Διπλωματική επίθεση από Σκόπια με την “ομάδα Οχρίδα”

Γράφει η Νεφέλη Λυγερού  –  

Παρ’ ότι οι συνομιλίες των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και ΠΓΔΜ παραμένουν «καθηλωμένες», οι παρασκηνιακές ζυμώσεις συνεχίζονται με αμείωτη ένταση, αν και τα Σκόπια δεν δείχνουν πρόθεση να κάνουν βήματα πίσω. Η «ατυχής», όπως την χαρακτήρισε με ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, παρέμβαση του επιτρόπου για τη Διεύρυνση της ΕΕ Γιοχάνες Χαν αποδεικνύει ότι δεν δέχονται πιέσεις.

Παρά την προσπάθειά του να προεξοφλήσει συμφωνία και μάλιστα εντός δύο εβδομάδων, τα πράγματα δεν φαίνονται να βαίνουν προς λύση. Η ελληνική κυβέρνηση ανησυχεί για το τι μέλλει γενέσθαι, καθώς ήδη γίνεται δέκτης πιέσεων εκ μέρους δυτικών. Δύο εβδομάδες μετά την τελευταία συνάντησή τους, οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδος και ΠΓΔΜ βρίσκονται και σήμερα στη Βιέννη, παρουσία του ειδικού διαμεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς.

Την ώρα, όμως, που ο Νίκος Κοτζιάς ετοιμαζόταν για το ταξίδι αυτό, ο επίτροπος Χαν, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο, φάνηκε να γνωρίζει κάτι που αγνοούσαν οι υπόλοιποι, μεταξύ των οποίων και η ηγεσία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. Προανήγγειλε λύση στο ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες! «Είμαι αισιόδοξος ότι τις επόμενες δύο εβδομάδες θα έχουμε μία λύση. Τουλάχιστον μία λύση που θα ανοίξει το δρόμο για την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη FYROM». Πρόσθεσε πως όλοι συμφωνούν ότι αυτό θα ήταν χρήσιμο για την κοινωνία, για τη χώρα και για την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.

Παρά τη δήλωση του επιτρόπου, οι διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες φαίνεται να παραμένουν αγεφύρωτες. Τα Σκόπια εμμένουν στην αδιάλλακτη στάση τους. Στην αυστριακή πρωτεύουσα οι δύο πλευρές θα επιχειρήσουν να κάνουν ακόμη ένα ύστατο βήμα προσέγγισης, πριν το επόμενο ραντεβού τους στη Θεσσαλονίκη στις 3 και 4 Μαΐου με αφορμή την τετραμερή των Υπουργών Εξωτερικών με την συμμετοχή Αλβανίας και Βουλγαρίας.

“Λάθος εικόνα”

Το κλίμα των διαπραγματεύσεων αποτυπώνεται στη σύντομη, αλλά ιδιαίτερα αιχμηρή ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών που δεν άφησε ασχολίαστες τις «ατυχείς», όπως τις χαρακτηρίζει, δηλώσεις του επιτρόπου: «Καλούμε τον επίτροπο Χαν να σταματήσει να παρέχει λάθος εικόνα για διαπραγματεύσεις τις οποίες, όπως όλα δείχνουν, δεν κατανοεί. Το λιγότερο που μπορεί να κάνει είναι να σταματήσει να τις υπονομεύει».

Ο πρωθυπουργός των Σκοπίων Ζόραν Ζάεφ επίσης δεν συμμερίζεται την αισιοδοξία του Επιτρόπου για τη Διεύρυνση , αλλά η δήλωση του ήταν σε τελείως διαφορετικό κλίμα από αυτή της Ελλάδας. «Ο επίτροπος Γιοχάνες Χαν είναι ένας πολύ καλός φίλος της “Μακεδονίας” και μακάρι να έχει πληροφορίες ότι σε δύο εβδομάδες θα έχει τελειώσει. Εγώ θα το ήθελα πολύ, όμως πιστεύω ότι δεν είναι δυνατό. Αύριο είναι προγραμματισμένη συνάντηση μεταξύ των δύο υπουργών Εξωτερικών. Ξέρω περίπου τι θα συζητηθεί και μέχρι πού μπορούμε να φθάσουμε.

»Σε γενικές γραμμές, αυτό που περιμένω είναι να καταβάλουμε μέγιστες προσπάθειες μέχρι την διεξαγωγή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, διότι είμαστε σίγουροι πως αν έχουμε λύσει το θέμα του ονόματος μέχρι τότε, θα έχουμε οριστικές και ισχυρότατες εγγυήσεις ότι θα λάβουμε ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ξέρετε ότι η πρόσκληση για την ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι αυτόματη. Είναι καλό να το λύσουμε σε δύο εβδομάδες. Αυτό θα σημαίνει την έναρξη της αυτόματης πρόσκλησης την τρίτη εβδομάδα από σήμερα μέσω της κύρωσης από τα κράτη-μέλη. Πιστεύω ότι είναι υπόθεση εβδομάδων, αλλά νομίζω ότι δύο εβδομάδες είναι υπερβολικά λίγες» ανέφερε ο Ζάεφ, απαντώντας σε δημοσιογραφική ερώτηση.

Ελληνικές διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι έχει επιτευχθεί πρόοδος στα τεχνικά ζητήματα. Επί της ουσίας όμως, φαίνεται ότι τα Σκόπια εμφανίζονται περισσότερο αδιάλλακτα στη διαπραγμάτευση. Κατά πολλούς, η εξέλιξη αυτή αποδεικνύει πως στο παρασκήνιο οι εταίροι της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ μάλλον δεν ασκούν πιέσεις προς την πλευρά των Σκοπίων για υποχωρήσεις . Δεν παραλείπουν, όμως, να πιέζουν την ελληνική πλευρά όσον αφορά το έναντι όλων (erga omnes).

Η ομάδα “Οχρίδα”

Γεγονός παραμένει ότι παρά την αδιαλλαξία της ΠΓΔΜ, δεν είναι λίγοι εκείνοι στη Δύση που συνεχίζουν να τη στηρίζουν. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η αναφορά της Κομισιόν προ ημερών ανέφερε ότι «πρέπει να επιλυθεί επειγόντως» το Μακεδονικό. Την αισιοδοξία της ότι μπορεί να βρεθεί λύση στο ζήτημα της ονομασίας εξέφρασε και η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικών υποθέσεων Φεντερίκα Μογκερίνι μετά τη συνάντηση που είχε στα Σκόπια με τον πρωθυπουργό της χώρας.

Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι η κίνηση του Ζάεφ να υπερκεράσει την Ελλάδα σε επίπεδο εντυπώσεων, αλλά και σε δύναμη διπλωματικού πυρός, συγκροτώντας μία ομάδα κρούσης, δεν συμβάλει στην γεφύρωση των διαφορών. Η ομάδα «Οχρίδα» έχει ως στόχο την προώθηση της ευρωπαϊκής και ευρωατλαντικής προοπτικής της ΠΓΔΜ. Σε αυτή συμμετέχουν γνωστές προσωπικότητες της διεθνούς διπλωματίας όπως ο πρώην Γενικός Γραμματέας. του ΝΑΤΟ Τζόρτζ Ρόμπερτσον και άλλοι δυτικοί αξιωματούχοι.

Ανεξάρτητα από το τι θα βγει από τη σημερινή συνάντηση, οι δύο υπουργοί έχουν μπροστά τους τουλάχιστον άλλες δύο ευκαιρίες στο αμέσως προσεχές διάστημα: την επόμενη βδομάδα, στις 3 και 4 Μάη στη Θεσσαλονίκη, στην 3η Υπουργική Συνάντηση Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδας-Αλβανίας-ΠΓΔΜ-Βουλγαρίας. Λίγο αργότερα, στις 11 και 12 Μάη στο Σούνιο, σε Διάσκεψη που προγραμματίζει η ελληνική κυβέρνηση «για το Μέλλον της Ευρώπης», με τη συμμετοχή και των υποψήφιων για ένταξη στην ΕΕ χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Το θέμα της ΠΓΔΜ, όμως, αναμένεται να θιγεί και στο περιθώριο της Συνόδου των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ αυτή την Παρασκευή στις Βρυξέλλες.

Ο Κοτζιάς θα έχει ήδη από την Πέμπτη στις Βρυξέλλες κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ με αντικείμενα το Μακεδονικό, τα ελληνοτουρκικά και το θέμα των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που εξακολουθούν να κρατούνται στις φυλακές της Αδριανούπολης. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι σε περίπτωση μη συμφωνίας, η ελληνική πλευρά δεν αποκλείεται να ζητήσει παράταση και πέραν της καλοκαιρινής περιόδου.