Αντιμέτωποι με την ίδια τουρκική τακτική, αλλά μυαλό δεν βάζουμε

Ανήσυχη ηρεμία επικρατεί στην κυπριακή θάλασσα μετά την εισβολή του τουρκικού γεωτρύπανου ‘Πορθητής‘ που έχει σταθμεύσει δυτικά της Κύπρου από τις 3 Μάιου. Οι τουρκικές προθέσεις είναι γνωστές και έχουν σε μεγάλο βαθμό διαμηνυθεί προς όλους τους εμπλεκόμενους και επηρεαζόμενους. Ποιο είναι το επόμενο βήμα;

Το δεύτερο τουρκικό γεωτρύπανο δεν έχει ξεκινήσει την κάθοδο του προς την Κύπρο. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, στους σχεδιασμούς της Τουρκίας είναι να γίνουν γεωτρήσεις σε δυο άλλες περιοχές, εάν και εφόσον τούτο γίνει κατορθωτό. Πρώτα βορείως της Κύπρου και στη συνέχεια στο Αιγαίο. Παραμένει ανοικτό και το σενάριο να προχωρήσει σε μη αδειοδοτούμενα θαλασσοτεμάχια νοτίως της Κύπρου. Αυτό θα γίνει, υποτίθεται, με εντολές του ψευδοκράτους προς την κρατική τουρκική εταιρεία ΤΡΑΟ και θα αφορά περιοχές που έχουν παρουσιαστεί σε χάρτες του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, κατά τη διάρκεια πρόσφατης ενημέρωσης ξένων διπλωματών.

Διπλωματικές πηγές σημείωναν πως επί του παρόντος υπάρχει αδυναμία των Τούρκων να προχωρήσουν σε γεωτρήσεις, λόγω της αποχώρησης προσωπικού ως αποτέλεσμα των ενταλμάτων που εξέδωσε η Κυπριακή Δημοκρατία. Ενδεχομένως αυτή η αδυναμία να αυξήσει το κλίμα έντασης και να καταστήσει πιο ορατό το σενάριο ενός θερμού επεισοδίου.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι τις τελευταίες ημέρες γίνεται λόγος γι’ αυτό το ενδεχόμενο από αξιωματούχους της ελληνικής κυβέρνησης και συγκεκριμένα τους υπουργούς Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας. Κι αυτό παρόλο που, όπως πληροφορούμαστε, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδος και Τουρκίας, Γιώργου Κατρούγκαλου και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο τελευταίος είχε δώσει διαβεβαιώσει πως δεν θα υπάρξουν τουρκικές κινήσεις στο Αιγαίο, που θα προκαλούσαν θερμό επεισόδιο. Αντίθετα, σε σχέση με την κυπριακή ΑΟΖ ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου είχε πει στον Έλληνα ομόλογό του ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη να προχωρήσει σε γεωτρήσεις! Κοντολογίς παρουσιάσθηκε ανυποχώρητος.

Προσπάθειες για αποκλιμάκωση

Οι αναφορές στην Αθήνα για έναρξη συζήτησης Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, γίνονται στο πλαίσιο προσπαθειών για αποκλιμάκωση της έντασης και για τερματισμό των συνεχών τουρκικών παραβιάσεων. Αυτό, ωστόσο, δοκιμάσθηκε πολλές φορές στο παρελθόν και απέτυχε. Στόχος της Άγκυρας είναι η νομιμοποίηση των παράνομων και παράλογων διεκδικήσεων της σε βάρος της Ελλάδος, θέτοντας τα ζητήματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Αυτή είναι η διαχρονική τακτική της Τουρκίας σε Αιγαίο και Κύπρο. Όπως προ ημερών ανέφερε ο τέως υπουργός της Ελλάδος, Νίκος Κοτζιάς, η Άγκυρα λειτουργεί στη βάση ενός σχεδιασμού που εφαρμόζεται σταδιακά, βήμα προς βήμα: «Τι έκανε στο Αιγαίο από το 1974 η Τουρκία; Πρώτα αμφισβήτησε λέγοντας πως ‘‘αυτά (νησιά) δεν είναι σαφή, δεν ξέρω πού ανήκουν’’. Μετά προσέτρεξε κάποιος φίλος τους, συνήθως οι Βρετανοί. Στην συνέχεια έγινε αναφορά στα ‘‘δικαιώματα’’ που είχανε στην αμφισβητούμενη περιοχή και κάποια στιγμή στην δεκαετία του 1980 εμφανίζεται το χρώμα, ‘‘γκρίζες ζώνες’’.  Μετά τις ‘‘γκρίζες ζώνες’’ ακολούθησε η παράνομη διεκδίκηση και μάλιστα διατύπωσε τελευταία πως αυτά είναι ‘‘τουρκικά’’. Στο τέλος οι Τούρκοι ‘‘παγώνουν’’ τα δικαιώματά μας».

Αυτό ακριβώς επιχειρεί και στην Κύπρο με την εισβολή του ‘Πορθητή’. Επιχειρεί να ανατρέψει το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και να παγώσει τα δικαιώματα και να ξεκινήσει διαπραγμάτευση για τις δικές της διεκδικήσεις. Ξένες διπλωματικές πηγές σημείωναν πως οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές για το τι μέλλει γενέσθαι σε σχέση με τα επόμενα βήματα της Άγκυρας. Κανείς δεν εκτιμά πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα υπαναχωρήσει, πως θα καλέσει τον ‘Πορθητή’ πίσω στην Τουρκία. Πως θα λειτουργήσει και ποια η απάντησή του σε παρεμβάσεις που γίνονται από τρίτους; Αυτό δεν μπορεί να το προβλέψει κανείς σε αυτή τη φάση.

Τουρκική τακτική – Πειρατικές ενέργειες

Δυο κινήσεις της Λευκωσίας στο θέμα του Μαυρίκιου δημιουργούσαν την εντύπωση πως η Κυπριακή Δημοκρατία θα αξιοποιούσε στο έπακρον δυο σημαντικές εξελίξεις: Πρώτον, την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για τον Μαυρίκιο της 25ης Φεβρουαρίου 2019. Δεύτερον, το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών της 22ας Μαΐου. Οι αποφάσεις αυτές, αν και δεν είναι δεσμευτικές, κατοχυρώνουν το βασικότερο δικαίωμα των λαών, αυτό της αυτοδιάθεσης. Η στρατιωτική παρουσία των Βρετανών στον Μαυρίκιο, όπως και στην Κύπρο με τις βάσεις, θεωρείται εφεξής παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου.

Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει παρουσιαστεί στο Διεθνές Δικαστήριο και στήριξε, επιστρατεύοντας εμπειρογνώμονες, την προσφυγή του Μαυρίκιου, ενώ είχε και παρέμβαση στη συζήτηση του θέματος στη Γενική Συνέλευση για την έγκριση του ψηφίσματος. Το επόμενο βήμα, ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο. Η δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου σαφώς και ξεκαθαρίζει πως η Λευκωσία δεν ανοίγει θέμα βάσεων. Κι αυτό γίνεται μετά και την τοποθέτηση του Φόρεϊν Όφις με την οποία, θέλοντας να δώσει κάλυψη στις πειρατικές ενέργειες της κατοχικής Τουρκίας δυτικά της Κύπρου, χαρακτήρισε την περιοχή «αμφισβητούμενη»!

Αν και δεν υπάρχει οριστική απόφαση από την κυπριακή κυβέρνηση πώς θα προχωρήσει σε σχέση με την αξιοποίηση της απόφασης για το Μαυρίκιο, ωστόσο είναι προφανές πως τα μηνύματα που στέλνονται προς το Λονδίνο είναι να μην ανησυχεί. Κι αυτό καθησυχάζει το Φόρεϊν Όφις που συνεχίζει ακάθεκτο να βάζει τρικλοποδιές στην Κυπριακή Δημοκρατία. Την ίδια ώρα, μπορεί να θεωρείται περισσότερο σημειολογικό, πλην όμως κάποια μηνύματα θα σταλούν από την παρουσία ή όχι κυβερνητικών αξιωματούχων στη δεξίωση της βρετανικής πρεσβείας για τα γενέθλια της βασίλισσας που χρονικά τοποθετείται στις 3 Ιουνίου.

Οι εξελίξεις στα ενεργειακά, η ανατροπή της ψευδοκυβέρνησης στα κατεχόμενα, η επιφυλακτική στάση των Ηνωμένων Εθνών να παρέμβει εκ νέου στο Κυπριακό, συνθέτουν τη μεγάλη εικόνα. Είναι σαφές πως η Τουρκία δεν επιθυμεί και σε αυτή τη φάση να προχωρήσει σε σοβαρή συζήτηση για το Κυπριακό. Την ίδια ώρα, διαμηνύει πως μια νέα συζήτηση, όταν και όποτε ξεκινήσει, θα πρέπει να διεξαχθεί πάνω σε άλλη βάση. Τούρκοι αξιωματούχοι σημειώνουν σε ξένους συνομιλητές τους ότι μετά την αποτυχία της Πενταμερούς Διάσκεψης στο Κραν Μοντανά, πρέπει να αναζητηθεί ένα νέο μοντέλο για τη λύση του Κυπριακού.