Άτυπες επαφές και συνομοσπονδία δύο κρατών προωθεί η Άγκυρα

Η Άγκυρα δεν ευνοεί την έναρξη νέας διαδικασίας στο Κυπριακό στην παρούσα φάση και όπως συναφώς πληροφορούμαστε, θα επιχειρήσει με τακτικές κινήσεις να φρενάρει τις εξελίξεις, αποσκοπώντας να καθυστερήσει νέα παρέμβαση του ΟΗΕ. Οι τακτικές αυτές κινήσεις του καθεστώτος Ερντογάν, εκ των πραγμάτων θα εξουδετερώσουν και το χρονοδιάγραμμα των 90 ημερών που έθεσε η εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, για να ξεκαθαρίσουν οι «όροι αναφοράς».

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η Άγκυρα έχει καθορίσει το πλαίσιο των ενεργειών της γι’ αυτό το διάστημα ως εξής:

• Πρώτον, να οδηγήσει τις συζητήσεις εκτός του πλαισίου του ΟΗΕ. Κοντολογίς, να δοθεί βάρος στις επαφές που έχουν χαρακτηριστεί ως «εκτός του κουτιού» συζητήσεις. Αυτό έχει αρχίσει ήδη να γίνεται, παράλληλα, ωστόσο με τις παρεμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών. Επιδίωξη της Άγκυρας είναι να υποβαθμιστούν οι καλές υπηρεσίες του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στο Κυπριακό και να αναβαθμιστούν οι «εκτός κουτιού» συζητήσεις.
• Δεύτερον, να κινηθούν οι συζητήσεις σε μια συμφωνία δυο κρατών στα πλαίσια ενός συνομοσπονδιακού μοντέλου. Η τουρκική θέση, η οποία εκφράστηκε και από τον κατοχικό ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, με αφορμή την επέτειο της παράνομης ανακήρυξης του ψευδοκράτους, είναι πως δύο ιδρυτικά κράτη θα συγκροτήσουν τη νέα κατάσταση πραγμάτων.

Σημειώνεται συναφώς πως οι συζητήσεις για συνομοσπονδία, δύο κράτη, έχουν ξεκινήσει ήδη παρασκηνιακά, χωρίς να υπεισέρχονται στις λεπτομέρειες. Αναφορές σε αυτό το μοντέλο έγιναν, όπως πληροφορούμαστε, κατά την τελευταία συνάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη και του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στις 23 Σεπτεμβρίου σε ξενοδοχείο στη Νέα Υόρκη.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών φέρεται να υπενθύμισε στον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας πως αυτή η συζήτηση έγινε στο παρελθόν μεταξύ τους, αλλά και με άλλους. Στην ίδια συνάντηση ο Τσαβούσογλου ανέφερε στον πρόεδρο Αναστασιάδη ότι εξελίξεις στο Κυπριακό πρέπει να αναμένονται μετά το Brexit(!) και τις ευρωεκλογές. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης του υπενθύμισε και τις εκλογές στην Τουρκία, την ερχόμενη Άνοιξη.

Εξελίξεις στα ενεργειακά

Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως όλοι οι παίκτες αναμένουν και τις εξελίξεις στα ενεργειακά. Τόσο η Λευκωσία όσο και η Άγκυρα περιμένουν τα αποτελέσματα της γεώτρησης της Exxon Mobil, που άρχισε την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου και θα συνεχιστεί μέχρι και το τέλος Ιανουαρίου σε δύο στόχους εντός του τεμαχίου 10 της κυπριακής ΑΟΖ. Η Τουρκία θέλει να γνωρίζει το αποτέλεσμα της γεώτρησης, το μέγεθος των κοιτασμάτων που θα εντοπιστούν, για να κινηθεί ανάλογα.

Από την πλευρά της η Λευκωσία, θεωρεί πως στην περίπτωση κατά την οποία από τη γεώτρηση  θα προκύψουν σημαντικά αποτελέσματα, τότε θα αξιοποιήσει αυτό το εργαλείο και σε διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, όταν και όποτε αυτές αρχίσουν. Είναι δε προφανές πως στην περίπτωση κατά την οποία εντοπιστούν μεγάλες ποσότητες υδρογονανθράκων η αμερικανική εταιρεία έχει ήδη αναφέρει πως θα επενδύσει στην κατασκευή σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο. Τούτο θα σημαίνει πως τα αμερικανικά συμφέροντα εκτός της θαλάσσης θα επεκταθούν και στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η κάθοδος της εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα, Τζέιν Χολ Λουτ, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τον καθορισμό ημερομηνίας μετάβασής της στην Άγκυρα. Μέχρι στιγμής η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει απαντήσει στο αίτημα για συνάντηση. Ο καθορισμός, πάντως, των «όρων αναφοράς» δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, η Λευκωσία θέλει ένα εκτεταμένο κείμενο, στο οποίο να περιλαμβάνονται οι συγκλίσεις, οι διαφωνίες, το πλαίσιο Γκουτέρες, η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί (διακοινοτικός διάλογος, πενταμερής διάσκεψη) όπως και το κεφάλαιο της εφαρμογής της λύσης.

Καθαρές λύσεις

Είναι προφανές πως η Γραμματεία του ΟΗΕ θέλει καθαρές λύσεις. Το μήνυμα που έχει σταλεί είναι πως εάν δεν ξεκαθαρίσει το πλαίσιο, στη βάση του οποίου θα διεξαχθούν οι διαπραγματεύσεις, δεν πρόκειται να ξεκινήσει νέα διαδικασία. Η κ. Λουτ όταν θα έλθει στην Κύπρο θα έχει αλλεπάλληλες συναντήσεις. Δεν αποκλείεται εκτός των χωριστών συναντήσεων να γίνουν και κοινές με Αναστασιάδη και Ακιντζί.

Παράλληλα, η αξιωματούχος του ΟΗΕ θα ζητήσει να ακούσει και νέες ιδέες, εάν και εφόσον υπάρχουν, ή θέλουν οι συνομιλητές της να τις παρουσιάσουν ενώπιόν της. Ενόψει του γεγονότος ότι στην έδρα του Διεθνούς Οργανισμού φθάνουν διάφορα μηνύματα για παρασκηνιακές συζητήσεις, για νέες προσεγγίσεις στο Κυπριακό, θα επιδιώξει να τις ακούσει και να τις καταγράψει.

Πληροφορίες αναφέρουν πως οι Τούρκοι αξιωματούχοι στις όποιες επαφές πραγματοποιούν, αναφέρονται ανοικτά στο μοντέλο της συνομοσπονδίας δύο κρατών, με τον ισχυρισμό ότι οι όποιες συζητήσεις διεξάγονταν στον παρελθόν έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους στο Κραν Μοντάνα.

Είναι σαφές πως το χρονοδιάγραμμα των 90 ημερών που έχει καθορίσει η κ. Λουτ για να ξεκαθαρίσει το τοπίο διασυνδέει τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων με την έκθεση, το ψήφισμα και τις συζητήσεις για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ (Ειρηνευτική Δύναμη), γεγονός το οποίο στρέφει τις πιέσεις προς τη Λευκωσία. Προκύπτει από όσα είπε στη Λευκωσία η εκπρόσωπος του ΟΗΕ, πως τα Ηνωμένα Έθνη θα παρουσιαστούν στις συζητήσεις για τους «όρους αναφοράς» με εισηγήσεις. Την ίδια ώρα, όπως έχει αναφέρει η κ. Λουτ κατά τις επαφές της στη Λευκωσία, πρώτα πρέπει να συμφωνηθούν οι «όροι αναφοράς» και μετά να συζητηθούν τα ζητήματα Ασφάλειας. Κοντολογίς, τα θέματα της Ασφάλειας δεν θα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων.

Κινήσεις εντυπωσιασμού

Κινήσεις εντυπωσιασμού προετοιμάζει η τουρκική πλευρά σε μια προσπάθεια να θολώσει το τοπίο και να αποπροσανατολίσει από τις προσπάθειες επανάληψης των συνομιλιών. Με βάση αυτό τον σχεδιασμό άρχισαν διάφορες διαρροές και φήμες να βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να εντάσσεται και η είδηση που είδε το φως της δημοσιότητας στην τουρκοκυπριακή ιστοσελίδα Kibris haberturk, η οποία  έγραψε προ ημερών ότι το κατοχικό καθεστώς θα προχωρήσει στο άνοιγμα της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου, στις 2 Ιανουαρίου 2019.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το οποίο ειρήσθω εν παρόδω δεν αναπαράχθηκε από άλλα τουρκοκυπριακά ΜΜΕ, με το άνοιγμα της περιοχής θα προσκληθούν οι Ελληνοκύπριοι ιδιοκτήτες των περιουσιών να εγκατασταθούν υπό τη διοίκηση της «ΤΔΒΚ»! Ούτε επιστροφή της περιοχής στην Κυπριακή Δημοκρατία, ούτε στον ΟΗΕ.

Πρόκειται, βέβαια, για ξαναζεσταμένο φαγητό, το οποίο διαχρονικά βλέπει το φως της δημοσιότητας. Την ίδια ώρα, συντηρείται και το θέμα με τα μαρωνίτικα χωριά. Η απόφαση της ψευδοκυβέρνησης να επιτρέψει σε Μαρωνίτες να επανεγκατασταθούν στα κατεχόμενα χωριά τους δεν προχώρησε, καθώς επί της ουσίας ήταν ένας ελιγμός-πυροτέχνημα. Όπως προκύπτει από διάφορες κινήσεις, σύντομα το ζήτημα τούτο θα επανέλθει στο προσκήνιο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα προχωρήσει.