Από τους S-300 στον EastMed: Η Τουρκία σέρνει το χορό…

Κάθε φορά που η Τουρκία πιέζει περισσότερο την Ελλάδα και την Κύπρο, αμφισβητώντας την κυριαρχία τους και συμπεριφερόμενη προς αυτές ως προτεκτοράτα της, αναζητούνται από Αθήνα και Λευκωσία τρόποι αντιμετώπισης. Αυτό επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει προετοιμασία. Αυτό επιβεβαιώνει πως, είτε δεν θέλουν οι διαχειριστές, είτε δεν μπορούν και οι όποιοι χειρισμοί γίνονται εκ των υστέρων.

Επί της ουσίας σύρονται στον δρόμο που χαράζει η ταραχοποιός χώρα, ακολουθώντας εν πολλοίς τη δική της πορεία και αντιμετωπίζοντας τις συμπεριφορές της με δικούς της όρους, αυτούς που θέλει να επιβάλει. Δυστυχώς, η πολιτική που ακολουθεί η ελληνική πλευρά επιτρέπει στην Άγκυρα βαθμηδόν να αμφισβητεί, να διεκδικεί και να εξασφαλίζει τις επιδιώξεις της. Της επιτρέπει να θεωρεί πως Αθήνα και Λευκωσία βαθμηδόν θα προσαρμοστούν στις αξιώσεις της “για να αποφύγουν τα χειρότερα”.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται, όπως και οι εξελίξεις που διαμορφώνονται από την κατοχική δύναμη, καθώς δεν υπάρχει πολιτική με ξεκάθαρους στόχους. Δεν υπάρχει τακτική η οποία να συνδέεται με μια ολοκληρωμένη στρατηγική. Τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα, υπάρχει μια πολιτική και οικονομική ελίτ, που θεωρεί πως ικανοποιώντας τις παράνομες διεκδικήσεις της Τουρκίας θα γλυτώσουμε από τις τουρκικές αξιώσεις. Αυτό δεν επιβεβαιώνεται διαχρονικά. Εκείνο που επιβεβαιώνεται είναι πως όταν υιοθετείται η πολιτική του κατευνασμού, αποθρασύνεται η Τουρκία.

Είναι προφανές πως η κατοχική δύναμη δοκιμάζει συνεχώς τα αντανακλαστικά της ελληνικής πλευράς στην Κύπρο. Το ίδιο και της Ελλάδος. Αξιολογεί τις αντιδράσεις και καθορίζει τα επόμενα βήματα. Είναι σαφές πως αυτό που επιδιώκει είναι η φινλανδοποίηση της Ελλάδος και της Κύπρου. Τον πλήρη έλεγχο, δηλαδή, των δύο κρατών. Και οι ενέργειες της προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται. Παρενόχλησε το σκάφος Nautical Geo, όταν διενεργούσε έρευνες ανατολικά της Κρήτης και δεν το άφησε να κάνει έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ.

Τι κάνει η Ελλάδα;

Για την Κύπρο υπάρχουν δικαιολογίες. Δεν έχει τις δυνάμεις. Δεν είναι, όμως, άλλοθι τούτο, καθώς δεν είναι, μοιρολατρικά, που ασκείται πολιτική. Καθορίζεται πολιτική και υπάρχει σχεδιασμός υλοποίησης. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι η Τουρκία έχει ακυρώσει πολλές αποφάσεις της Λευκωσίας και όχι πάντα στη θάλασσα. Παράδειγμα, το ρωσικό πυραυλικό σύστημα S-300. Από την παραγγελία μέχρι και τη μεταφορά του στην Κρήτη, αντί στην Κύπρο, στον δρόμο που διανύθηκε η Λευκωσία είχε απεμπολήσει το δικαίωμα της να αμυνθεί στην επιθετικότητα της Άγκυρας, που κατέχει διά των όπλων έδαφος της χώρας.

Η Ελλάδα, όμως, που διαφημίζει τις συμφωνίες με Γαλλία και την επικείμενη με τις ΗΠΑ, πώς ενεργεί; Δεν επιλέγει, λέει, την αντιπαράθεση για ένα σχέδιο, τον East Med, για το οποίο δεν έχει πλέον ενδιαφέρον. Είναι κι αυτό μια πολιτική στάση. Όπως έγραψε ο συνάδελφος Νίκος Μελέτης: «Εάν Ελλάδα και Κύπρος δεν ολοκληρώσουν τις έρευνες εντός της οριοθετημένης κυπριακής ΑΟΖ και της οριοθετημένης ελληνικής ΑΟΖ, τότε πώς θα υπερασπιστεί κυρίως η Αθήνα ενδεχόμενη επιθετική κίνηση της Τουρκίας με την αποστολή ερευνητικού σε περιοχή της μη οριοθετημένης ελληνικής υφαλοκρηπίδας σε περιοχές που και το 2020 είχε πλεύσει το Oruc Reis ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού;»

Με βάση τα δεδομένα που διαμορφώνονται, το σκηνικό επιβάλλει την ανάγκη αντίδρασης. Κι αυτό δεν θα γίνει αναμένοντας σωσίβιο από τρίτους. Δεν θα πρέπει να επενδύονται ελπίδες και αναπαύονται οι δύο χώρες στην αντίδραση, για παράδειγμα, του Μπάιντεν, του Μακρόν, του Πούτιν, ή της ΕΕ, στην οποία είμαστε μέλος.

Στις Βρυξέλλες αγχώνονται και σπεύδουν να ενισχύσουν τις κυρώσεις –όπως προχθές– για την Κριμαία. Για την Κύπρο, όμως, η ΕΕ περιορίζεται να δηλώνει «ανησυχία» και να προβαίνει σε εκκλήσεις. Ούτε, βέβαια, θα αναμένουμε να… καταρρεύσει ο Ερντογάν γιατί και τούτο να γίνει, ο διάδοχος θα πάρει το νήμα για την προώθηση των μεγαλεπήβολων επεκτατικών σχεδιασμών. Αρκεί να σκεφτούμε το πώς ενεργούσαν οι προκάτοχοί του.

Είναι προφανές πως η Τουρκία δεν θα κάνει πίσω στις επιδιώξεις της. Θέλει να καταστεί περιφερειακή δύναμη και έχει ως όχημα επίτευξης του στόχου της πρωτίστως την Κύπρο. Δεν παίζει, όμως, μόνη της στην περιοχή. Κι αυτό είναι ένα δεδομένο προς αξιοποίηση για την ελληνική πλευρά. Η αντιμετώπιση της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής μπορεί να γίνει με την αξιοποίηση των γεωστρατηγικών πλεονεκτημάτων που διαθέτουν Ελλάδα και Κύπρος. Χρειάζεται, όμως, σχέδιο και διαμορφωμένη τακτική για υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής.