Διπλωματικό μπραντεφέρ με άγνωστη κατάληξη προκαλεί ο ‘Πορθητής’

Σε μπραντεφέρ με διεθνείς προεκτάσεις εξελίσσεται η παράνομη τουρκική γεώτρηση σε μη παραχωρημένο σε διεθνή πετρελαϊκή εταιρεία θαλάσσιο οικόπεδο της κυπριακής ΑΟΖ. Το γεωτρύπανο ‘Πορθητής’ και τα τρία ειδικά σκάφη που συμμετέχουν στη γεώτρηση βρίσκονται εδώ και μέρες στο ίδιο σημείο, ενώ τουρκικά πολεμικά σκάφη κινούνται στην ευρύτερη περιοχή ή είναι σε λιμάνια της κατεχόμενης Κύπρου.

Αν και δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες για το πώς εξελίσσονται οι εργασίες της γεώτρησης, είναι προφανές πως η όλη επιχείρηση έχει πρωτίστως σκοπό να δημιουργήσει πολιτικό τετελεσμένο. Να στείλει το μήνυμα προς όλους τους εμπλεκόμενους ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα στην Ανατολική Μεσόγειο και ειδικά στην κυπριακή ΑΟΖ, χωρίς την έγκριση και τη συμμετοχή της Τουρκίας.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, βέβαια, δεν διαθέτει την αμυντική δυνατότητα να αποτρέψει την παράνομη τουρκική γεώτρηση. Ούτε μπορεί η υπολογίζει σε κάλυψη από την ελληνική αμυντική ομπρέλα. Η πραγματικότητα αυτή την υποχρεώνει να στραφεί προς άλλες λύσεις. Θεωρώντας δεδομένο πως οι ΗΠΑ, η ΕΕ, το Ισραήλ και η Αίγυπτος θα περιοριστούν σε διπλωματική στήριξη, η Λευκωσία προωθεί την στρατιωτική εμπλοκή της Γαλλίας στην Μεγαλόνησο.

Η συνάντηση πριν μερικές μέρες του Κύπριου υπουργού Άμυνας με τη Γαλλίδα ομόλογό του κινήθηκε στο πλαίσιο που είχε διαμορφωθεί από την κατ’ αρχήν συμφωνία των προέδρων Νίκου Αναστασιάδη και Εμμανουέλ Μακρόν. Η συμφωνία αυτή προβλέπει την δημιουργία μίας γαλλικής ναυτικής βάσης στο Μαρί της νότιας Κύπρου. Για το Παρίσι αυτό σημαίνει όχι μόνο υποστήριξη της Total, η οποία διεκδικεί μεγάλο μερίδιο από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου, αλλά και επάνοδος στην Ανατολική Μεσόγειο με μόνιμο έρεισμα.

Γαλλική ομπρέλα;

Από την πλευρά της, η Λευκωσία προσπαθεί με την παραχώρηση στρατιωτικών διευκολύνσεων στη Γαλλία να αποκτήσει αμυντική κάλυψη έναντι της τουρκικής επιθετικότητας. Το Παρίσι υποστηρίζει σταθερά την Κυπριακή Δημοκρατία στο διπλωματικό επίπεδο, αλλά προς το παρόν δεν είναι σαφές εάν η συνεργασία των δυο χωρών μπορεί να φτάσει στο σημείο να προσφέρει την αμυντική εγγύηση που έχει ανάγκη ο κυπριακός Ελληνισμός.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι μετά τη σύγχυση που είχε προκληθεί πριν 10 περίπου μέρς από μία αναφορά του πρέσβη Πάιατ σε συνέδριο στο Τατόι, η Ουάσιγκτον φρόντισε να ξεκαθαρίσει τα πράγματα. Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν την Παρασκευή ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζον Μπόλτον, επιβεβαιώθηκε η αμερικανική υποστήριξη, όπως είχε εκφραστεί σε ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Υπενθυμίζουμε πως εκείνη η ανακοίνωση ήταν η πιο ξεκάθαρη και προωθημένη θέση που έχει λάβει η Ουάσιγκτον. Ανέφερε συγκεκριμένα: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν βαθιά για τις εξαγγελθείσες προθέσεις της Τουρκίας να ξεκινήσουν τις υπεράκτιες γεωτρήσεις σε μια περιοχή, την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία θεωρεί ως ΑΟΖ της. Αυτό το βήμα είναι ιδιαίτερα προκλητικό και κινδυνεύει να αυξηθεί η ένταση στην περιοχή. Καλούμε τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν αυτές τις επιχειρήσεις και ενθαρρύνουμε όλα τα μέρη να ενεργήσουν με αυτοσυγκράτηση».

Ενόψει της νέας συνόδου

Η επαναβεβαίωση της αμερικανικής θέσης αποκτά σημασία μετά την δήλωση του Βρετανού υπουργού Άλαν Ντάνκαν, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ είχε εμμέσως πλην σαφώς γκριζάρει την κυπριακή ΑΟΖ. Αν και το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών προσπάθησε να αμβλύνει τις αρνητικές εντυπώσεις, ανακοινώνοντας ότι αναγνωρίζει το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλευτεί τα όποια κοιτάσματα, ουσιαστικά επανέλαβε τη θέση Ντάνκαν.

Η Λευκωσία είχε αντιδράσει έντονα στη διπλωματική τρικλοποδιά που της έβαλε το Λονδίνο, το οποίο, με τα αντανακλαστικά του παλαιού αποικιοκράτη, παίζει τον ρόλο Ποντίου Πιλάτου όσον αφορά την παράνομη τουρκική γεώτρηση. Μένει να φανεί, όμως, αν η Κυπριακή Δημοκρατία θα εκμεταλλευτεί το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για την αποαποικιοποίηση στην περίπτωση του Μαυρικίου, που πρακτικά θέτει θέμα απομάκρυνσης των εκεί βρετανικών βάσεων.

Η Άγκυρα, πάντως, εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει. Μπορεί η πειρατική ενέργειά της στο διπλωματικό επίπεδο να προκάλεσε διεθνώς αρνητικές αντιδράσεις, αλλά δεν της υψώθηκε από καμιά πλευρά αποτρεπτικό τείχος. Όπως είναι γνωστό, η ΕΕ, στην προ καιρού σύνοδο κορυφής στη Ρουμανία, εξέφρασε δια του Ντόναλντ Τουσκ την υποστήριξή της, αλλά δεν έλαβε καμιά απόφαση για την επιβολή μέτρων εναντίον της Τουρκίας.

Το ζήτημα θα συζητηθεί στην επόμενη σύνοδο κορυφής σε μερικές μέρες, αλλά μένει να αποδειχτεί εάν αυτή τη φορά θα καμφθεί η απροθυμία που επέδειξαν τα περισσότερα κράτη-μέλη στη Ρουμανία. Το μέχρι τώρα κλίμα, πάντως, δεν είναι ενθαρρυντικό ότι θα ληφθεί απόφαση για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία. Μέχρι τότε, η Λευκωσία ετοιμάζει τα διεθνή εντάλματα, με σκοπό να εξαναγκάσει όσες ξένες εταιρείες και όσους ξένους τεχνικούς συμμετέχουν στις εργασίες της γεώτρησης να την εγκαταλείψουν για να αποφύγουν νομικές διώξεις. Αλλά και σ’ αυτό το επίπεδο ουσιαστικά απαιτείται η συνδρομή της ΕΕ, η οποία δεν είναι καθόλου δεδομένη.