Διέβη τον Ρουβίκωνα ο Στόλτενμπεργκ – Κλιμακώνει η Τουρκία σε Καστελλόριζο και Κύπρο

Βήμα-βήμα κλιμακώνει καθημερινά την ένταση η Τουρκία, στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, την ώρα που η ΕΕ επαναλαμβάνει συνεχώς, ότι είναι έτοιμες οι κυρώσεις και το χρονοδιάγραμμα των απαραίτητων ενεργειών που πρέπει να γίνουν. Η Άγκυρα, ωστόσο, βάζει στο παιχνίδι και τη Μόσχα, ενώ την ίδια ώρα, τουλάχιστον περίεργη χαρακτηρίζεται η πρωτοβουλία Στόλτνμπεργκ να προαναγγείλει διάλογο Ελλάδας-Τουρκίας, κάτι που διέψευσε ευθύς αμέσως η Αθήνα.

Σε ανάρτησή του στο Twitter, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, αναφέρθηκε σε συμφωνία Ελλάδας-Τουρκίας να προσέλθουν σε διάλογο, μετά από επαφές που είχε ο ίδιος με τις δύο πλευρές. Σημείωσε μάλιστα, ότι οι συζητήσεις ξεκινούν σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων στο πλαίσιο της Συμμαχίας. Λίγα λεπτά αργότερα, ωστόσο, διπλωματικές πηγές από την Αθήνα διέψευσαν τους ισχυρισμούς του Στόλτενμπεργκ, τονίζοντάς ότι «αποκλιμάκωση συνιστά μόνον η άμεση απομάκρυνση όλων των τουρκικών πλοίων από την ελληνική υφαλοκρηπίδα».

«Οι πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας σχετικά με φερόμενες τεχνικές συνομιλίες στο ΝΑΤΟ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα» ανέφεραν οι διπλωματικές πηγές, τονίζοντας ότι κρατούν την πρόθεση του ΓΓ του ΝΑΤΟ να εργαστεί για να θεσπίσει μηχανισμούς αποκλιμάκωσης. Επισήμαναν όμως για πολλοστή φορά ότι «αποκλιμάκωση συνιστά μόνον η άμεση απομάκρυνση όλων των τουρκικών πλοίων από την ελληνική υφαλοκρηπίδα». Αυτό δηλαδή που είναι η πάγια ελληνική θέση, η οποία υιοθετήθηκε και από τα ευρωπαϊκά όργανα.

Ξεπέρασε κάθε προηγούμενο

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, είχε το απόγευμα της Πέμπτης συζήτηση με τις μόνιμες αντιπροσωπείες των δύο χωρών, στις οποίες έδωσε ένα έγγραφο με κάποιες προτάσεις σχετικά με την αποκλιμάκωση της έντασης. Οι αντιπροσωπείες παρέλαβαν το σημείωμα και ο Στόλτενμπεργκ …ερμήνευε αυτήν την ενέργεια ως συμφωνία για έναρξη διαλόγου.

Ωστόσο, όπως επισημαίνουν ελληνικές διπλωματικές πηγές «η μονομερής εγχείρηση εγγράφου με την παράκληση για σχόλια εντός μίας εβδομάδας σε καμία περίπτωση δεν συνιστά έναρξη διαλόγου». Και αυτό σίγουρα το γνωρίζει ο Γενς Στόλτενμπεργκ. Στην κίνηση Στόλτενμπεργκ πατάει όμως ο Τσαβούσογλου, το υπουργείο του οποίου εξέδωσε ανακοίνωση, καλώντας την Ελλάδα να υποστηρίξει την πρωτοβουλία του γγ του ΝΑΤΟ και να προσέλθει σε διάλογο χωρίς προϋποθέσεις.

Η σημερινή ενέργεια του Στόλτενμπεργκ δεν είναι βέβαια η μοναδική που γέρνει προς την πλευρά της Τουρκίας. Η Αθήνα, ο ίδιος ο πρωθυπουργός, έχουν εκφράσει την έντονη δυσαρέσκειά τους για την πολιτική των ίσων αποστάσεων που εφαρμόζει ο ΓΓ του ΝΑΤΟ. Σήμερα, ωστόσο, ο Στόλτενμπεργκ “διέβη τον Ρουβίκωνα”, καθώς η ενέργειά του αποτελεί σαφή καταστρατήγηση του πρώτου και κύριου όρου που θέτει η ελληνική πλευρά. Ότι δηλαδή διάλογος με την Τουρκία δεν μπορεί να γίνει, όσο διάστημα τα τουρκικά ερευνητικά και πολεμικά πλοία βρίσκονται σε ύδατα άνωθεν ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Την ίδια ώρα, η Μέρκελ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ερντογάν και, σύμφωνα με την ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας, ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε στην καγκελάριο, ότι η στήριξη που προσφέρουν ορισμένες χώρες προς την “εγωιστική και άδικη στάση της” Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι απαράδεκτη. Εξέφρασε, ωστόσο, την ικανοποίησή του για τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η Μέρκελ, ενώ όπως έγινε γνωστό από άλλες πηγές, Γερμανοί αξιωματούχοι αναμένεται προσεχώς να επισκεφτούν την Άγκυρα και την Αθήνα.

Εντωμεταξύ, μετά τις αποκαλύψεις για εντολή Ερντογάν προς τους στρατηγούς του να προκαλέσουν ένα θερμό επεισόδιο, βυθίζοντας ένα ελληνικό πλοίο ή καταρρίπτοντας ένα αεροσκάφος, τις οποίες διέψευσε ως “φαντασίες” η Άγκυρα, η Τουρκία κλιμακώνει την ένταση στέλνοντας βορειότερα το Oruc Reis. Σύμφωνα με δημοσίευμα της προσκείμενης στον Ερντογάν εφημερίδας Yeni Safak, το τουρκικό ερευνητικό σκάφος έχει πάρει εντολή να προσεγγίσει τα όρια των χωρικών υδάτων του Καστελλόριζου και της Ρόδου και να διαξέγει έρευνες για φυσικό αέριο.

Ενδεικτικό των προθέσεων της Άγκυρας είναι και το περιστατικό που σημειώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, σε περιοχή νότια του Καστελλόριζου, όπου βρισκόταν το Oruc Reis και ο στόλος των τουρκικών πολεμικών που το συνοδεύει. Οι δύο στόλοι βρίσκονταν σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, όταν δύο τουρκικές φρεγάτες, αφού εξέπεμψαν ηλεκτρονικά σήματα προς ισάριθμες ελληνικές, έστρεψαν όπλα εναντίον τους.

Το περιστατικό διαψεύδει την τουρκική διάψευση σχετικά με την εντολή Ερντογάν για την πρόκληση θερμού επεισοδίου και δείχνει ξεκάθαρα τις προθέσεις και τις προκλητικές προσπάθειες της Άγκυρας για διαρκή αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Το παζλ των προκλήσεων συμπληρώνεται με το μπαράζ των παράνομων Νavtex σχετικά με την δραστηριότητα του Oruc Reis, οι οποίες, αν και αλληλοκαλύπτονται, εκτείνουν την θαλάσσια περιοχή, την οποία η Τουρκία επιχειρεί να “γκριζάρει”. Με αυτές τις παράνομες οδηγίες προς ναυτιλομένους η Άγκυρα προσεγγίζει όσο το δυνατόν περισσότερο το Καστελλόριζο.

Τι επιδιώκει η Τουρκία 

Στις δύο τελευταίες Nantex, ωστόσο, η Άγκυρα βάζει στο “παιχνίδι” και τη Μόσχα, καθώς δεσμεύονται περιοχές, ανατολικά και δυτικά της Κύπρου για την πραγματοποίηση ασκήσεων του ρωσικού ναυτικού με πραγματικά πυρά. Με την πρώτη ανακοινώνονται ασκήσεις, από τις 8 έως τις 22 Σεπτεμβρίου, σε τμήμα της θαλάσσιας έκτασης, στην οποία δραστηριοποιείται το Oruc Reis. Πρόκειται για μια περιοχή, στα νότια του Καστελλόριζου, η οποία βρίσκεται εκτός ελληνικής υφαλοκρηπίδας και εκτός ευθύνης της Αθήνας. Άρα δεν υπάρχει και πρόβλημα.

Η δεύτερη όμως, προβλέπει ασκήσεις από τις 17 έως τις 25 Σεπτεμβρίου, σε περιοχή ανατολικά της Κύπρου, η οποία βρίσκεται εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Και ναι μεν η Ρωσία έχει το δικαίωμα να κάνει ασκήσεις σε διεθνή ύδατα και, όπως έγινε γνωστό, ενημερώθηκαν για αυτό οι κυπριακές αρχές. Η Τουρκία όμως δεν έχει κανένα δικαίωμα να εκδίδει Navtex για την συγκεκριμένη περιοχή.

Η επανεμφάνιση της Ρωσίας στο προσκήνιο, η οποία διατηρεί, λόγω της κρίσης στη Συρία, στόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, γίνεται μόλις δύο εικοσιτετράωρα, μετά την απόφαση των ΗΠΑ για μερική άρση του εμπάργκο όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Μια ενέργεια, την οποία χαιρέτησαν η Αθήνα και η Λευκωσία, αντέδρασε όμως σθεναρά ο Ερντογάν και πήρε μια δήλωση “ίσων αποστάσεων” από τον Πομπέο, ο οποίος κάλεσε και τις δύο πλευρές να κάνουν βήματα αποκλιμάκωσης της έντασης.

Αγριεύει το πράγμα  

Συμπίπτει επίσης με την χρονική στιγμή, κατά την οποία η ΕΕ επιχειρεί να στριμώξει τον Πούτιν με την “υπόθεση Ναβάλνι” (στο θέμα της Λευκορωσίας δείχνει ότι δεν μπορεί να κάνει και πολλά), αλλά και με την επικείμενη επίσκεψη του Λαβρόφ στην Κύπρο, η οποία ανακοινώθηκε και επισήμως ότι θα γίνει την Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου. Δεν μπορεί να αγνοηθεί  πάντως το γεγονός ότι η ρωσική άσκηση ανατολικά της Κύπρου ολοκληρώνεται στις 25 Σεπτεμβρίου, ημέρα διεξαγωγής της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ και ημερομηνία σταθμό για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Η Σύνοδος έχει βεβαίως αποκλειστικό θέμα την Τουρκία και, όπως έχει διαμηνυθεί, αν μέχρι τότε η Άγκυρα δεν προχωρήσει σε αποκλιμάκωση, με τερματισμό των μονομερών προκληρικών ενεργειών, θα βρεθεί αντιμέτωπη με κυρώσεις. Το Βερολίνο, ωστόσο, δεδομένων των εξελίξεων στη Λευκορωσία και της “αμφιλεγόμενης” δηλητηρίασης του Ναβάλνι (η Γερμανία υποστηρίζει ότι έχει στοιχεία, αλλά η Ρωσία αρνείται ανάμειξη και ζητά την κοινοποίησή τους) θεωρείται σχεδόν βέβαιο, ότι θα φέρει θέμα νέων κυρώσεων στη Μόσχα. Το θέμα της Λευκορωσίας προσπέρασε, άλλωστε, αρκετές φορές στα ευρωπαϊκά συμβούλια την τουρκική προκλητικότητα και την σοβαρή κρίση που αυτή προκαλεί στις σχέσεις της Άγκυρας με δύο κράτη μέλη της ΕΕ.

Τα γεγονότα αυτά ήταν, εξάλλου, εκείνα που προκάλεσαν τη δυσφορία Αναστασιάδη, ο οποίος μίλησε για “δύο μέτρα και δύο σταθμά”, αλλά και την γεμάτη νόημα αντίδραση του Νίκου Χριστοδουλίδη, μετά την ολοκλήρωση της πρόσφατου συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στο Βερολίνο.

«Αν η ΕΕ επιθυμεί να έχει αξιοπιστία σε διεθνές επίπεδο, πρέπει να μην υιοθετεί προσεγγίσεις τύπου “δύο μέτρα και δύο σταθμά” ούτε να επιδεικνύει επιλεκτική ευαισθησία» είχε πει μετά το τέλος του συμβουλίου ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών. Επισήμανε όμως παραλλήλως, και εδώ είναι το νόημα, ότι «όλα τα θέματα που συζητούμε είναι αλληλένδετα», ότι τα ζητήματα που συζητώνται δεν είναι ανεξάρτητα το ένα από το άλλο και ότι αυτό πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.