Απειλείται η Ελλάδα από επιθέσεις τζιχαντιστών;

Οι ελληνικές υπηρεσίες ασφαλείας ανησυχούν και βρίσκονται σε κατάσταση επιφυλακής, όπως αποκαλύπτει το ρεπορτάζ του “Βήματος της Κυριακής”, το οποίο υπογράφει ο Βασίλης Λαμπρόπουλος. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ένας παράγοντας ανησυχίας των ελληνικών αρχών έχει να κάνει με την πιθανή επαν-ενεργοποίηση του ISIS, με σχέδια επιθέσεων με στρατολογημένους καμικάζι από Ασία και Αφρική που θα ταξιδεύουν σε δυτικές χώρες, όπως είχε συμβεί το 2015-2016.

Το ρεπορτάζ σημειώνει πως οι ελληνικές αρχές παρακολουθούν, ύστερα και από διεθνή σήματα, τις μετακινήσεις 20-30 τζιχαντιστών που εξακολουθούν να επιστρέφουν από το πολεμικό μέτωπο της Συρίας στην Ευρώπη. Αξίζει να επισημάνουμε ότι, ακόμα και την περίοδο που το Ισλαμικό Κράτος μεσουρανούσε, εμπειρογνώμονες σε ζητήματα τρομοκρατίας είχαν επισημάνει έναν βασικό λόγο που καθιστούσε λιγότερο πιθανή μία οργανωμένη επίθεση της οργάνωσης στη χώρα μας: Λόγω της γεωγραφικής θέσης της, η Ελλάδα είναι πέρασμα προς την Ευρώπη και οι τζιχαντιστές δεν θα επεδίωκαν να δημιουργήσουν συνθήκες που ενδεχομένως να δυσκολέψουν τις κινήσεις τους.

Όντως στην χώρα μας δεν έχει καταγραφεί επίθεση του Ισλαμικού Κράτους, αλλά στο πρόσφατο παρελθόν έχουν συλληφθεί άτομα για διασυνδέσεις με την τζιχαντιστική οργάνωση. Ένα παλαιότερο παράδειγμα αφορά υπόθεση του 2016, όπου αρχές ασφαλείας επιβεβαίωσαν την σύνδεση αλλοδαπών πλαστογράφων με υποστηρικτές του Ισλαμικού Κράτους που δραστηριοποιούνταν στο κέντρο της Αθήνας, συγκεκριμένα στον Άγιο Παντελεήμονα και στην Κυψέλη. Αφορμή είχε σταθεί μία επιχείρηση της Υπηρεσίας Αλλοδαπών για τη σύλληψη Σύρων, Μαροκινών και Αλγερινών που διακινούσαν πλαστά διαβατήρια σε μετανάστες. Ανάμεσα στα αντικείμενα που είχαν κατασχεθεί στα κρησφύγετά τους υπάρχουν και ευρήματα που παραπέμπουν σε τζιχαντιστικές οργανώσεις που δρουν στη Συρία και στο Ιράκ.

Οι μοναχικοί λύκοι

Όμως ο παράγοντας που αναφέρει το ρεπορτάζ, στον οποίο θα εστιάσουμε, αφορά επιθέσεις των λεγόμενων “μοναχικών λύκων”. Το δημοσίευμα υπενθυμίζει πως μετά τον νέο πόλεμο στην Γάζα, πραγματοποιήθηκαν επιθέσεις φανατικών ισλαμιστών σε Βέλγιο και Γαλλία. Επρόκειτο για μεμονωμένους τζιχαντιστές, οι οποίοι εμπνέονται από το Ισλαμικό Κράτος, αλλά δεν έχουν στενή οργανωτική σχέση μαζί του. Ακολουθούν τις γενικές παροτρύνσεις του και οδηγούνται από την υποστήριξη του, στην διάπραξη τρομοκρατικών ενεργειών.

Άτομα αυτά συγκροτούν και ολιγομελή τρομοκρατικά δίκτυα, όπως φέρεται να είναι η περίπτωση του 19χρονου που συνελήφθη στην Αυστρία, κατηγορούμενος ότι σχεδίαζε να αιματοκυλίσει την προγραμματισμένη συναυλία της Τέϊλορ Σουίφτ, από κοινού με έναν 17χρονο Τουρκο-κροάτη, άτομο του κοινού ποινικού δικαίου που επίσης συνελήφθη. Ένας 15χρονος τουρκικής καταγωγής που συνελήφθη, αφέθηκε ελεύθερος, αλλά θα συνεχίσει να ανακρίνεται ως μάρτυρας. Ο 19χρονος κατάγεται από το Γκόστιβαρ της Βορείου Μακεδονίας (όπου ζουν κυρίως Αλβανοί) αλλά γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αυστρία.

Μοναχικοί λύκοι μπορεί να προκύψουν, όχι μόνο μέσα από τις δεκάδες χιλιάδων πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα, αλλά και μέσα από τους κόλπους των εκατοντάδων χιλιάδων μουσουλμάνων οικονομικών μεταναστών που έχουν εγκατασταθεί εδώ την τελευταία δεκαπενταετία. Όπως αποδεικνύει η πείρα ευρωπαϊκών χωρών, η λεγόμενη ριζοσπαστικοποίηση άλλοτε φιλήσυχων μουσουλμάνων μπορεί να συντελεστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Γι’ αυτό και οι αρχές ασφαλείας καταβάλλουν εδώ και χρόνια συστηματικές προσπάθειες να έχουν καλή εικόνα της κατάστασης που επικρατεί στα άτυπα τζαμιά που είναι διεσπαρμένα στο Λεκανοπέδιο και σ’ όλη την επικράτεια. Στα τζαμιά συντελείται πολύ συχνά η πρώτη φάση της ριζοσπαστικοποίησης, όπως έχει δείξει η διεθνής εμπειρία (χαρακτηριστικό παράδειγμα τα τζαμιά των σαλαφιστών στην Γαλλία). Εκεί ένας μουσουλμάνος θα μετεξελιχθεί σε φανατικό ισλαμιστή και δυνάμει τρομοκράτη. Συχνά είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς έναν θρησκόληπτο μουσουλμάνο από έναν φανατικό ισλαμιστή.

Ο ρόλος του διαδικτύου 

Στον σχεδιασμό και στην εκτέλεση μεγάλων τρομοκρατικών επιχειρήσεων εκ των πραγμάτων λαμβάνουν μέρος αρκετά άτομα. Το γεγονός αυτό αυξάνει τις πιθανότητες να διαρρεύσει κάποια πληροφορία και ως εκ τούτου οι αρχές ασφαλείας να δράσουν αποτρεπτικά. Όμως, οι “μοναχικοί λύκοι” δεν οργανώνουν περίτεχνες επιχειρήσεις. Βλέπουν κάποια βίντεο τζιχαντιστών, φανατίζονται και σχεδιάζουν μόνοι τους την επίθεση που θα πραγματοποιήσουν. Τις περισσότερες φορές, δεν χρειάζονται ούτε συνεργούς. Αυτές οι περιπτώσεις είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστούν εγκαίρως. Η μόνη περίπτωση να εντοπιστούν είναι να έχουν εκδηλώσει δημόσια τον μαχητικό φανατισμό τους, ή να έχουν εξομολογηθεί στο περιβάλλον τους τις προθέσεις τους.

Κατά κανόνα οι επιθέσεις των “μοναχικών λύκων” είναι ερασιτεχνικές. Υπάρχουν, όμως, και ουκ ολίγες εξαιρέσεις που τέτοια άτομα κατάφεραν να πραγματοποιήσουν επιθέσεις με δεκάδες θύματα. Τέτοια είναι η περίπτωση της Νίκαιας στην Γαλλία το 2016, όπου στα χέρια ενός φανατικού ισλαμιστή ένα φορτηγό είχε μετατραπεί σε αποτελεσματικό φονικό όπλο. Τη μέθοδο αυτή ακολούθησαν επιτυχώς και άλλοι, χρησιμοποιώντας από αυτοκίνητα, μέχρι και μαχαίρια.

Το δε Ισλαμικό Κράτος, παρά τις ήττες του στα πεδία των μαχών της Συρίας και του Ιράκ, εξακολουθεί να χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο για να ριζοσπαστικοποιήσει μέλη των μουσουλμανικών κοινοτήτων στις δυτικές χώρες. Για παράδειγμα, στην υπόθεση της Βιέννης συνελήφθη και ένας 18χρονος Ιρακινός, ο οποίος δεν φέρεται μεν να μετείχε στον σχεδιασμό της επίθεσης στην συναυλία, αλλά οι αρχές εντόπισαν διαδικτυακά του μήνυμα υπέρ του Ισλαμικού Κράτους και τζιχαντιστική προπαγάνδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η λογική στις επιθέσεις

Οι τζιχαντιστές γνωρίζουν πως οι επιθέσεις μοναχικών λύκων, όχι μόνο είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποτραπούν, αλλά και έχουν μεγαλύτερο ψυχολογικό αντίκτυπο στη δυτική κοινή γνώμη και ως εκ τούτου μεγαλύτερη πολιτική επίπτωση. Σπέρνουν τον φόβο και υποχρεώνουν τον δυτικό άνθρωπο να αντιμετωπίζει με επιφύλαξη ή και εχθρότητα κάθε μουσουλμάνο.

Η ανάπτυξη μίας τέτοιας διαχωριστικής γραμμής αποτελεί πάγιο στόχο των τζιχαντιστών, επειδή κατ’ αντιδιαστολή τροφοδοτεί αυτό τον ιδιότυπο “πόλεμο πολιτισμών”. Πιο συγκεκριμένα τροφοδοτεί τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, από τους κόλπους του οποίου στρατολογεί μαχητές η ισλαμική τρομοκρατία. Αυτή ακριβώς είναι η λογική στις επιθέσεις των μοναχικών λύκων.

Αν και η Ελλάδα, για τους λόγους που προαναφέραμε, δεν αποτελεί στόχο πρώτης προτεραιότητας για την ισλαμική τρομοκρατία, είναι λάθος να αποκλεισθούν επιθέσεις φανατικών. Εξάλλου, η δυσκολία για μεγάλες τρομοκρατικές επιχειρήσεις σε χώρες-στόχους, όπως η Γαλλία, το Βέλγιο, η Βρετανία, η Γερμανία, δημιουργεί πάντα τον πειρασμό για επιθέσεις σε πιο ευάλωτες χώρες. Η Ελλάδα, εξάλλου, είναι μια δυτική χριστιανική χώρα, μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και πλέον με στενές σχέσεις και με το Ισραήλ.

Πάντως, η ισλαμική τρομοκρατία άνοιξε τον δρόμο για στενότερη συνεργασία μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών. Οι βρετανικές, οι αμερικανικές, αλλά και οι ισραηλινές, έχουν εντείνει τη συνεργασία τους και την ανταλλαγή πληροφοριών με τις αντίστοιχες υπηρεσίες χωρών-μελών της ΕΕ.