριακό.

Κι αυτό γιατί προφανώς με αυτό το σενάριο δεν χάνει το πλεονέκτημα ελέγχου του νησιού, ενώ το τουρκοκυπριακό συνιστόν κρατίδιο θα είναι, διά της συνομοσπονδιακής δομής, μέλος της ΕΕ και μέσω αυτού «θα βάλει πόδι» και η Τουρκία. Αντίθετα, σε περίπτωση λύσης δύο κρατών, δεν θα είναι μέρος της ΕΕ και η συμμετοχή προϋποθέτει νέα αίτηση ένταξης και ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Στην περίπτωση συμφωνίας δύο κρατών, οι υπήκοοι του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κρατιδίου δεν θα θεωρούνται Ευρωπαίοι πολίτες και θα επιστρέψουν ταυτότητες και διαβατήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Το κρίσιμο φθινόπωρο

Οι βασικοί παίκτες θεωρούν πως η κρίσιμη περίοδος για το Κυπριακό θα είναι το φθινόπωρο και συγκεκριμένα ο Σεπτέμβριος. Η επιλογή του μήνα δεν πρέπει να θεωρείται τυχαία. Εξυπηρετεί η χρονική αυτή επιλογή ενόψει και των γεωτρήσεων της ExxonΜobil στο τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, τέλος Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου, καθώς θέλουν οι διάφοροι εξωτερικοί εμπλεκόμενοι να προλάβουν το γεγονός αυτό για μια σειρά λόγων. Ένας από αυτούς και ενδεχόμενη αντίδραση της Τουρκίας. Ο Σεπτέμβριος εξυπηρετεί και πρακτικά τα Ηνωμένα Έθνη. Θεωρούν πως έχοντας στη Νέα Υόρκη όλους τους εμπλεκόμενους, που θα βρίσκονται εκεί για τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, θα μπορούν να αξιοποιήσουν το γεγονός.

Ξένοι διπλωμάτες, που εμπλέκονται στις διεργασίες, σημείωναν πως ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών θα προσπαθήσει να φέρει κοντά όλους τους παίκτες και να καταβάλει προσπάθεια για αποδοχή ενός πλαισίου –προφανώς του δικού του– που θα καταστεί στρατηγική συμφωνία. Αυτό θα έχει τον χαρακτήρα ενδιάμεσης συμφωνίας. Μια τέτοια εξέλιξη, είτε προχωρήσει στην ολοκλήρωση της συμφωνίας είτε όχι, δημιουργεί νέα δεδομένα και θα αυξήσει την πίεση στους εμπλεκομένους.

Πολλά θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα των τουρκικών εκλογών, που χρονικά τοποθετούνται στις 24 Ιουνίου. Εάν θα είναι εκλογές δύο γύρων, τότε θα υπάρξει παράταση αγωνίας και προεκλογικής περιόδου (8 Ιουλίου ο δεύτερος γύρος). Στην περίπτωση κατά την οποία ο Ερντογάν δεν θα έχει την απαιτούμενη πλειοψηφία, τότε σύντομα θα διεξαχθούν νέες εκλογές. Αυτό σημαίνει πως η Τουρκία θα εισέλθει σε μια μακρά περίοδο προεκλογικής περιόδου και αυτό θα επηρεάσει γενικότερα τις εξελίξεις αλλά και την εν γένει συμπεριφορά της.

Ως εκ τούτου, εάν ισχύσει αυτό το ενδεχόμενο, των διαδοχικών εκλογικών αναμετρήσεων, τότε το χρονικό ορόσημο του Σεπτεμβρίου θα χαθεί. Σημειώνεται πως τον Μάρτιο του 2019 θα διεξαχθούν δημοτικές εκλογές στην Τουρκία. Όσο και να υποβαθμίζεται η σημασία τους για τα εξωτερικά θέματα, ωστόσο δεν μπορεί παρά να επηρεάσουν τη διαχείρισή τους.