Ανοίγει η βεντάλια στο Κυπριακό – Όλα στο τραπέζι

Τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία προετοιμάζουν το έδαφος για τη σύγκληση άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, παρουσιάζονται ανοικτά στο ενδεχόμενο συζήτησης νέων ιδεών στο Κυπριακό. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στα πλαίσια της προετοιμασίας για την κάθοδο της απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Τζέιν Χολ Λουτ, έχει διαμορφωθεί ένα πλαίσιο κινήσεων, μέσα από ασκήσεις επί χάρτου στη βάση και των νέων δεδομένων, όπως η ανάδειξη του Ερσίν Τατάρ, στην ηγεσία του κατοχικού καθεστώτος.

Ήδη η κ. Λουτ, πραγματοποιεί τηλεφωνικές επαφές με διάφορους εμπλεκόμενους, ενόψει της επίσκεψης της στο νησί, για συναντήσεις με τον πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ. Η προσέγγιση του Διεθνούς Οργανισμού είναι πως από τη στιγμή κατά την οποία, μια από τις δύο πλευρές θέτει άλλα ζητήματα, άλλες ιδέες, σε ό,τι αφορά τη μορφή της λύσης, δεν μπορούν τα Ηνωμένα Έθνη να μην συζητήσουν.

Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η προσέγγιση; Διπλωματικές πηγές παραπέμπουν σε μια λογική “όλα στο τραπέζι”, με ό,τι αυτό σημαίνει από τη στιγμή κατά την οποία η τουρκική πλευρά επιμένει πλέον σε λύση δύο κρατών. Η στάση αυτή, πάντως, των Ηνωμένων Εθνών, δημιουργεί ερωτηματικά και θα φανούν στην πράξη οι προθέσεις τους. Σημειώνεται συναφώς ότι οι όροι εντολής του Γενικού Γραμματέα είναι καθορισμένοι και δεν περιλαμβάνουν ως επιλογή τα δύο κράτη.

Για να υπάρξει αλλαγή των όρων εντολής, θα πρέπει να απευθυνθεί ο Γ.Γ. στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Ξένες διπλωματικές πηγές σημείωναν πως κύκλοι του Διεθνούς Οργανισμού υποστηρίζουν πως στο παρελθόν είχε εκφρασθεί και από την ελληνοκυπριακή πλευρά η θέση πως μπορούν να συζητηθούν κι άλλες ιδέες.

Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, υποστήριξε πως ο πρόεδρος Αναστασιάδης, του έχει αναφέρει ότι είναι έτοιμος να συζητήσει λύση δύο κρατών. Ισχυρίσθηκε πως αυτή η συζήτηση έγινε σε δύο περιπτώσεις, στο Κραν Μοντανά και στη Νέα Υόρκη. Στη συνάντηση Αναστασιάδη – Τατάρ φαίνεται πως αυτό το σενάριο δεν έχει συζητηθεί, παρά τα όσα είπε ο κατοχικός ηγέτης.

Ευρωπαϊκή Ένωση και Κυπριακό

Σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, ξεκαθαρίζεται πως δεν τίθεται ζήτημα αποδοχής από μέρους της, μιας συμφωνίας για δύο κράτη στην Κύπρο. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, τούτο το έχει καταστήσει σαφές ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, στον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, κατά την πρόσφατη τηλεφωνική τους επικοινωνία.

Στην εξίσωση των εξελίξεων, κυρίως του παρασκηνίου, βρίσκονται και οι Εγγλέζοι. Ο Βρετανός πρέσβης στη Λευκωσία, Στίβεν Λίλι, επανέλαβε πολλές φορές την τελευταία περίοδο ότι μπορούν να συζητηθούν εναλλακτικές μορφές λύσης από τη στιγμή κατά την οποία υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Η προσέγγιση των Βρετανών είναι πως μεταξύ των δύο κρατών και της χαλαρής -αποκεντρωμένης- ομοσπονδίας, που προβάλλει ο πρόεδρος Αναστασιάδης, μπορεί να εξευρεθεί μια ενδιάμεση πορεία.

Αυτή της πολύ χαλαρής, αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, που θα κινείται πιο κοντά στη συνομοσπονδία. Με βάση τη γνωστή θεωρία της εποικοδομητικής ασάφειας, που είναι βρετανικής εφεύρεσης, οι Ελληνοκύπριοι θα υποστηρίζουν ότι είναι (χαλαρή) ομοσπονδία και οι Τούρκοι πως είναι συνομοσπονδιακό μοντέλο. Επί της ουσίας θα είναι συνομοσπονδία.

Οι Βρετανοί θεωρούν πως αυτή η πατέντα διευκολύνει και την Τζέιν Χολ Λουτ, η οποία είναι επιφορτισμένη με την ευθύνη να ανάψει το πράσινο φως στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για να συγκαλέσει την άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη. Δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο το γεγονός ότι στο ανακοινωθέν της 3ης Νοεμβρίου, που εκδόθηκε μετά τη συνάντηση Αναστασιάδη και Τατάρ, δεν υπήρχαν αναφορές στους όρους εντολής του Γενικού Γραμματέα, στο πλαίσιο Γκουτέρες ή στα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Το ανακοινωθέν 

Αυτό, ενδεχομένως να θεωρείται πρόκριμα για τους χειρισμούς της απεσταλμένης των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να ξεπεράσει τις τουρκικές ενστάσεις. Το γεγονός ότι δεν δεχόταν τίποτε ο Τατάρ να περιληφθεί στο ανακοινωθέν αυτό δεν σημαίνει τίποτε. Ήθελαν, όμως, οι Άγγλοι και τα Ηνωμένα Έθνη διακαώς να βγει ένα ανακοινωθέν, έστω και χωρίς τις γνωστές και επαναλαμβανόμενες αναφορές για το Κυπριακό.

Και για τη στάση αυτή των Άγγλων υπάρχει και η εκτίμηση πως γίνεται για να αποτραπούν κυρώσεις από την ΕΕ σε βάρος της Τουρκίας. Να εξαγγελθεί η άτυπη Πενταμερής πριν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που συνέρχεται στις 10 Δεκεμβρίου. Το κλίμα στο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών, που συνήλθε την περασμένη Πέμπτη, ήταν αρνητικό για την Τουρκία.

Ακόμη και η Γερμανία δεν κατάφερε να αλλάξει το κλίμα και να βρει ελαφρυντικά για την Άγκυρα, μετά και τη φιέστα Ερντογάν στην Αμμόχωστο. Γι΄αυτό και το Λονδίνο, που μπορεί να έχει αποχωρήσει από την ΕΕ, αλλά ασκεί επιρροή, σπεύδει να δημιουργήσει κινητικότητα για να… σώσει την Άγκυρα από ενδεχόμενες κυρώσεις. Φτάνει, βέβαια, να το θελήσει αυτό και ο Ερντογάν.

Η κατοχική Τουρκία θα προχωρήσει σε κινήσεις στην περίκλειστη περιοχή της κατεχόμενης Αμμοχώστου, αναμένοντας Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες να απευθυνθούν στην λεγόμενη Επιτροπή Ακινήτων. Η πρώτη κίνηση, που αναμένεται ότι θα γίνει, είναι η πραγματοποίηση έργων στο τμήμα της παραλίας που έχει ανοίξει και παράλληλα η κατεδάφιση ετοιμόρροπων κτηρίων. Οι πρώτες ενέργειες που θα γίνουν αφορούν το παραλιακό μέτωπο. Ο τουρκικός Οργανισμός ΤΟΚΙ, που έχει αναλάβει τα έργα, προετοιμάζεται σε τεχνικό επίπεδο ενώ συνεχίζεται η απογραφή των περιουσιών.

Ανησυχίες Λευκωσίας 

Η Λευκωσία φαίνεται να ανησυχεί και για νέες μονομερείς ενέργειες της κατοχικής Τουρκίας, στην Αμμόχωστο και αλλού. Οι κινήσεις αναβάθμισης του κατοχικού καθεστώτος δημιουργούν ένα ακόμη μέτωπο. Το υπουργείο Εξωτερικών έχει επικοινωνήσει με χώρες επιρροής της Τουρκίας, που ενδεχομένως θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε αναγνώριση του ψευδοκράτους, πλην όμως, φαίνεται να δηλώνουν πως δεν θα κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Το θέμα, ωστόσο, είναι σοβαρό και θα πρέπει να παρακολουθείται από κοντά. Επί του θέματος αυτού, η Άγκυρα ασκεί πιέσεις προς το Αζερμπαϊτζάν και τη Λιβύη αλλά και προς άλλες χώρες. Οι εξελίξεις, πάντως, ενδέχεται να είναι ραγδαίες και σε δύο επίπεδα. Από τη μια η Τουρκία θα προχωρά σε μονομερείς κινήσεις επιβολής τετελεσμένων και από την άλλη, να αναλαμβάνονται από ΟΗΕ και ΕΕ πρωτοβουλίες για σύγκληση Διάσκεψης για το Κυπριακό.

Γνωρίζοντας πώς λειτουργεί η κατοχική δύναμη, μπορούν οι εξελίξεις αυτές να κινούνται παράλληλα και ταυτόχρονα. Οι διάφοροι παράγοντες που παρεμβαίνουν για εκτόνωση της κατάστασης, γνωρίζουν πως κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες και εξελίξεις, η Λευκωσία θα είναι παρούσα σε μια διαδικασία, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο  (συρόμενη δηλαδή). Το ζητούμενο είναι τι θα προκύψει εάν συγκληθεί Πενταμερής και αποτύχει. Κυρίως σε ό,τι αφορά την Τουρκία και τα επόμενα της βήματα.