Από συνομοσπονδία μέχρι προσάρτηση η γκάμα της Τουρκίας στο Κυπριακό

Ενόψει των διεργασιών που αναμένονται στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, το τρίτο δεκαήμερο Σεπτεμβρίου είναι σημαντικό να αξιολογηθούν τα δεδομένα, όπως διαμορφώνονται στο Κυπριακό. Τους τελευταίους μήνες παρακολουθήσαμε από τουρκικής πλευράς τις κινήσεις για το άνοιγμα της περίκλειστης κατεχόμενης περιοχής της Αμμοχώστου, για βαθμηδόν εποικισμό τμήματος της πόλης και την ανάδειξη του αφηγήματος για λύση δυο κρατών.

Στην αντίπερα όχθη, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ανακαλέσει τα διαβατήρια από αξιωματούχους του κατοχικού καθεστώτος. Την ίδια ώρα, στην ευρύτερη περιοχή, τα όσα διαδραματίζονται στο Αφγανιστάν, την αποχώρηση των ΗΠΑ, οδηγούν σε μια νέα ανακατανομή ισχύος. Δημιουργούν νέα δεδομένα, τα οποία προφανώς και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από Αθήνα και Λευκωσία, εάν δεν θέλουν ρόλο κομπάρσου.

Πολλά θα εξαρτηθούν κατά πόσο το τελευταίο δεκαήμερο Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, ο γ.γ. Αντόνιο Γκουτέρες αποφασίσει να πραγματοποιήσει κοινή συνάντηση με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ. Η Άγκυρα έχει “οριοθετήσει” τις επιδιώξεις της προ πολλού και τις υλοποιεί βήμα προς βήμα.

Οι επιδιώξεις της Άγκυρας στο Κυπριακό

Πρώτον, η κατοχική Τουρκία προχωρεί με την τακτική της σαλαμοποίησης στον εποικισμό της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου. Αυτή η κίνηση εξουδετερώνει τις όποιες προοπτικές υπάρχουν στο Κυπριακό ενώ είναι πρόδηλο ότι συνδέεται με την πολιτική επιβολής λύσης δυο κρατών. Σημειώνεται συναφώς ότι μέσα στα πλαίσια της τακτικής της, η Άγκυρα, έχει δημιουργήσει μια πιλοτική περιοχή στην περίκλειστη, έκτασης 3% και έχει καλέσει Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες περιουσιών να τις… διεκδικήσουν μέσω της Επιτροπής, που έχει συσταθεί στο ψευδοκράτος.

Δεύτερον, έχει ξεκαθαριστεί από τουρκικής πλευράς πως για να επανέλθει σε διαδικασία διαπραγματεύσεων θα πρέπει εκ προοιμίου να αναγνωριστεί η κυριαρχική ισότητα, το ίσο διεθνές καθεστώς. Κοντολογίς, πριν αρχίσουν συνομιλίες να αναγνωριστεί το ψευδοκράτος. Και αυτό- σύμφωνα με την τουρκική απαίτηση- θα πρέπει να γίνει και με απόφαση των Ηνωμένων Εθνών.

Είναι προφανές πως το σενάριο των δύο κρατών αποτελεί πλέον την επίσημη γραμμή της Άγκυρας. Πάντα αποτελούσε τη θέση της, αλλά δημόσια επέλεγε μια άλλη ρητορική και «βολευόταν» με άλλα μοντέλα, που μέσα από τις υποχωρήσεις της ελληνικής πλευράς δεν απείχαν πολύ από τις σημερινές αξιώσεις της.

Τρίτον, στην ατζέντα είναι και το θέμα της προσάρτησης των κατεχομένων και προς αυτή την κατεύθυνση γίνονται κινήσεις πλήρους εναρμόνισης του ψευδοκράτους με τις δομές λειτουργίας του τουρκικού κράτους. Υπάρχουν μάλιστα και σενάρια για το πώς θα προχωρήσουν. Θα αποτελεί, πάντα, ένα ενδεχόμενο, μια επιλογή, που αν και θεωρείται ακραία περιλαμβάνεται στην ατζέντα της κατοχικής δύναμης.

Ποιά ενδεχόμενα εξετάζονται

Σύμφωνα με τα τουρκικά σενάρια, έχουν τύχει επεξεργασίας τα εξής ενδεχόμενα:

1. Να προχωρήσει η Τουρκία με δική της απόφαση να προσαρτήσει το κατεχόμενο μέρος. Αυτό θα προκαλέσει τις περισσότερες αντιδράσεις, που –όπως αποδείχθηκε- δεν λαμβάνονται και πολύ υπόψη από την κατοχική δύναμη.

2. Να το ζητήσει το κατοχικό καθεστώς. Να ζητήσει, δηλαδή, να αποτελέσει μέρος της Τουρκίας με απόφαση, ενδεχομένως, της λεγόμενης βουλής. Ή να περάσει μέσα από δημοψήφισμα στα κατεχόμενα, γνωρίζοντας εκ προοιμίου το αποτέλεσμα και να εγκριθεί από τη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση.

3. Να υπάρξει μια συμφωνία «στενότερης» συνεργασίας, με μια μορφή συνομοσπονδίας. Συνομοσπονδία, δηλαδή, Τουρκίας και ψευδοκράτους!

Η Λευκωσία από την πλευρά της, πέραν από τις καταγγελίες σε Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, που δεν αποδίδουν, η κυπριακή κυβέρνηση προχώρησε σε μια συμβολικού χαρακτήρα ενέργεια με την ανάκληση των διαβατηρίων από αξιωματούχους του κατοχικού καθεστώτος, που υπονομεύουν την Κυπριακή Δημοκρατία, εργάζονται για κατάργησή της και την χαρακτηρίζουν «εκλιπούσα». Μέσα από τη συζήτηση στη δημόσια σφαίρα προέκυψε και η γνωστή αναφορά από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για επάνοδο στο Σύνταγμα του 1960.

Επί της ουσίας: Είναι σαφές πως η Άγκυρα οδηγεί το Κυπριακό σε ένα παρατεταμένο αδιέξοδο ώστε να εξαναγκάσει την ελληνική πλευρά να αποδεχθεί τις αξιώσεις της. Δηλαδή, να αποδεχθεί μια συνομοσπονδία δυο κρατών, που θα προσφέρει στην κατοχική δύναμη τη δυνατότητα να ελέγξει ολόκληρη την Κύπρο. Σε αυτή την προσπάθεια η Άγκυρα βρίσκει σύμμαχο το Λονδίνο, που προωθεί φόρμουλες προς αυτή την κατεύθυνση αλλά και την ανοχή των Ηνωμένων Εθνών.