Ανασχετικός Δακτύλιος – Ευρωπαϊκές αντιδράσεις και Ελλάδα

του Ιωάννη Μάζη  – 

Το Βερολίνο αντιδρά στην αμερικανική πολιτική, διότι πλήττονται οι επιχειρηματικές του δραστηριότητες, όπως το consortsium του Nordstream II, πρόεδρος του οποίου είναι ο Γερμανός τέως καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ. Επίσης, πλήττεται και το έργο του αγωγού Blue Stream (Russia Sanctions Review Act of 2017, Tuesday 3 January, 115th Congress of USA), SEC. 232), ο οποίος θα τροφοδοτεί την Τουρκία με ρωσικό φυσικό αέριο μέσω Ευξείνου Πόντου. Και εκεί υπάρχουν γερμανικά συμφέροντα.

Παρά τις επιβληθείσες εις τους ευρωπαϊκούς ομίλους ρήτρες απαγορεύσεως, οι ΗΠΑ διεφύλαξαν δι εαυτάς το προνόμιον, ώστε οι συνεργασίες μεταξύ αμερικανικών και ρωσικών εταιρειών στον Αρκτικό κύκλο να δύνανται να τελούνται άνευ εμποδίων. Και κατ’ απαίτησιν των αμερικανικών εταιρειών να δύνανται οι ρωσικές εταιρείες των consortium αυτών να διατηρούν το 33% των μετοχών  τους (άρθρο 223, εδάφιον d).

Φυσικά, η δυναμένη να εκφρασθεί, ενόψει των γερμανικών εκλογών, γερμανική σοσιαλδημοκρατική αντιπολίτευσις κατήγγειλε (δια του υπουργού επί των Εξωτερικών κου Ζίγκμαρ Γκάμπριελ και της υπουργού κας Μπριγκίτε Τσίπρις) το ανωτέρω ως μέσον των ΗΠΑ για απόκτησιν συγκριτικού πλεονεκτήματος έναντι των ρωσικών εταιρειών αναφορικώς με τις ευρωπαϊκές εισαγωγές υδρογονανθράκων. Η Ουάσιγκτον προάγει την εξάρτηση των ευρωπαϊκών οικονομιών από το φθηνότερο σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο που έχει αρχίσει να εξάγεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ανατρέποντας, κατ’ αντίστροφον φοράν, την ενεργειακήν ασφάλειαν των ευρωπαϊκών προμηθειών. Αυτό συνεπάγεται και εύλογη άνοδο του ενεργειακού κόστους των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

“Δαμόκλειος σπάθη”

Ο κ. Γκάμπριελ και η κα Τσίπρις έχουν δημόσια αποδοκιμάσει τις αμερικανικές κυρώσεις, θεωρώντας ότι με αυτές η Ουάσιγκτον θέλει να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των ρωσικών εταιρειών στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης. Η κα Τσίπρις εδήλωσε επίσης ότι οι κυρώσεις αποτελούν παράβαση του Διεθνούς Δικαίου και ότι: «Οι Αμερικανοί δεν μπορούν να τιμωρούν γερμανικές εταιρείες, επειδή δραστηριοποιούνται σε μια άλλη χώρα». «Επικροτεί το γεγονός ότι η Κομισιόν εξετάζει τον τρόπο, με τον οποίο σκοπεύει να αντιδράσει».

Όπως τονίζει, επανειλημμένα στο παρελθόν η ΕΕ κατέβαλε προσπάθειες για μια κοινή γραμμή ΕΕ-ΗΠΑ σε ό,τι φορά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Εάν τώρα η Ουάσιγκτον ακολουθεί δική της ατζέντα τότε «είναι σωστό η Κομισιόν να εξετάζει αντίμετρα» (Deutsche welle, goo.gl/3rvnsp [ανάκτησις: 8-08-2017, «Αντίμετρα της ΕΕ κατά των ΗΠΑ ζητά το Βερολίνο»).

«Ο κος Μίχαελ Χαρμς, γενικός διευθυντής της Επιτροπής Γερμανικής Οικονομίας που προωθεί τη συνεργασία με την ανατολική Ευρώπη, παρομοιάζει το νέο αμερικανικό νόμο με “δαμόκλειο σπάθη” πάνω από το κεφάλι γερμανικών επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, ο κ. Χαρμς καταλογίζει στην αμερικανική κυβέρνηση πως ο βασικός στόχος των κυρώσεων είναι οι γερμανικές εταιρείες που συμμετέχουν στην κοινοπραξία του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream II στη Βόρεια Θάλασσα. Όπως προειδοποιεί, η εφαρμογή των μέτρων θα αποτελούσε “θεμελιώδη επέμβαση” σε ό,τι αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό της ΕΕ και θα οδηγούσε τόσο στην αύξηση των τιμών ενέργειας όσο και στη μείωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας» (Deutsche Welle, ibid).

Η γαλλική TOTAL

Η γαλλική ΤΟΤΑL (http://www.lemonde.fr/economie/article/2017/01/23/le-projet-gazier-geant-de-total-dans-l-arctique-russe-se-joue-des-sanctions_5067756_3234.html) έχει τεράστια επενδεδυμένα συμφέροντα στον Αρκτικό Κύκλο. Πρόκειται «…για εξαγωγή και υγροποίηση φυσικού αερίου της τάξεως των 16,5 εκατομμυρίων τόνων κατ’ έτος σε μία από τις πλέον δύσκολες περιοχές του πλανήτη. Ένα φαραωνικό εργοτάξιο τεραστίας τεχνικής πολυπλοκότητος κόστους 25,2 δις ευρώ ή 27 δις δολαρίων, χρηματοδοτούμενο στα εξής ποσοστά ανά μέτοχο-συμβαλλόμενο: από την ρωσική Novatek (50,1%) (η Total κατέχει το 19% του κεφαλαίου της  ρωσσικής NOVATEK) από την ΤΟΤΑl (20%), από την China National Petroleum Company (20%)  από το Ταμείο Silk Road Fund (9,9%). Μέχρι το έτος 2021 θα χρειασθεί 15 παγοθραυστικά LNG μήκους 299 μέτρων και πλάτους 50 για την προώθηση της παραγωγής. Πρόκειται για τερατώδεις κατασκευές κόστους 300 εκατ. δολαρίων, οι οποίες θα είναι ικανές να διέρχονται από στρώμα πάγου πάχους 1,5 μέτρων σε θερμοκρασίες -50^ο για να μεταφέρουν 170.000m³ υγροποιημένου φυσικού αερίου στους -160^ο». Η τεράστια αυτή επένδυση τίθεται εν κινδύνω.

Η ΤΟΤΑL, όμως, δέχεται ακόμη ένα πλήγμα στο ίδιο κείμενο κυρώσεων [H.R.3364 – 115th Congress (2017-2018)] το οποίο περιλαμβάνει και κυρώσεις εναντίον του Ιράν. Αυτό διότι, ήδη από τον Ιούνιο του 2016 η γαλλική εταιρεία είχε ανακοινώσει ότι θα υπέγραφε συμφωνία ύψους 4,8 δις δολαρίων, σε συνεργασία με την κινεζική εταιρεία CNPCI, για το ιρανικό φυσικό αέριο, καθιστάμενη με τον τρόπο αυτό η πρώτη ευρωπαϊκή εταιρεία, η οποία επέστρεφε στο Ιράν. Η συμφωνία αυτή υπεγράφη τελικώς παρά τις αμερικανικές κυρώσεις προς το Ιράν και το χαρτοφυλάκιο του consortium εμφανίζεται ως εξής: ΤΟΤΑL 50,1%, CNPCI 30% και η ιρανική Petropars (19,9%). Δημιουργείται και εδώ συνεπώς ένα δεύτερο θέμα ευρωπαϊκής δυσαρεσκείας.

Συμπερασματικώς, δυνάμεθα να καταλήξομε ότι οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις, ακριβέστερα οι αντιδράσεις τεραστίων ευρωπαϊκών πετρελαϊκών κολοσσών, θα είναι εκείνες, οι οποίες θα επιτρέψουν κάποια μεταβολή στο θέμα των αμερικανικών κυρώσεων. Όμως, εδώ εντοπίζεται ακόμη ένα εξόχως ειρωνικόν γεγονός δια τους Ευρωπαίους. Ένα ανάλογο «ευτυχές αποτέλεσμα» θα ενισχύσει τα μάλα την θέσιν του Προέδρου Τράμπ, τον οποίον εμυκτήρισαν και επολέμησαν επαρκώς, οι νυν πληττόμενοι καιρίως από το σύστημα Κλίντον-Ομπάμα, το οποίο όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις υπεστήριξαν ευπειθώς! «Έχει ο καιρός γυρίσματα», όπως λέγει ο σοφός ελληνικός λαός.

Ο αντίκτυπος για την Ελλάδα

Εάν η Σούδα αποτελέσει τελικό σημείο μεταφοράς των αμερικανικών πυρηνικών όπλων από το Ιντσιρλίκ ενισχύεται τα μάλα η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδος ως σημαντικού συμμάχου του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο. Μόνον, όμως, εάν ενισχυθεί δια καταλλήλων ανταλλαγμάτων από την Ουάσιγκτον, τα οποία θα προσφερθούν εις την κυβέρνηση της Αριστεράς, ως πολιτικά επιχειρήματά της στην ελληνική Βουλή προς επίτεξιν της επικυρώσεως της συμφωνίας αυτής.

Εδώ εμφανίζονται και νέες καλύτερες προοπτικές για το ζήτημα της επιλύσεως του Κυπριακού αλλά, και σαφώς, για το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων. Βεβαίως, εάν -και εις την ευνοϊκήν αυτήν φάση- επιμείνει η Ελλάς σε «συνθετικό όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό» και δεν οχυρωθεί, ολόκληρος ο πολιτικός κόσμος, όπισθεν της ομοφώνου αποφάσεως των πολιτικών αρχηγών υπό την προεδρία του Εθνάρχου Κωνσταντίνου Καραμανλή, ουδέποτε θα επανεύρη ανάλογον ευκαιρία.