Ανοίγει το χάσμα Αθήνας-Άγκυρας – Force η αντίδραση Δένδια

Στην κοινή συνέντευξη Τύπου Δένδια-Τσαβούσογλου ο Τούρκος οικοδεσπότης στην πρώτη παρέμβασή του, ακολουθώντας τις ατραπούς της “χαμηλής διπλωματίας”, αναφέρθηκε στην πρόταση Ερντογάν περί Μεσογειακής Διάσκεψης, στην προώθηση της οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, στην επανέναρξη της αεροπορικής σύνδεσης Αθήνας-Κωνσταντινούπολης, στη σημασία των χερσαίων μεταφορών και στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

Αναφέρθηκε, όμως, και στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, χαρακτηρίζοντάς την “τουρκική”, επισημαίνοντας ότι από την αρχή της διακυβέρνησης της χώρας του από το κόμμα του, ακολουθήθηκαν οι βέλτιστες πρακτικές απέναντι στη “ρωμαίικη” μειονότητα, με την οποία η Άγκυρα έκανε διάλογο. Για να προβάλει την διαφορά ανάμεσα στην “θετική” αντιμετώπιση της Άγκυρας έναντι της ομογένειάς μας στην Τουρκία και την “αρνητική” της Αθήνας, έναντι της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης.

Επακόλουθο της επισήμανσης αυτής ήταν ο Έλληνας συνάδελφός του να μην αφήσει την αναφορά στην “τουρκική” μειονότητα αναπάντητη, υπογραμμίζοντας ότι η Συνθήκη της Λωζάνης είναι εκείνη που την χαρακτηρίζει μουσουλμανική. Προφανώς, ο Τούρκος υπουργός υπέθεσε ότι η δημόσια αναφορά του στο συγκεκριμένο θέμα θα παρέμενε ασχολίαστη, αλλά πάντα χρήσιμη στην τουρκική πλευρά, προκειμένου να τη χρησιμοποιούσε σε κάποια μελλοντική στιγμή.

Και αυτό, θεωρώντας ότι μπορούσε να την επικαλείται εφόσον δεν αντικρούστηκε από τον παρόντα επισκέπτη υπουργό. Ο Τούρκος υπουργός θεώρησε υποχρέωσή του να επανέλθει και να μιλήσει για πρόκληση, επεκτεινόμενος σε μία σειρά θεμάτων, στα οποία Ελλάδα και Τουρκία έχουν διάσταση απόψεων. Ας μη ξεχνάμε ότι ο κ. Τσαβούσογλου έκανε λόγο, στο πρώτο μέρος των δηλώσεών του για «άνευ όρων και περιορισμών» διάλογο των δύο πλευρών και μάλιστα «χωρίς τη μεσολάβηση της ΕΕ»! Ως εάν η Ελλάδα να μην ήταν μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας και οι διεκδικήσεις της Τουρκίας σε βάρος της να έμοιαζαν με αντικείμενο, που ουδεμία σχέση έχει με τις Βρυξέλλες.

Η προβοκατόρικη δήλωση Τσαβούσογλου

Για τα διαμειφθέντα έγιναν εκτενείς αναφορές στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, ελληνικά και ξένα. Και όπως ήδη αναφέρθηκε, η κοινή συνέντευξη Τύπου εξελίχθηκε σε διαδοχικές δηλώσεις των δύο υπουργών, με τους εκπροσώπους του Τύπου να μη συμμετέχουν, αλλά απλώς να κρατούν σημειώσεις.

Μπορεί η δεύτερη σε ένα εικοσιτετράωρο επίσκεψη στην Τουρκία του Έλληνα υπουργού να ξεκίνησε με μια πολύ συγκρατημένη αισιοδοξία λόγω της “έκπληξης” του Τούρκου προέδρου να τον συναντήσει και μάλιστα αμέσως μετά τις εμπρηστικές δηλώσεις του την παραμονή της επίσκεψης, κατέληξε όμως να γίνει ένα από τα πρώτα θέματα της διεθνούς επικαιρότητας. Μεγάλος αριθμός αναλυτών εκτιμά ότι το ενδεχόμενο συνάντησης κορυφής μεταξύ των εκτελεστικών ηγετών των δύο χωρών παύει προς το παρόν να βρίσκεται στον ορίζοντα, λόγω του αιφνίδιου “ανοίγματος του χάσματος” ανάμεσα στην Αθήνα και την Άγκυρα.

Ο κ. Τσαβούσογλου αισθάνθηκε υποχρεωμένος να προχωρήσει σε μια σειρά αιτιάσεων κατά της Ελλάδας για να είναι καλυμμένος, τόσο πολιτικά όσο και έναντι του προέδρου του. Ασφαλώς οι δηλώσεις  θα μπορούσαν να μην επεκταθούν με τόση έμφαση και με τόσες υπογραμμίσεις των διισταμένων απόψεων. Κάτι τέτοιο, όμως, θα συνέβαινε αν ο οικοδεσπότης υπουργός δεν προκαλούσε έντονη ενόχληση στην ελληνική πλευρά με την επιμονή του να χαρακτηρίζει τη μειονότητα της Θράκης “τουρκική”.

Με μια προηγούμενη συνεννόηση με τον Έλληνα συνάδελφό του το περιεχόμενο των δηλώσεων θα είχε ρυθμιστεί και η δυσάρεστη τροπή θα είχε αποφευχθεί. Η επιλογή, όμως, του Τούρκου υπουργού να συμπεριλάβει στη δήλωσή του ένα θέμα, το οποίο η ελληνική πλευρά δεν θα άφηνε αναπάντητο, αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για την “ανάφλεξη” και την ατυχή κατάληξη της συνάντησης. Διερωτώνται μερικοί τι θα γινόταν αν η ελληνική πλευρά δεν ξεκαθάριζε επί τόπου και με σαφήνεια τις θέσεις της σε μια σειρά θεμάτων που έθεσε η τουρκική, πιστεύοντας ότι δεν θα έπαιρνε απάντηση. Απάντηση η οποία, τελικά, δόθηκε εκφράζοντας τις πάγιες ελληνικές θέσεις.

Άνοιξε το απόστημα

Θα χρειαστεί ένα χρονικό διάστημα για να επανέλθουμε σε μια ισορροπία, προκειμένου να συνεχιστούν οι συνεννοήσεις και τουλάχιστον να μη καταποντιστούν ξανά οι διερευνητικές επαφές που πρόσφατα είχαν ξεκινήσει. Ερωτηματικά υπάρχουν, ακόμη, για το αν θα παραμείνει για καιρό σε εκκρεμότητα η ανταπόκριση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών στην πρόσκληση να επισκεφθεί την Αθήνα και ό,τι επρόκειτο να την ακολουθήσει. Αν αφήσουμε τα πράγματα να πάρουν την κατιούσα η έξωθεν καλή μαρτυρία και στήριξη που με κόπο έχει επιτευχθεί θα ατονήσει και θα χρειαστούν νέες μεγάλες προσπάθειες για να βρεθούμε στο επιθυμητό σημείο.

Με σοβαρό το ενδεχόμενο  η τουρκική πλευρά να επιδιώξει να εκμεταλλευθεί επικοινωνιακά την εξέλιξη στην Άγκυρα και να προσάψει προπαγανδιστικά στην Αθήνα ότι η τελευταία έχει την ευθύνη των προκλήσεων και της παρεμπόδισης του διαλόγου, ας είμαστε έτοιμοι για μια σωστή και διαφωτιστική εκστρατεία, ώστε να μη δοθούν λαβές σε μη καλοπροαίρετους τρίτους να μας προσάψουν έλλειψη καλής πίστης.

Αν, τέλος, κάτι θετικό προέκυψε μετά από όλα αυτά είναι ότι το απόστημα άνοιξε και έτσι όχι μόνο οι τρίτοι διακρίνουν τις θέσεις μας, αλλά και η ίδια η Άγκυρα αντιλαμβάνεται ότι οι δήθεν “διπλωματικές” προσεγγίσεις της αδυνατούν πλέον να θολώνουν το τοπίο και να δημιουργούν διστακτικότητα στην κρίση τόσο των Βρυξελλών, όσο και της Ουάσιγκτον.

Παράλληλα, όμως, με αυτό είδαμε και ένα σπάνιο φαινόμενο πολιτικής συναίνεσης με την αξιωματική αντιπολίτευση επίσημα να χαρακτηρίζει «επιβεβλημένη την ανάδειξη των παγίων ελληνικών και ευρωπαϊκών θέσεων στην οποία ορθώς προέβη ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών». Είναι ένα καλό βήμα και σε πείσουμε ότι θα έχει συνέχεια. Από όλον τον πολιτικό κόσμο.