Διπλωματικό ανάχωμα από ΗΠΑ-ΕΕ στον Ερντογάν

Η Άγκυρα πέρασε από τις απειλές στην πράξη με την κίνηση της να ξεκινήσει γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, αρχίζοντας από ένα στόχο στα νοτιοδυτικά περίπου 40 ναυτικά μίλια από τις ακτές της Μεγαλονήσου. Πληροφορίες αναφέρουν πως ο σχεδιασμός της Τουρκίας είναι να γίνουν διαδοχικές γεωτρήσεις σε διάφορες περιοχές, αρχίζοντας από τα δυτικά.

Οι παράνομες ενέργειες του τουρκικού πλοίου-γεωτρύπανου “Φατίχ” (Πορθητής) και των υποστηρικτικών πλοίων που το συνοδεύουν (τρία πλοία υποστήριξης και μια φρεγάτα) αποτελεί την κλιμάκωση της εδώ και καιρό αναμενόταν. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την απάντηση της Άγκυρας στο γεγονός ότι έχει μείνει στο περιθώριο σε ό,τι έχει να κάνει τόσο με τα ενεργειακά όσο και με το γεωστρατηγικό παίγνιο στην Ανατολική Μεσόγειο. Πόσο μάλλον, όταν η Κύπρος σταδιακά αλλά σταθερά μετατρέπεται σε σημαντικό παίκτη και στα δύο αυτά επίπεδα.

Εδώ και καιρό, άλλωστε, η Τουρκία απειλεί ότι «δεν θα δεχθεί τετελεσμένα» και δεν κρύβει την ενόχληση της για τη συνεργασία της Ελλάδας και της Κύπρου με το Ισραήλ και την Αίγυπτο στο πλαίσιο των τριγωνικών συνεργασιών και μάλιστα με τις ρητές πλέον αμερικανικές ευλογίες. Είναι ασαφές ακόμα εάν το πλήρωμα του πλοίου-γεωτρύπανου “Φατίχ” έχει την τεχνογνωσία για την πραγματοποίηση μίας γεώτρησης, αλλά στο πολιτικό επίπεδο το τετελεσμένο θα έχει συντελεστεί έτσι κι αλλιώς.

Οι αεροναυτικές ασκήσεις, οι εκδόσεις Navtex για τη δέσμευση μεγάλων θαλάσσιων περιοχών νοτίως της Κύπρου και οι συνεχείς απειλές της Τουρκίας είχαν εξαντλήσει τη δυναμική τους, χωρίς να φέρουν αποτελέσματα. Με την κίνηση αυτή πλέον η Άγκυρα επιχειρεί να δημιουργήσει πραγματικό τετελεσμένο. Η Λευκωσία δεν αιφνιδιάστηκε, καθώς είχε ήδη προβεί σε διάφορες διπλωματικές ενέργειες, με σκοπό να δημιουργήσει κόστος για την Τουρκία. Το κυπριακό υπουργείο Εξωτερικών θα προβεί περαιτέρω σε νομικές, διπλωματικές και πολιτικές κινήσεις.

ΗΠΑ-ΕΕ αντιδρούν

Είναι ενδεικτική του κλίματος που έχει δημιουργηθεί στην ΕΕ, η άμεση αντίδραση της αρμόδιας για την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική Φεντερίκας Μογκερίνι, μετά την εξαγγελία της Άγκυρας για γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ: «Σε αυτό το πλαίσιο, καλούμε επειγόντως την Τουρκία να δείξει αυτοσυγκράτηση, να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της και να απόσχει από οποιαδήποτε τέτοια παράνομη δράση, στην οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ανταποκριθεί κατάλληλα και με πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο». Δεν ήταν η μόνη.

Αποτρεπτική ανακοίνωση εξέδωσε και η Ουάσιγκτον. Με ανακοίνωση που χαρακτηρίζει τις εν λόγω δραστηριότητες του τουρκικού ναυτικού στην περιοχή «πολύ προκλητικό» βήμα, η εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Μόργκαν Ορτέιγκους εκφράζει τη βαθιά ανησυχία των ΗΠΑ για τις αποσταθεροποιητικές ενέργειες της Άγκυρας, λέγοντας ότι μπορεί να οδηγήσουν σε κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή.

«Οι ΗΠΑ ανησυχούν βαθιά για τις εξαγγελθείσες προθέσεις της Τουρκίας σχετικά με την έναρξη υπεράκτιων γεωτρήσεων σε μια περιοχή την οποία έχει οροθετήσει η Κυπριακή Δημοκρατία ως την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη. Αυτό το βήμα είναι πολύ προκλητικό και εγείρει τον κίνδυνο να αυξηθεί η ένταση στην περιοχή. Καλούμε τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν αυτές τις δραστηριότητες και ενθαρρύνουμε όλα τα μέρη να ενεργήσουν με αυτοσυγκράτηση», σημειώνεται η ανακοίνωση της εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Δικαστική απάντηση Λευκωσίας

Η Κυπριακή Δημοκρατία θα κινηθεί δικαστικά για τη σύλληψη όλων όσων θα εμπλακούν στην παράνομη γεώτρηση εντός της κυπριακής ΑΟΖ, με την έκδοση ενός διεθνούς εντάλματος σύλληψης. Εταιρείες οι οποίες συνεργάζονται με την Τουρκία και στις παράνομες σεισμικές έρευνες του “Μπαρμπαρός” και στις γεωτρήσεις του “Φατίχ” θα έχουν κόστος. Έχει ζητηθεί η έναρξη ποινικών διαδικασιών εναντίον τους, στη βάση της κυπριακής νομοθεσίας.

Επιπλέον, ο Νίκος Αναστασιάδης θα θέσει στο ερχόμενο Άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το θέμα των τουρκικών προκλήσεων εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Τέλος, η Κυπριακή Δημοκρατία παύει τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, όσο «τα τουρκικά πλοία παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και δημιουργούν ένταση», δήλωσε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Πρόδρομος Προδρόμου.

Γεγονός, όμως, παραμένει ότι η Κύπρος δεν μπορεί να εμποδίσει με στρατιωτικά μέσα την τουρκική αυθαιρεσία. Καλά τα διαβήματα, αλλά κατά πάσα πιθανότητα δεν θα υποχρεώσουν την Τουρκία να εγκαταλείψει τη γεώτρησή της. Εξάλλου, είναι μάλλον απίθανο η ΕΕ και οι ΗΠΑ να κινηθούν δραστικά στο στρατιωτικό επίπεδο για να εμποδίσουν το τουρκικό πλοίο-γεωτρύπανο.

Από τη μεριά του, ο Ερντογάν φαίνεται να τεστάρει τα όρια, ειδικά των Αμερικανών. Στόχος του είναι να στείλει μήνυμα ότι η Τουρκία είναι παρούσα και τίποτα δεν μπορεί να γίνει στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς τη δική της συμμετοχή. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι μία εκ μέρους του υποχώρηση θα έπληττε το προφίλ του ανεπανόρθωτα. Γι’ αυτό και όλα δείχνουν πως θα προχωρήσει παρά τις δυτικές αποτρεπτικές ανακοινώσεις.