Ας σκεφτούμε επιτέλους “έξω από το κουτί”

Μετά από αλλεπάλληλες αποτυχίες, δεν είναι κακό να σκεφτούμε “έξω από το κουτί”. Φτάνει, βέβαια, να μην είναι προς την κατεύθυνση των τουρκικών επιδιώξεων. Να μην είναι προς την κατεύθυνση της συμφωνίας δύο χωριστών κρατών, της συνομοσπονδίας. Αλλά να έχει ως στόχο να εγκαταλειφθεί η πεπατημένη, που αποδεδειγμένα οδηγεί σε συνεχή διολίσθηση του Κυπριακού, εδραιώνει τα κατοχικά δεδομένα.

Υπενθυμίζεται πως πριν σβήσει στα κατεχόμενα το “αστέρι” του Κουντρέτ Οζερσάι, υπήρξαν Ελληνοκύπριοι, οι οποίοι τον είχαν καταστήσει συνομιλητή τους, καθώς τον έβλεπαν –με την γνωστή “διορατικότητα” που τους χαρακτηρίζει– ως τη διάδοχο κατάσταση στα κατεχόμενα. Τότε, λοιπόν, ο Οζερσάι πλάσαρε την ιδέα για παράλληλες διαδικασίες. Ήταν η θεωρία, που καθιστούσε ως κύρια διαδικασία την παρασκηνιακή. Εκεί, που μπορούν να ειπωθούν πολλά, σχεδόν τα πάντα.

Εκεί, που κάποιοι… δικοί μας πάτησαν την πεπονόφλουδα. Εκμυστηρεύσεις έγιναν, ως γνωστό και στον Τσαβούσογλου. Δύο τουλάχιστον φορές από τον πρόεδρο Αναστασιάδη. Αυτό έχει αποθρασύνει την κατοχική Τουρκία και έκτοτε στη Λευκωσία προσπαθούν να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Στην Άγκυρα, όπως συνηθίζουν, μόλις γίνει το μοιραίο λάθος από ελληνικής πλευράς, λένε το γνωστό “ένα το κρατούμενο”. Κι όταν ακόμη οι “δικοί μας”, έλεγαν πως… βολιδοσκοπούσαν.

Η προσέγγιση που θεωρεί πως μπορούμε να σκεφτούμε και “έξω από το κουτί” ενδεχομένως να παραπέμπει στο γεγονός ότι θα αναπτυχθεί δραστηριότητα εκτός της διαδικασίας, αλλά δεν μπορεί, να σημαίνει προσαρμογή στις τουρκικές αξιώσεις ή σε μια “συμβιβαστική” φόρμουλα, όπως είναι η βρετανική. Το “έξω από το κουτί” δεν μπορεί να είναι διάφορες εκδοχές προηγούμενων τουρκικών σεναρίων. Η χαλαρή ομοσπονδία των Τούρκων έγινε αποκεντρωμένη της ελληνικής πλευράς. Χαλαρή ομοσπονδία, στα όρια της συνομοσπονδίας ήταν και το σχέδιο Ανάν και δεν είναι τυχαίο από ποιους επανέρχεται αυτό το ζήτημα.

Δεν είναι κακό να σκεφτούμε “έξω από το κουτί”. Φτάνει, βέβαια, να αναζητείται το καλύτερο και όχι να λοξοκοιτάζουν κάποιοι προς χειρότερα σενάρια. Να σκεφτούμε, λοιπόν, “έξω από το κουτί”, εγκαταλείποντας την πεπατημένη και τις επαναλαμβανόμενες αποτυχημένες διαδικαστικές προσπάθειες.

“Εξω από το κουτί”

Να μπορεί η συζήτηση “έξω από το κουτί” να οδηγήσει την Τουρκία έξω από την Κύπρο. Τότε και μόνο θα είχαμε πραγματικό όφελος. Αλλά για να γίνει τούτο, θα πρέπει να διαμορφωθεί ολοκληρωμένος σχεδιασμός, που δεν υπάρχει. Μετά το φιάσκο της Γενεύης τα περιθώρια στενεύουν. Δεν υπάρχει χρόνος για εφησυχασμό.

Θα άξιζε να γίνει, έστω και τώρα, μια εφ΄ όλης της ύλης συζήτηση. Αρχίζοντας από τα βασικά. Υπάρχει στόχος; Υπάρχουν βασικές επιδιώξεις; Χωρίς να προσφεύγουν οι διαχειριστές στην προσφιλή μέθοδο του ξαναζεσταμένου φαγητού ή να ρίχνουν σκόρπιες ιδέες, θα πρέπει να αναμετρηθούν με τις εξελίξεις και τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί.

Σε μια νέα Γενεύη, θα προσέλθουν όπως και σ΄ αυτήν του Απριλίου; Απροετοίμαστοι και ως… πρόβατα επί σφαγήν; Χρειάζονται ιδέες. Χρειάζεται να παραχθεί πολιτική. Χρειάζεται όραμα. Λύση δεν είναι οι ταμπέλες και επαναλαμβανόμενα τσιτάτα. Είναι το περιεχόμενο, που θα πρέπει να διασφαλίζει λειτουργικότητα και βιωσιμότητα. Πώς μπορεί να καταστεί τούτο εφικτό; Αποφεύγοντας περίπλοκες και στρεβλωτικές ρυθμίσεις και πρόνοιες. Πώς μπορεί να γίνει τούτο, από τη στιγμή που υπάρχει “διαπραγματευτικό κεκτημένο” , το οποίο – εν παρόδω, επικαλούνται οι εμπλεκόμενοι κατά το δοκούν;

Ευρωπαϊκό κεκτημένο

Μια ιδέα, “έξω από το κουτί”, είναι πως μετά την επίτευξη συμφωνίας για αποχώρηση των στρατευμάτων και κατάργηση των εγγυήσεων, να συγκροτηθεί μια Συντακτική Συνέλευση από από Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους για τη συγγραφή Συντάγματος. Μια προσπάθεια, που θα μπορούσε να έχει τη βοήθεια Ευρωπαίων ειδικών, ώστε να συνάδει με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Εάν τούτο δεν μπορεί να γίνει, θα πρέπει αυτή η εργασία να γίνει με πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας σε συνεννόηση με τη Νομική Υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Στην περίπτωση τούτη, όταν και όποτε διαμορφωθεί, θα μπορούσε να κατατεθεί προς συζήτηση. Για να αποφευχθεί ο τετραγωνισμός του κύκλου, θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες, ανατρεπτικές και ρηξικέλευθες.

Τις τελευταίες ημέρες, διεξάγεται μια συζήτηση για τα διαβατήρια/ ταυτότητες, που κατέχουν Τουρκοκύπριοι. Γίνεται λόγος για 100.000 Τουρκοκύπριους κατόχους. Αυτό πώς αξιοποιήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία; Μόνο εάν ενταχθεί σε μια συζήτηση για μια συμφωνία, που θα έχει ως βασικό άξονα, την Κυπριακή Δημοκρατία. Όλοι είναι πολίτες του κράτους και θα συζητάμε για δύο κράτη ή τα όποια άλλα ρατσιστικά μορφώματα; Το κράτος είναι ένα και φαίνεται στην πράξη αλλά  –φευ– οι διαχειριστές αναζητούν ρυθμίσεις για συνιστώντα κράτη, που θα συγκροτηθούν από κοινοτικά κυρίαρχα κρατίδια, όπως λένε και οι Άγγλοι φίλοι τους.

ΣΗΜ: Τριτοκοσμικές επιδόσεις του κράτους. Η Πύλη Εμβολιασμού ανέκδοτο και το CoronaPass, που θυμίζει άλλες εποχές.