Χωρίς αντάλλαγμα, όλα τα αυγά στο αμερικανικό καλάθι!

Μπορεί μετά την απέλαση των δύο Ρώσων διπλωματών, το Μαξίμου να επιδεικνύει διάθεση αποκλιμάκωσης της έντασης, αλλά η διπλωματική δυναμική που έχει προκληθεί δεν ελέγχεται από την ελληνική πλευρά. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, στη Μόσχα επικρατεί οργή. Την πρώτη ένδειξη για τα ρωσικά αντίποινα θα τα ανακοινώσει πιθανώς η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Ζαχάροβα σε συνάντησή της με τους Έλληνες ανταποκριτές.

Η κυβέρνηση Τσίπρα εισπράττει θετικά σχόλια και διαβεβαιώσεις υποστήριξης από την Ουάσιγκτον, αλλά –σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες– στο Μαξίμου αντιλαμβάνονται ότι δεν συμφέρει την Ελλάδα η κρίση στις ελληνορωσικές σχέσεις να μετεξελιχθεί σε ρήξη. Για τον σκοπό αυτό -σύμφωνα με πληροφορίες- έχουν σταλεί μηνύματα για τις ελληνικές προθέσεις, χωρίς προς το παρόν η Μόσχα να έχει ανταποκριθεί.

Πέρα από τις αναμενόμενες ρωσικές αντιδράσεις, το κρίσιμο είναι η στρατηγική διάσταση, στο πως δηλαδή θα εξελιχθούν το επόμενο διάστημα οι διμερείς σχέσεις. Σύμφωνα με πληροροφορίες, η ρωσική πλευρά πάγωσε τις προετοιμασίες για την επίσκεψη Λαβρόφ στην Ελλάδα το φθινόπωρο, χωρίς να έχει διευκρινίσει εάν προτίθεται να την ματαιώσει ή να την αναβάλει. Ως εκ τούτου, στη σφαίρα της ασάφειας βρίσκεται και η επίσκεψη Τσίπρα στη Ρωσία.

Μπορεί στη Μόσχα να επικρατεί οργή, αλλά το πιθανότερο είναι να μην τραβήξει πολύ το σκοινί. Παρά το γεγονός ότι το Κρεμλίνο είναι πολύ ενοχλημένο με τον Τσίπρα και ειδικά με τον Κοτζιά, έχει συνείδηση πως μία άκρως επιθετική γραμμή θα εξωθούσε την Αθήνα να βάλει όλα τα αυγά της στο αμερικανικό καλάθι. Είναι λογικό, λοιπόν, να αποφύγει μία υπέρμετρη αντίδραση, η οποία θα έριχνε την Ελλάδα ολοσχερώς στην αγκαλιά των Αμερικανών με αποτέλεσμα η Ρωσία να χάσει και την έστω περιορισμένη επιρροή που σήμερα ασκεί.

Οι Ρώσοι δείχνουν τον Πάιατ

Οι Ρώσοι θεωρούν από την πρώτη στιγμή πως αποφασιστικό ρόλο για να οδηγηθεί η κυβέρνηση Τσίπρα στην απέλαση έπαιξε ο Αμερικανός πρέσβης Πάιατ, ο οποίος επιχειρεί να καλλιεργήσει και στην Ελλάδα νεοψυχροπολεμικό κλίμα. Κσι φρόντισαν να το πουν. Από την εποχή που υπηρετούσε στην Ουκρανία, άλλωστε, γνωρίζουν από πρώτο χέρι όχι μόνο ότι διαπνέεται από ακραίο αντιρωσισμό, αλλά και ότι χρησιμοποιεί αθέμιτες μεθόδους. Χαρακτηριστική είναι η ωμή παρέμβασή του με σκοπό να μην πάρει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης η κοινοπραξία, στην οποία συμμετέχει και εταιρεία του Ιβάν Σαββίδη.

Σύμφωνα με Έλληνα αρμόδιο, ο Ιβάν Σαββίδης είναι στο στόχαστρο. Η διάρρηξη των μέχρι πρότινος προνομιακών σχέσεων της κυβέρνησης Τσίπρα με τον εν λόγω επιχειρηματία οφείλεται στο γεγονός ότι στο Μαξίμου θεωρούν πως χρησιμοποιεί την όποια επιρροή του στη βόρειο Ελλάδα για να αποσταθεροποιήσει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ (ανεξαρτητοποίηση του βουλευτή Λαζαρίδη) με σκοπό να τορπιλιστεί η Συμφωνία των Πρεσπών.

Κατά την ίδια πηγή, η καταγγελία Ζάεφ για χρηματισμό σλαβομακεδονικών κύκλων με σκοπό επίσης τον τορπιλισμό της Συμφωνίας, εγγράφεται στο ίδιο πλαίσιο και πηγάζει από το ίδιο κέντρο. Ο Σλαβομακεδόνας πρωθυπουργός μπορεί να μην κατονόμασε τον Ιβάν Σαββίδη, αλλά τον φωτογράφισε. Το γεγονός ότι ο Πόντιος μεγαλοεπιχειρηματίας διέψευσε οργισμένα την ανάμιξη του ονόματός του δεν αλλάζει τους όρους του πολιτικού παιχνιδιού. Ο θόρυβος προκλήθηκε και οι εντυπώσεις δημιουργήθηκαν.

Οι Αμερικανοί, άλλωστε, εδώ και καιρό βομβαρδίζουν τις ελληνικές υπηρεσίες με στοιχεία για τη δράση ρωσικών κυκλωμάτων, πιέζοντας για τη λήψη δραστικών μέτρων. Οι ελληνικές υπηρεσίες παραδοσιακά παρακολουθούν αυτές τις δραστηριότητες, αλλά καμία κυβέρνηση μέχρι τώρα δεν τις είχε θεωρήσει πραγματική απειλή για την εθνική ασφάλεια, παρότι ενίοτε υπερέβαιναν τα όρια και ήταν άγαρμπες.

Με όχημα την Ορθοδοξία

Οι Ρώσοι χρησιμοποιούν σαν κεντρικό όχημα για οικοδόμηση ερεισμάτων και άσκηση επιρροής την Ορθοδοξία. Η Ορθοδοξία, άλλωστε, είναι κεντρική συνιστώσα της ρωσικής εθνικής ιδεολογίας και ως εκ τούτου οι Ρώσοι παραδοσιακά βλέπουν με ξεχωριστό ενδιαφέρον την Ελλάδα. Έχουν δημιουργήσει στενές σχέσεις με κάποιους μητροπολίτες, κυρίως αυτούς που βρίσκονται σε απόσταση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Αναμφιβόλως, όμως, στο κέντρο του ρωσικού ενδιαφέροντος βρίσκεται το Άγιον Όρος. Η ρωσική μονή του Αγίου Παντελεήμονα ήταν από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης δίοδος για είσοδο μυστικών πρακτόρων. Η Μόσχα παραπονείται πως η Αθήνα εγείρει εμπόδια και σε υποψήφιους μοναχούς και σε προσκυνητές. Σύμφωνα με πληροφορίες, όμως, μόνο την τελευταία δεκαετία 90 περίπου Ρώσοι, που ως μοναχοί της εν λόγω μονής απέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια, έχουν εξαφανισθεί χωρίς να αφήσουν ίχνη!

Οι Ρώσοι ενδιαφέρονται για την οικοδόμηση προνομιακών σχέσεων και με άλλες μονές, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση του Βατοπεδίου. Παραλλήλως, χρησιμοποιούν οργανώσεις και ιδρύματα με αναφορά σχεδόν πάντα στην Ορθοδοξία. Η Ορθόδοξη Αυτοκρατορική Ένωση Παλαιστίνης ιδρύθηκε το 1882 από τον τσάρο Αλέξανδρο Γ’ με σκοπό την άσκηση επιρροής στους ορθόδοξους πληθυσμούς της Μέσης Ανατολής.

Η εν λόγω οργάνωση ίδρυσε παράρτημα και στην Ελλάδα σε τελετή που έγινε στη Βέροια τον Οκτώβριο του 2016. Παρόντες ήταν ο Σεργκέι Στεπάσιν πρώην ανώτατο στέλεχος της ρωσικής κυβέρνησης και στενά συνδεδεμένος με τις μυστικές υπηρεσίες, ο δήμαρχος και ο μητροπολίτης της πόλης, αλλά και ο πρώην γενικός πρόξενος της Ρωσίας στη Θεσσαλονίκη Αλεξέι Ποπόφ, ένας από τους δύο στους οποίους απαγορεύθηκε η είσοδος στην Ελλάδα. Πρόεδρος του ελληνικού παραρτήματος της εν λόγω οργάνωσης είναι ο επιχειρηματίας στον κατασκευαστικό τομέα Σίμος Παναγιωτίδης με ισχυρές διασυνδέσεις στη Ρωσία, αλλά και στα Σκόπια επί κυβερνήσεων Γκρουέφσκι.

Ξέφραγο αμπέλι

Όπως προαναφέραμε, μέχρι τώρα, οι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις απέφευγαν τη λήψη μέτρων, τα οποία θα μπορούσαν να θέσουν σε δοκιμασία τις διμερείς σχέσεις. Ακόμα κι όταν Ρώσοι διπλωμάτες υπερέβαιναν τα όρια, γίνονταν κάποιες διακριτικές συστάσεις, οι οποίες κατά κανόνα έφερναν αποτέλεσμα.

Είναι κοινός τόπος, άλλωστε, ότι πολύ περισσότερο από τις ρωσικές υπηρεσίες είναι στελέχη των αμερικανικών, γερμανικών και άλλων δυτικών υπηρεσιών που αντιμετωπίζουν την Ελλάδα σαν ξέφραγο αμπέλι, υπερβαίνοντας κατά προκλητικό τρόπο το πλαίσιο που υπαγορεύει η διπλωματική ιδιότητά τους. Αυτό ισχύει όχι μόνο στο επίπεδο της συλλογής πληροφοριών, αλλά και στο επίπεδο διείσδυσης σ’ όλο το φάσμα των μηχανισμών που ασκούν εξουσία και επιρροή (κεντρικό κράτος, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Εκκλησία, επιχειρηματική ελίτ, συνδικάτα, Μίντια, πανεπιστήμια, ΜΚΟ κλπ).

Η ειδοποιός διαφορά είναι ότι π.χ. οι αμερικανικές και γερμανικές δραστηριότητες αντιμετωπίζονται με υπερβάλλουσα ανοχή, με το πρόσχημα της εταιρικής σχέσης, ενώ οι αντίστοιχες ρωσικές αντιμετωπίζονται συγκριτικά με αυστηρότητα, επειδή θεωρούνται περίπου εχθρικές. Σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση, πάντως, οι τέσσερις Ρώσοι είχαν υπερβεί τα όρια. Η συμπεριφορά τους αποδίδεται στη μεγάλη νευρικότητα που έχει προκαλέσει στη Μόσχα η προοπτική ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ.