Αρχίζει η μάχη των κυρώσεων – Η ΕΕ αντιμέτωπη με την αξιοπιστία της

Αυτή την εβδομάδα πολλά θα κριθούν για τη στάση της ΕΕ έναντι της τουρκικής συμπεριφοράς σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενός κράτους-μέλους. Από την 4η Μαΐου και εντεύθεν η Τουρκία εισέβαλε στην κυπριακή ΑΟΖ και έχει ξεκινήσει γεώτρηση ανενόχλητη. Και είναι ανενόχλητη, καθώς, θα έπρεπε στην ΕΕ και όχι μόνο, να είχαν ήδη αντιδράσει με τρόπο που θα οδηγούσε την Άγκυρα να αποχωρήσει.

Τι έπρεπε να είχε γίνει; Δεν προχωρά μια χώρα στα κουτουρού, επενδύοντας στην προστασία της από τους ξένους. Ένα στρατηγικό άνοιγμα αυτής της εμβέλειας συνοδεύεται με σχεδιασμούς ενίσχυσης και θωράκισης του εγχειρήματος. Έγινε αυτό; Εκ του αποτελέσματος, φαίνεται πως δεν έγινε. Υπάρχει ένα δεδομένο, το οποίο δεν πρέπει να αγνοεί κανείς: Ήταν πολύ καλή κίνηση για εμπλοκή στα θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ μεγάλων εταιρειών, που προέρχονται από ισχυρές χώρες.

Προφανώς οι ΗΠΑ και η Γαλλία θα αντιδράσουν εάν επηρεασθεί το ενεργειακό πρόγραμμα των εταιρειών τους. Αλλά μέχρι εκεί. Τίποτε περισσότερο. Και είναι σαφές πως η Τουρκία δεν πρόκειται να παρενοχλήσει ούτε την ExxonMobil ούτε την Total. Την ΕΝΙ την παρενόχλησε, καθώς, γνώριζαν εκ των προτέρων πως δεν θα αντιδρούσαν οι Ιταλοί. Εάν, συνεπώς, έχουμε μόνο επενδύσει στην αντίδραση αυτών και μόνο, τότε δεν έγιναν καλοί υπολογισμοί.

Από την εισβολή του ‘Πορθητή’ έγιναν πολλά. Όπως οι κινήσεις με τις εταιρείες, μερικές από τις οποίες αποχώρησαν, το ίδιο και εργαζόμενοι, ενώ έχουν εκδοθεί και διεθνή εντάλματα σύλληψης. Είναι κινήσεις του υπουργείου Εξωτερικών σε συνεργασία με την Γενική Εισαγγελία που έχουν αποδώσει. Γίνεται λόγος και για άλλα μέτρα, που δεν έχουν ανακοινωθεί. Την ίδια ώρα, καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια σε διπλωματικό επίπεδο. Δεν είναι εύκολο, ως φαίνεται, να πεισθούν οι εταίροι μας για να προχωρήσει η ΕΕ συλλογικά στην επιβολή κυρώσεων κατά της κατοχικής Τουρκίας.

Με διαφορετικές ατζέντες οι Ευρωπαίοι

Οι εταίροι μας, με διαφορετικές ατζέντες και συμφέροντα, έχουν ενώπιον τους ένα δεδομένο: Η Άγκυρα έχει προχωρήσει στην επιβολή τετελεσμένων στην κυπριακή ΑΟΖ. Προηγήθηκαν οι έρευνες του ‘Μπαρμπαρός’ και στη συνέχεια η εισβολή του ‘Πορθητή’ και η γεώτρηση. Πρόκειται για μια σοβαρή παραβίαση και μια προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων. Κι όμως, μέχρι στιγμής, άπαντες περιορίζονται σε φραστικές υποδείξεις προς την Τουρκία. Δεν αντιδρούν αποτελεσματικά. Ούτε κινήθηκαν με αποφάσεις, όπως στις περιπτώσεις της Βενεζουέλας και της Ουκρανίας, που δεν ήταν κράτη-μέλη.

Ένα τρίτο κράτος εισβάλει σε κράτος-μέλος και αντί να προχωρήσουν σε δραστικές αποφάσεις, φαίνεται να περιορίζονται σε ρητορικές υποδείξεις προς την Τουρκία. Άλλοι επικαλούνται τις τοπικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη(!) κι άλλοι επικαλούνται τις απειλές της Τουρκίας για κόστος που θα προκληθεί στο ΝΑΤΟ. Δικαιολογίες. Υπάρχει μια ευκαιρία να επιδείξουν αποφασιστικότητα και να στείλουν τα σωστά μηνύματα προς τον ισλαμοφασίστα Ερντογάν. Και η ευκαιρία αυτή προσφέρεται στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών. Να δείξουν έμπρακτη συμπαράσταση σ’ ένα κράτος-μέλος. Να ακούσουν τα αιτήματα της Λευκωσίας και να ανταποκριθούν.

Είναι σαφές πως αν και τα προβλήματα είναι μεγάλα, η μάχη στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών θα είναι πολύ δύσκολη. Ωστόσο, υπάρχουν εργαλεία άσκησης πολιτικής εντός και εκτός ΕΕ. Είναι πρωτίστως η αξιοποίηση των στρατηγικών πλεονεκτημάτων που διαθέτει η χώρα. Κι αυτό ισχύει για την ΕΕ (σε σχέση και με το ενεργειακό), σε διμερές, όπως με τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο, το Ισραήλ. Δεν μπορούν αυτές οι συνεργασίες να κινούνται στη λογική του ‘πάρε’ και όχι του ‘δώσε’. Καιρός, λοιπόν, να αναθεωρηθεί η προσέγγιση του μακρινού φτωχού-μικρού εταίρου.