Ανατολίτικο παζάρι για την απελευθέρωση των δύο Ελλήνων

Γράφει ο Σταύρος Λυγερός  – 

Αν κρίνουμε από τη δήλωση Γιούνκερ μετά το πέρας της συνόδου κορυφής ΕΕ-Τουρκίας στη Βάρνα (26 Μαρτίου) η απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών όχι μόνο ετέθη από την ευρωπαϊκή πλευρά, αλλά και αποτέλεσε αντικείμενο παζαριού. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Ερντογάν συνέδεσε την απελευθέρωση με την εκταμίευση της βοήθειας των τριών δισ ευρώ που προορίζεται για τους πρόσφυγες.

Από την πλευρά τους, οι Τουσκ και Γιούνκερ συνέδεσαν την έναρξη της εκταμίευσης με την απελευθέρωση και μάλιστα πριν το ελληνικό Πάσχα. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν προέβη και σε σχετική δήλωση, αν και έθεσε το χρονικό όριο ως παραίνεση προς την Άγκυρα. Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, να κάνει αλλιώς, αφού επισήμως δεν μπορεί να γίνει τέτοια διασύνδεση.

Εν όψει της διαπραγμάτευσης στη σύνοδο ΕΕ-Τουρκίας, η Άγκυρα είχε πριν λίγες ημέρες (μέσω τηλεγραφήματος του ημιεπίσημου πρακτορείου “Αναντολού”) διοχετεύσει την πληροφορία ότι σε τηλέφωνο των δύο Ελλήνων βρέθηκαν στρατιωτικά σχεδιαγράμματα. Στην Αθήνα είχε εκφρασθεί ανησυχία για το ενδεχόμενο η τουρκική πλευρά να κατασκευάσει ενοχοποιητικά στοιχεία με σκοπό να προσθέσει την κατηγορία της κατασκοπείας. Η διοχέτευση, ωστόσο, είχε γίνει για να εξασφαλισθούν ανταλλάγματα στη σύνοδο της Βάρνας. Κλασικό ανατολίτικο παζάρι.

Το υπηρεσιακό κρυπτοτηλέφωνο

Οι δύο στρατιωτικοί, εκτός από τα προσωπικά κινητά τους, είχαν μαζί τους και ένα υπηρεσιακό κρυπτοτηλέφωνο, το οποίο παίρνουν μαζί τους τα περίπολα στις παραμεθόριες περιοχές για να μπορούν να επικοινωνούν με την ιεραρχία. Ο Τούρκος εισαγγελέας που πραγματοποιεί την έρευνα είχε ζητήσει από του δύο κρατούμενους να του δώσουν τα pin και των προσωπικών και του υπηρεσιακού τηλεφώνου.

Τα υπηρεσιακά τηλέφωνα είναι μετασκευασμένα κινητά τηλέφωνα Sony, με ειδικό λογισμικό, τα οποία ελέγχονται από κεντρικό σέρβερ, με δυνατότητα άμεσης παρέμβασης εάν αυτό απαιτηθεί. Σύμφωνα με στρατιωτική πηγή, αμέσως μόλις το Επιτελείο ενημερώθηκε για τη σύλληψη των δύο, διατάχθηκε η απενεργοποίηση του υπηρεσιακού τηλεφώνου, ώστε να αποσυνδεθεί από το δίκτυο.

Ας σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει εξαρχής ζητήσει μέσω του προξενείου να ανοιχθεί το υπηρεσιακό τηλέφωνο από Έλληνα εμπειρογνώμονα, παρουσία των τουρκικών αρχών, ώστε να καταγραφούν με ακρίβεια τα στοιχεία που περιέχει. Η τουρκική πλευρά απαιτούσε να της δοθεί το pin. Γι’ αυτό το ζήτημα έγινε σχετική διαπραγμάτευση. Ας σημειωθεί ότι τα δύο κινητά και το υπηρεσιακό κρυπτοτηλέφωνο έχουν σταλεί στην Άγκυρα για να εξεταστεί το περιεχόμενό τους από ειδικά εργαστήρια. Είναι προφανές ότι οι τουρκικές αρχές δεν βιάζονται καθόλου.

Η προσπάθεια Καλπαδάκη

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο Μαξίμου είχαν επιχειρήσει να λύσουν το πρόβλημα, αναθέτοντας στον διπλωματικό σύμβουλο του πρωθυπουργού Καλπαδάκη να διαπραγματευθεί με την Άγκυρα μία συμφωνία αποφυλάκισης των δύο. Υπενθυμίζουμε ότι ο εν λόγω διπλωμάτης, παρότι χαμηλόβαθμος, είναι πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του Τσίπρα. Έχει υπηρετήσει στην Άγκυρα και επιπροσθέτως συζεί με Τουρκάλα διπλωμάτη, που είχε γνωρίσει εκεί και η οποία σήμερα υπηρετεί στην τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, το άτυπο αυτό κανάλι δεν έφερε αποτέλεσμα. Όπως επίσης δεν έφερε αποτέλεσμα και η σχετική γερμανική πρωτοβουλία. Το Βερολίνο κινήθηκε στο παρασκήνιο για να οδηγήσει εν όψει και της συνόδου κορυφής ΕΕ-Τουρκίας στη Βάρνα της Βουλγαρίας (26 Μαρτίου) σε μία ελληνοτουρκική συνάντηση υψηλού επιπέδου.

Η Μέρκελ είχε στις 19 Μαρτίου τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ερντογάν, κατά τη διάρκεια της οποίας έθεσε και το ζήτημα των δύο Ελλήνων στρατιωτικών. Αν και το περιεχόμενο της συνομιλίας κρατήθηκε απόρρητο, εκ του αποτελέσματος μπορούμε ασφαλώς να συμπεράνουμε πως δεν προέκυψε συμφωνία.

Η επιλογή της διεθνοποίησης

Μη έχοντας πλέον άλλη επιλογή, το Μαξίμου έριξε όλο το βάρος του στη διεθνοποίηση της υπόθεσης. Είχε προηγηθεί ο Καμμένος, ο οποίος είχε ενημερώσει τους ομολόγους του στο ΝΑΤΟ. Ο πρωθυπουργός επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Ρώσο πρόεδρο. Επισήμως, του τηλεφώνησε με σκοπό να τον συγχαρεί για την εκλογική νίκη του και δέχθηκε πρόσκληση να επισκεφθεί τη Μόσχα.

Οι δύο ηγέτες συζήτησαν για μία σειρά ζητημάτων, ειδικά για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τη στάση της Τουρκίας. Αν και δεν ανακοινώθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τσίπρας έθεσε το ζήτημα της αποφυλάκισης των δύο Ελλήνων στρατιωτικών στον Πούτιν, χωρίς να έχει γίνει γνωστό ποια ήταν η απάντηση που εισέπραξε.

Λίγο αργότερα, στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Κύπριος πρόεδρος έθεσαν το ευρύτερο πρόβλημα που προκαλεί η τουρκική επιθετικότητα και στο Αιγαίο και στην κυπριακή ΑΟΖ. Ζήτησαν από την Ένωση να απευθύνει αυστηρό μήνυμα προς την Άγκυρα για την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου. Και οι δύο, ωστόσο, απέφυγαν να υψώσουν πολύ τους τόνους.

Όπως χαρακτηριστικά μας είπε κυβερνητική πηγή με εικόνα των προβληματισμών που υπάρχουν στο Μαξίμου, ο Τσίπρας θέλει να διατηρήσει ανοικτές τις γέφυρες. Είχε, άλλωστε, τη διαβεβαίωση των Τουρκ και Γιούνκερ πως όχι μόνο θα έθεταν το ζήτημα των δύο στρατιωτικών στον Ερντογάν, αλλά θα διαπραγματεύονταν μαζί του την απελευθέρωσή τους, όπως και τελικώς έγινε. Μένει να δούμε εάν η παραίνεση Γιούνκερ κρύβει πίσω της μία συμφωνία με τον Τούρκο πρόεδρο ή όχι.