Χωρίς να σπάσουν αυγά, ομελέτα δεν γίνεται – Η ΕΕ και το κανονικό κράτος

Είναι εφικτή η εμπλοκή της ΕΕ στο Κυπριακό και ποια μορφή μπορεί να έχει; Ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, έχει διαμορφώσει μια πρόταση σε σχέση με την εμπλοκή της Eυρωπαϊκής Ένωσης και  την παρουσίασε στον Έλληνα Πρωθυπουργό την περασμένη Δευτέρα, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών τους στο Μέγαρο Μαξίμου. Έκανε νύξεις για την πρόταση του στον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, όταν ατύπως τα είπαν ενώ θα ενημερώσει εκτενώς τα Ηνωμένα Έθνη στη συνάντηση, που θα έχει σήμερα με την αναπληρώτρια Γ.Γ. του Οργανισμού, Ρόζμαρι ΝτιΚάρλο. Η πρόταση αυτή θα παρουσιαστεί και εξηγηθεί εκτενώς στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, που χρονικά τοποθετείται στις 23 Μαρτίου.

Πρόκειται για ένα εγχείρημα, που φαντάζει δύσκολο. Αλλά υπό τις σημερινές συνθήκες του παρατεταμένου αδιεξόδου στο Κυπριακό είναι αναγκαίο να βρεθούν διέξοδοι. Την ίδια ώρα, από τη στιγμή, που η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος-μέλος της Ένωσης, μια συμφωνία θα πρέπει να ενδιαφέρει την Ε.Ε. γιατί εκ των πραγμάτων θα την επηρεάσει. Εάν, μάλιστα, υιοθετηθούν ρυθμίσεις, που θα καθιστούν το μέλος της προτεκτοράτο της Τουρκίας, τούτο λογικά θα πρέπει να την τρομάζει. Θα επηρεάσει και την λειτουργία της. Μπορεί η Ε.Ε. να μην θέλει να αναλάβει την “καυτή πατάτα” του Κυπριακού, αλλά από τη στιγμή- και σωστά- που αποδέχθηκε την ένταξη της Λευκωσίας με άλυτο το ζήτημα, δεν μπορεί να κλείνει τα μάτια.

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, στη διάρκεια των Πενταμερών Διασκέψεων, υιοθετώντας τη θέση που διατύπωσε ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, Νίκος Κοτζιάς, είπε πως στόχος και επιδίωξη είναι ένα κανονικό κράτος. Τι σημαίνει αυτό; Να έχει ευρωπαϊκά, δημοκρατικά χαρακτηριστικά το κράτος και να λειτουργεί όπως και σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης. Να γίνονται σεβαστά τα ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα. Σημαίνει ακόμη πως δεν πρέπει να έχει εξαρτήσεις από τρίτους και να μην εξαρτάται η λειτουργία και το μέλλον του κράτους από άλλες χώρες. Αυτό είναι το πλαίσιο, αυτός- επιβάλλεται να είναι- ο στόχος της πρωτοβουλίας αυτής.

Είναι σαφές πως εκείνο που θα προωθηθεί μέσα από την εμπλοκή της Ε.Ε. είναι η διαμόρφωση συνθηκών για αξιοποίηση των ευρωτουρκικών και την ανάδειξη μέσα από τις συζητήσεις που θα γίνουν με την Άγκυρα του Κυπριακού. Επιδίωξη μέσα από την αξιοποίηση διαφορετικών συμφερόντων να προβεί η κατοχική δύναμη σε κινήσεις στο Κυπριακό. Κοντολογίς, να συνεργασθεί για την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό με βάση τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές.

Να σπάσει η ακινησία

Δεν θεωρείται εύκολη η προσπάθεια. Υπάρχουν δυσκολίες, αλλά πρέπει να προωθηθεί η πρόταση, να δοκιμαστεί. Την ίδια ώρα, η εμπλοκή της Ένωσης για να έχει σημασία πρέπει να στηρίζεται στο κοινοτικό κεκτημένο. Ούτε τετραγωνισμός του κύκλου να επιχειρηθεί για να καλοπιάσουν την κατοχική δύναμη, ούτε και να γίνουν τέτοιες παρεκκλίσεις, που θα οδηγήσουν σε ένα κράτος δυσλειτουργικό.

Η διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, επηρεάζει τόσο την ενότητα του ΝΑΤΟ όσο και τα συμφέροντα της Ε.Ε. Οι δυο οργανισμοί επηρεάζονται και από τη μη λύση, από το κλίμα έντασης αλλά και από μια κακή συμφωνία, που διαιωνίζει τις αντιπαραθέσεις και την αποσταθεροποίηση στην περιοχή. Αυτά τα στοιχεία πρέπει να εξηγηθούν στους εταίρους μας. Την ίδια ώρα, η Λευκωσία πρέπει να προτάξει την στρατηγική υπεραξία της χώρας και να την αξιοποιήσει προς όφελος της.

Σχεδόν πενήντα χρόνια διεξάγονται συζητήσεις για το Κυπριακό, οι οποίες δεν έχουν οδηγήσει σε συμφωνία. Πρόκειται για συζητήσεις, που όχι μόνο οδηγούν σε αλλεπάλληλα αδιέξοδα, αλλά κάθε φορά σημειώνεται διολίσθηση προς τις τουρκικές επιδιώξεις. Για να επαναρχίσει η διαδικασία καλείται η ελληνική πλευρά να προσεγγίσει τις τουρκικές θέσεις. Δυστυχώς, η Λευκωσία δεν επιθυμούσε για δεκαετίες να… σπάσει αυγά, επέμενε στην πεπατημένη με κόστος για την πορεία του εθνικού θέματος. Γι’ αυτό και χρειάζονται νέες ιδέες, νέες πρωτοβουλίες. Για να γίνει ομελέτα πρέπει να σπάσουν αυγά. Εκτός κι εάν θεωρούν κάποιοι ότι πρέπει να συζητηθούν οι τουρκικές αξιώσεις.  Να δοκιμαστεί η πρόταση για εμπλοκή της Ε.Ε. κι εάν αποτύχει, να υπάρχει έτοιμη εναλλακτική, για να μην επιστρέψουμε στις γνωστές αδιέξοδες πορείες.