Ανοιχτό το κανάλι Μητσοτάκη-Ερντογάν για Ελληνοτουρκικά

Ο Ταγίπ Ερντογάν, ισχυρίζεται πως συμφώνησε με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη Κωνσταντινούπολη να συνομιλούν απευθείας και μόνο μέσω ειδικών αντιπροσώπων. Ο πρόεδρος της Τουρκίας όπως το συνηθίζει είχε συνομιλία με τους δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και αναφέρθηκε και στα Ελληνοτουρκικά. Το να παραμένουν βέβαια οι δίαυλοι επικοινωνίας Ελλάδας-Τουρκίας (και άρα το κανάλι Μητσοτάκη-Ερντογάν) ανοικτοί και στο πιο υψηλό επίπεδο είναι θετικό.

Όμως φαίνεται πως ο κ. Ερντογάν άλλα πράματα έχει στο μυαλό του. Η πάγια αντίληψη και τακτική της Τουρκίας, είναι με κάθε τρόπο και κάθε δυνατή μεθόδευση να «ρυμουλκεί» την Ελλάδα σε απευθείας και εφ’ όλης της ύλης πολιτικό διάλογο (κανάλι Μητσοτάκη-Ερντογάν), χωρίς οργανωμένη ατζέντα και άνευ όρων και προϋποθέσεων. Η Τουρκία έχει επιχειρήσει πολλές φορές στο παρελθόν να «σύρει» την Ελλάδα σε αυτή την διαδικασία, αλλά έστω και με προβλήματα και καθυστερήσεις η ελληνική πλευρά αντιλαμβανόμενη τα ρίσκα και τις πιθανές πολιτικές και διπλωματικές παγίδες το απόφευγε.

Η Τουρκία επιλέγει υψηλού επιπέδου επαφές (συνομιλίες Κορυφής μεταξύ των ηγετών των δύο χωρών ή και μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών στη λογική της  απευθείας και εφ΄όλης της ύλης πολιτική διαβούλευση). Παρακάμπτει όπως μπορεί οργανωμένες και με συγκεκριμένη ατζέντα συζητήσεις (όπως π.χ τις διερευνητικές που με ευθύνη της είχαν “παγώσει” επί περίπου 5 χρόνια και με δυσκολίες ξανάρχισαν μετά την πολύμηνη κρίση και ένταση με το Όρουτς Ρέϊς, ή τις συζητήσεις ειδικών για ΜΟΕ στο Αιγαίο κ.α).

Ο κ. Ερντογάν υποστήριξε στη συζήτηση του με δημοσιογράφους πως στη συνάντηση που είχε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Κωνσταντινούπολη συμφώνησαν να συνομιλούν απευθείας, όπως και μόνο μέσω των ειδικών εκπροσώπων τους. «Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε τι βήματα θα μπορούσαμε να κάνουμε για την εξάλειψη των γνωστών προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Στην επόμενη διαδικασία πρέπει να κρατήσουμε τις απευθείας συνομιλίες χωρίς μεσάζοντες…», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Το παιχνίδι της συνεκμετάλλευσης

Η συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη, πραγματοποιήθηκε υπό την σκιά και την πίεση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και του πολέμου, αλλά και από τις “παραινέσεις” των συμμάχων προκειμένου να “κλειδωθεί” η συνοχή της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ έναντι της Ρωσίας, αλλά και να “ειδωθούν” πιο ψύχραιμα τα ενεργειακά δεδομένα της Ανατολικής Μεσογείου, όπου θεωρείται κρίσιμη περιοχή για την νέα αρχιτεκτονική της ενέργειας στην προσπάθεια απεξάρτησης της Ευρώπης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, αλλά και οι διαρροές από κυβερνητικές πηγές, σημείωναν ότι «βάλαμε τα θεμέλια για τη βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία» και ότι υπήρξε κλίμα συναντίληψης ότι οι τόνοι πρέπει να πέσουν ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο. Υπήρξε παραδοχή ότι συζητήθηκαν τα Ελληνοτουρκικά με κάθε πλευρά να επαναλαμβάνει τις πάγιες θέσεις της, αλλά με την επισήμανση από ελληνικής πλευράς ότι ήταν όμως τελείως διαφορετικός ο τόνος οξύτητας από μέρους της τουρκικής στα Ελληνοτουρκικά.

Η ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας αναφέρθηκε στο κανάλι Μητσοτάκη-Ερντογάν και στα βήματα που έχει κάνει η Τουρκία, με στόχο να γυρίσει νέα σελίδα στις διμερείς σχέσεις. Ωστόσο επεσήμανε πως ο πρόεδρος Ερντογάν, δήλωσε, επίσης, ότι διατηρεί την πεποίθησή του ότι θα σημειωθεί πρόοδος σε ζητήματα όπως «τα προβλήματα του Αιγαίου, οι μειονότητες, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και η λαθρομετανάστευση και να προχωρήσουν οι σχέσεις σε υψηλότερο επίπεδο».

Συνεργασία και κανάλι Μητσοτάκη-Ερντογάν

Παράλληλα ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι αν πάνε καλά τα πράγματα, θα γίνει το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, που ήταν προγραμματισμένο το φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη, υπό την ηγεσία Μητσοτάκη και Ερντογάν, ενώ παράλληλα, απάντησε θετικά ότι τον επόμενο μήνα, τον Απρίλιο, θα γίνει η επίσκεψη στην Άγκυρα για τα ΜΟΕ από στρατιωτικά κλιμάκια, καθώς η πρόσκληση εκκρεμούσε από τον Νοέμβριο.

Το σχέδιο όμως που είναι στη πρώτη γραμμή και οι Δυτικοί φαίνεται να θέλουν να τρέξει άμεσα είναι η μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, μέσω του αγωγού Ισραήλ-Ελλάδας-Τουρκίας, εξού και οι εσπευσμένες επισκέψεις στην Τουρκία και οι συνομιλίες με τον Ερντογάν των κ.κ Σόλτς και Μπένετ, αμέσως μετά την συνάντηση του με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Τα σενάρια και οι σχεδιασμοί της Τουρκίας περί συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο είναι παλιά.

Τώρα η ενεργειακή κρίση και ο πόλεμος στην Ουκρανία, φέρουν την Τουρκία να τα “ξαναβάζει στο τραπέζι” με τον γνωστό ανατολίτικο τρόπο και κυρίως να τα έχει «δέσει» με το άκρως επεκτατικό δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας” και παρόντος και εν ισχύει του παράνομου τουρκολυβικού μνημονίου που δίνει περαιτέρω έκταση στις παράνομες και παράλογες αξιώσεις της Άγκυρας

Ο Ακάρ (υπουργός Άμυνας της Τουρκίας) με πονηρό τρόπο τα έσπρωξε μπροστά, όσο και αν η ελληνική πλευρά υποστήριξε πως στην συνάντηση Ακάρ-Παναγιωτόπουλου επισημάνθηκε απλά η σημασία της μείωσης της έντασης και η εμπέδωση κλίματος ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο. Τουλάχιστον σε αυτή την φάση ο κ. Ακάρ πήγε πολύ πονηρά στο θέμα προσέχοντας το πώς θα ξεπεράσει επιφανειακά το θέμα των υδρογονανθράκων και επιμαίνοντας σε συνεκμετάλλευση άλλων δραστηριοτήτων οικονομικής φύσης στην ΑΟΖ για την ώρα τουλάχιστον (αλιεία κ.α). Όμως το θέμα είναι ψηλά στην ατζέντα των Τούρκων, είναι από τα κυρίαρχα και είναι σταθερή επιλογή εδώ και χρόνια.

Ανοιχτό κανάλι Μητσοτάκη-Ερντογάν

Από το κάδρο της συνάντησης Ερντογάν-Μητσοτάκη, απουσίαζε ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας, όπως και ο Τούρκος ομόλογος του Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Από το πρώτο χρονοδιάγραμμα που παρουσίασε ο πρωθυπουργός για τα επόμενα βήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις (συναντήσεις για ΜΟΕ, Σύγκλιση Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας), δεν υπήρχε αναφορά για δραστηριότητες στα ελληνοτουρκικά του υπουργού Εξωτερικών αν και συνηθίζεται οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών όχι μόνο να έχουν καθορισμένες συναντήσεις για προετοιμασία εδάφους των επόμενων κινήσεων, αλλά και για να προετοιμάζουν ατζέντα και έδαφος.

Τουλάχιστον με τα όσα ισχυρίστηκε ο κ. Ερντογάν στους δημοσιογράφους στην  Κωνσταντινούπολη συμφώνησαν με τον κ. Μητσοτάκη να συνομιλούν απευθείας, όπως και μόνο μέσω των ειδικών εκπροσώπων τους. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι σε πρώτη φάση ούτε ο κ. Δένδιας θα “εμπλέκεται” στην ουσία των Ελληνοτουρκικών, ούτε ο κ. Τσαβούσογλου. Δίπλα στους κ.κ. Ερντογάν και Μητσοτάκη (και στο κανάλι Μητσοτάκη-Ερντογάν) θα βρίσκονται και θα συνομιλούν μεταξύ τους οι “ειδικοί εκπρόσωποι” τους και με τα σημερινά τουλάχιστον δεδομένα αυτοί είναι η πρέσβης κ. Σουρανή και ο Ιμπραήμ Καλίν.

Να σημειωθεί ότι σε πρόσφατη συνέντευξη του (ΕΡΤ) ο κ. Δένδιας σημείωσε πως η όποια συνεκμετάλλευση προϋποθέτει την επίλυση των προβλημάτων που δημιουργούν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις οι αξιώσεις της Άγκυρας, σε βάρος ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Πήγε και ένα βήμα πιο πέρα λέγοντας ότι ανοίξει μια τέτοια διαδικασία, θα είναι λόγος εκλογών ακόμα και πρόωρων.

Πρωτοβουλίες στις Βρυξέλλες

Κατά τα άλλα ο κ. Ερντογάν στη συνομιλία που είχε με τους δημοσιογράφους αναφέρθηκε στον πόλεμο της Ουκρανίας, τόνισε πως τις επόμενες ημέρες θα συνομιλήσει με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. «Στη συνομιλία μας θα εξετάσουμε όλα όσα συνέβησαν στο ΝΑΤΟ και θα πρέπει να του πούμε “από εδώ και πέρα εσύ πρέπει να είσαι ο αρχιτέκτονας της ειρήνης. Να κάνεις μια ηρωική έξοδο” και να προσπαθήσουμε να βρούμε μια ικανοποιητική λύση».

Σχετικά με τις κυρώσεις προς τη Ρωσία, ο κ. Ερντογάν δήλωσε ότι «ας μην ξεχνάμε ότι δεν είναι δυνατόν να παραμερίσουμε τις σχέσεις μας με τη Ρωσία. Παίρνουμε περίπου το ήμισυ του φυσικού αερίου που χρησιμοποιούμε από τη Ρωσία, κατασκευάζουμε το πυρηνικό εργοστάσιό μας στο Ακούγιου με τη Ρωσία. Δεν μπορούμε να το παραμερίσουμε αυτό. Όταν το είπα αυτό στον Μακρόν σήμερα, μου απάντησε “έχεις δίκιο’”». Πάντως, ο Τούρκος πρόεδρος απέκλεισε το ενδεχόμενο αποστολής των ρωσικών S-400 σε άλλη χώρα και είπε πως το ζήτημα αυτό «έχει κλείσει».

Για τη συνάντησή του με τον Εμανουέλ Μακρόν στις Βρυξέλλες δήλωσε ότι «αποφασίσαμε να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για τις σχέσεις Τουρκίας – Γαλλίας, ακόμη και να ξαναζήσουμε τα βήματα που κάναμε ως τριμερής Τουρκία – Γαλλία – Ιταλία», είπε ο κ. Ερντογάν, με τους δημοσιογράφους να τον ρωτούν αν αναφέρεται στο αντιαεροπορικό σύστημα SAMP-T και τον ίδιο να αποκρίνεται θετικά. «Συζητήσαμε αυτό το θέμα με τον Ντράγκι, όπως το συζητήσαμε και με τον Μακρόν».

Ο πρόεδρος της Τουρκίας αναφέρθηκε και στις συνομιλίες με τις ΗΠΑ για τα αεροσκάφη F-16 και υποστήριξε ότι «ο Μπάιντεν μου είπε “θα παρουσιάσω τη θετική μου προσέγγιση στο Κογκρέσο γι’ αυτό το θέμα και θα το παρακολουθήσω”. Ελπίζω ότι αν το αποτέλεσμα συνεχιστεί προς αυτή την κατεύθυνση, αν τελειώσει, τότε θα έχουμε την ευκαιρία να τελειώσουμε γρήγορα τον εκσυγχρονισμό των νέων F-16 που θα αγοράσουμε και αυτών που έχουμε», υπογράμμισε.

Τέλος, για τις διμερείς σχέσεις με το Ισραήλ ο πρόεδρος της Τουρκίας ανέφερε πως «η συνεργασία για το φυσικό αέριο μπορεί να αναδειχθεί βασικό βήμα για την ανάπτυξη διμερών δεσμών με το Ισραήλ» και τόνισε για τις επισκέψεις όλων των ηγετών στην Αγκυρα πως δεν θα αποκαλύψει κάτι αυτή τη στιγμή δηλώνοντας: «Ας ελπίσουμε ότι, με αυτές τις συνομιλίες που είχαμε, πολλοί διαφορετικοί τομείς ενέργειας θα ανοίξουν μπροστά μας, και όταν το ακούσετε αυτό θα πείτε “πώς προέκυψε αυτό;”».