Από που πάνε στην Άγκυρα – Θολό το τοπίο στα Ελληνοτουρκικά

Ούτε και στην πρόσφατη συνάντηση στις Βρυξέλλες των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας-Τουρκίας Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, “κλείδωσε” η ημερομηνία για μια νέα συνάντηση Κορυφής Μητσοτάκη-Ερντογάν με δεδομένο ότι η συνάντηση αυτή, καθώς και η συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας και Τουρκίας, είναι σε εκκρεμότητα από τις αρχές Δεκεμβρίου του 2024, όταν και συναντήθηκαν στην Αθήνα οι δύο υπουργοί Εξωτερικών.

Πρακτικά το όλο θέμα – η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα και η νέα συνάντηση του με τον Τούρκο πρόεδρο και το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας) φαίνεται να “σέρνεται” – κατ’ αρχήν από μια σειρά προβλημάτων που δημιούργησε η ακραία αναθεωρητική ατζέντα της Τουρκίας.

Αυτή ανάγκασε την ελληνική πλευρά – με τις μη μετρημένες αρχικά κινήσεις της – να εμφανίζεται επιφυλακτική και προβληματισμένη, καθώς η Τουρκία έθεσε μεθοδικά επί τάπητος όλες τις μονομερείς διεκδικήσεις της έναντι της Ελλάδας, επιδιώκοντας πρωτίστως και καθαρά αλλαγή του status quo στο Αιγαίο, κόντρα στο Διεθνές Δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες (γκρίζες ζώνες, αποστρατιωτικοποίηση των νησιών – με ευθεία σύνδεση της ελληνικής κυριαρχίας επ’ αυτών με την αποστρατιωτικοποίηση – casus belli για την νόμιμη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων, παράνομο τουρκολιβυκό Μνημόνιο, εύρος εναέριου χώρου, αλλά και μειονοτικό σε Θράκη κ.α.).

Ο απ’ ευθείας πολιτικός και εφ’ όλης της ύλης διάλογος με την Τουρκία – και σε επίπεδο συναντήσεων κορυφής Μητσοτάκη-Ερντογάν – φαίνεται ότι δεν ήταν καλά προετοιμασμένος, καθώς παρακάμφθηκαν οι λεγόμενες “διερευνητικές επαφές”, μέσω των οποίων αναζητούνταν έστω και ατύπως σημεία σύγκλισης, ώστε αν καταστεί δυνατόν να ανοίξει ο δρόμος για συνυποσχετικό και παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.

Παρά την καλή διάθεση της Ελλάδας να κρατηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Τουρκία, ακόμα και στο ανώτατο δυνατό επίπεδο (συναντήσεις Κορυφής των δύο ηγετών), φαίνεται πως αυτό για την ώρα τουλάχιστον δεν είναι εφικτό και “σέρνεται” πλέον εδώ και μήνες η νέα συνάντηση κορυφής στην Άγκυρα, όταν όλα τα προηγούμενα τετ-α-τετ Μητσοτάκη-Ερντογάν πραγματοποιήθηκαν εντός χρονοδιαγράμματος.

“Σέρνονται” τα ελληνοτουρκικά

Η επισήμανση διπλωματικών πηγών στην πρόσφατη συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν αναφορικά με το πότε θα γίνει η συνάντηση και η συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Άγκυρα, είναι ενδεικτική της μεγάλης εκκρεμότητας και ρευστότητας που υπάρχει: «Το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας θα πραγματοποιηθεί μετά το Πάσχα και σε χρόνο που θα καθοριστεί με βάση το πρόγραμμα των δύο ηγετών», ήταν η χαρακτηριστική και άκρως “διπλωματική” διατύπωση της απάντησης. Δηλαδή, “βλέποντας και κάνοντας”…

Στους αρχικούς προβληματισμούς της ελληνικής πλευράς για την άκρως επιθετική αναθεωρητική ατζέντα που έθεσε στον διάλογο η Τουρκία προστέθηκαν και δύο ακόμα:

• Το μπλόκο της Τουρκίας, ακόμα και με πολεμικά πλοία στην Κάσο, για να εμποδιστούν οι έρευνες για την πόντιση καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, έργου που έχει εγκριθεί και χρηματοδοτείται από την ΕΕ, με αποτέλεσμα τα ιταλικά ερευνητικά να αναχωρήσουν για την βάση τους στην Ιταλία.
• Ο προβληματισμός της Ελλάδας για το θέμα της συμμετοχής της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή άμυνα που ξετυλίχτηκε από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια.

Όσο αφορά το πρώτο, φαίνεται πως η ελληνική πλευρά θέλει να συνεχιστούν οι έρευνες και μάλιστα, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, τα ιταλικά ερευνητικά θα επιστρέψουν και θα συνεχίσουν την έρευνα μέσα στον Απρίλιο και στα διεθνή ύδατα, ανοιχτά της Κάσου. Το θέμα φαίνεται να συζητήθηκε ξανά στην πρόσφατη συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν, χωρίς όμως αποτέλεσμα, καθώς η Τουρκία εμμένει στην παράλογη και έξω από το Διεθνές Δίκαιο απαίτηση της.

Πρόκειται για ένα νέο μεγάλο “αγκάθι” που δημιουργήθηκε με απόλυτη ευθύνη της Τουρκίας και των παράλογων εμμονών της. Το εύλογο ερώτημα είναι αν δεν κάνει βήμα πίσω η Τουρκία σε αυτό το θέμα που αμφισβητεί εμπράκτως κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, πως ακριβώς θα προχωρήσει ο ελληνοτουρκικός διάλογος, ειδικά όταν η Τουρκία έχει ανοίξει όλη την ατζέντα των μονομερών της διεκδικήσεων και πλέον με την πολιτική της κανονιοφόρου απειλεί την Ελλάδα και ζητάει έμπρακτη απεμπόληση άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων;

Ωστόσο το τοπίο γίνεται πιο σύνθετο στις ευαίσθητες ελληνοτουρκικές σχέσεις, που εξελίσσονται πλέον σε ένα νέο διεθνές κι περιφερειακό πλαίσιο. Η Αθήνα έχει το βλέμμα στραμμένο στις ΗΠΑ, όπου έχουν τεθεί επί τάπητος πάλι οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις, αλλά και το θέμα της επανένταξης της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, το οποίο είναι δύσκολο και περίπλοκο λόγω των ρωσικών S-400 που βρίσκονται στην Τουρκία. Επίσης υπάρχει η συνεχής επιδείνωση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ που επιβαρύνθηκαν ακόμα περισσότερο από τα πρόσφατα γεγονότα στη Συρία.

Για την ώρα το τοπίο παραμένει “θολό” στα ελληνοτουρκικά και ο Απρίλιος ένας κρίσιμος μήνας για τις όποιες εξελίξεις.