Διπλωματικός πυρετός για το Κυπριακό – Το στρίμωγμα του Ερντογάν και οι αντιδράσεις

Συνεχίζεται η διπλωματική κινητικότητα γύρω από το Κυπριακό, το οποίο, ενόψει της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, αποτελεί πλέον το θέμα αιχμής των εξελίξεων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ρίχνοντας σε δεύτερο πλάνο τις διερευνητικές επαφές Ελλάδας-Τουρκίας. Η Άγκυρα  προωθεί τη λύση των δύο κρατών, η οποία όμως  προσκρούει στην προϊστορία των διαπραγματεύσεων και στις θέσεις διεθνών παραγόντων, ενώ έχει ενεργοποιήσει ελληνικές διπλωματικές κινήσεις για την αποτροπή της.

Στο πλαίσιο αυτό επισκέφθηκε σήμερα την Κύπρο ο υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Ντομινίκ Ράαμπ, ο οποίος έγινε δεκτός από τον πρόεδρο Αναστασιάδη και είχε συνάντηση με τον ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη. Η επίσκεψη αυτή γίνεται σε συνέχεια του ταξιδιού Δένδια στο Λονδίνο και λίγο πριν την επικείμενη επίσκεψη Μητσοτάκη στη Λευκωσία και την συνάντησή του με τον Νίκο Αναστασιάδη.

Σε δηλώσεις που έκανε στην Κύπρο, ο Ντομινίκ Ράαμπ τόνισε ότι μια αποτυχία διευθέτησης λύσης του Κυπριακού «δεν θα ωφελήσει κανέναν» και κάλεσε όλες τις πλευρές «να προσέλθουν στις συνομιλίες με ετοιμότητα για συμβιβασμό, προκειμένου να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα». Ο ίδιος αναφέρθηκε στον υποστηρικτικό ρόλο που θέλει να διαδραματίσει το Λονδίνο, όχι μόνον στην προετοιμασία της Άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, αλλά και στις προσπάθειες επανέναρξης των διαπραγματεύσεων και κυρίως στην επίλυση του Κυπριακού.

Σε πρώτο πλάνο το Κυπριακό

«Είμαστε Μόνιμο Μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά πάνω από όλα το Ηνωμένο Βασίλειο πιστεύει, ότι έχουμε άμεση σχέση με το ζήτημα ως μακροχρόνιος φίλος της Κύπρου» είπε χαρακτηριστικά,μετά την συνάντησή του με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Νωρίτερα, στη συνάντησή του με τον πρόεδρο Αναστασιάδη, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών είχε τονίσει ότι το Λονδίνο επιθυμεί να δει «μόνιμο τέλος της διένεξης στην Κύπρο», σημειώνοντας ότι η επίλυση του Κυπριακού θα συμβάλλει στην σταθερότητα της περιοχής και μια επανανεωμένη Κύπρος θα πετύχει την πλήρη της προοπτική.

Οι τοποθετήσεις Ράαμπ αποτυπώνουν την «σύμπτωση απόψεων» Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου για το Κυπριακό, την οποία υπογράμμισαν ελληνικές διπλωματικές πηγές, αναφερόμενες στα αποτελέσματα των επαφών που είχε ο Νίκος Δένδιας στο Λονδίνο τις προηγούμενες ημέρες. Οι ίδιες πηγές είχαν κάνει λόγο για θετική στάση της Βρετανίας και στα ελληνοτουρκικά, εστιάζοντας στο γεγονός ότι ο Ράαμπ «παραδέχθηκε ότι οι σχέσεις με την Τουρκία είναι στενές, αλλά δεν είναι ανταγωνιστικές με την Ελλάδα» και ότι τόνισε «την ετοιμότητα του να μεταφέρει μηνύματα στην ‘Αγκυρα, όταν και εφόσον προκύψει η ανάγκη».

Ο Νίκος Δένδιας δεν είχε αφήσει εξάλλου περιθώρια για παρερμηνείες, τονίζοντας, μετά τη συνάντησή του με τον Βρετανό ομόλογό του, ότι οι δύο χώρες «ασκούν την εξωτερική πολιτική με βάση το Διεθνές Δίκαιο». Ούτε, όταν αναφερόμενος στις συζητήσεις για το Κυπριακό, είπε ότι «η λύση πρέπει να βασίζεται σε μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία στη βάση των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και θα πρέπει να είναι συμβατή με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο».

Συζήτησε άλλωστε το θέμα, λαμβάνοντας υπόψη, ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Μεγάλη Βρετανία είναι εγγυήτριες δυνάμεις, αν και ο Ράαμπ αναφέρθηκε σε αυτό από τη Λευκωσία με πιο διπλωματική γλώσσα, χαρακτηρίζοντας το Λονδίνο «μακροχρόνιο φίλο της Κύπρου». Στην διάσταση αυτή αναφέρθηκε σήμερα και ο Νίκος Χριστοδουλίδης, χαρακτηρίζοντας το “ζωτικής σημασίας”.

Οι διπλωματικές κινήσεις

Ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας εξέφρασε παραλλήλως την προσδοκία «οι διαπραγματεύσεις να επαναρχίσουν σύντομα, από το σημείο όπου είχαν διακοπεί στο Κρανς Μοντανά». Επανέλαβε τέλος την κοινή θέση με την Αθήνα ότι «πρέπει να είναι απολύτως σαφές πως μια συνολική λύση πρέπει να είναι σύμφωνη με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, τις αξίες και τις αρχές του Δικαίου της ΕΕ».

Πλησιάζοντας πάντως προς τις αρχές Μαρτίου, όπου τοποθετείται η διεξαγωγή της Πενταμερούς Διάσκεψης, οι επαφές αναμένεται να αναβαθμιστούν σε επίπεδο κορυφής. Ήδη η αρχή έχει γίνει με την ανακοίνωση της επικείμενης επίσκεψης Μητσοτάκη στη Λευκωσία και την συνάντησή του με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Ανάλογες κινήσεις αναμένεται να γίνουν και από την τουρκική πλευρά προς τα Κατεχόμενα και την νέα ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, η οποία εξελέγη με τις ευλογίες, αλλά και τις απειλές, του Ερντογάν.

Η επίσκεψη Τσαβούσογλου στην κατεχόμενη Κύπρο, τις προηγούμενες ημέρες, συνοδεύτηκε από αναφορές για την “Θυγατέρα Πατρίδα” και επισημοποίησε την τουρκική θέση για την προώθηση της λύσης των δύο κρατών. Την ίδια ώρα, ο Ακάρ βρήθηκε αντιμέτωπος με μια σχετική “παγωμάρα” στο Βερολίνο, κατά την συνάντησή του με την Γερμανίδα ομόλογό του. Αυτό βέβαια δεν τον εμπόδισε, επιστρέφοντας στην Άγκυρα, να εξαπολύσει νέα επίθεση κατά της Ελλάδας, κατηγορώντας την ότι εκδίδει πολλές Navtex για δέσμευση περιοχές, αλλά αξιοποιεί πολύ λίγες από αυτές. Ο ίδιος υποστήριξε ότι η Τουρκία είναι ιδιαίτερα προσεκτική σε αυτά τα ζητήματα και «αποφεύγει οιαδήποτε στάση και κίνηση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις των δύο χωρών»!

Σε ό,τι αφορά πάντως τις τουρκικές προκλήσεις των προηγούμενων μηνών ούτε λίγο ούτε πολύ είπε πως δεν έγινε και τίποτε, αφού τα ερευνητικά σκάφη της Τουρκίας έκαναν μόνο τεχνικές και επιστημονικές μελέτες στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν παρέλειψε πάντως να προσθέσει ότι «υπάρχουν κάποια πράγματα στα οποία η Τουρκία έχει δικαίωμα» και ότι όλοι πρέπει να γνωρίζουν πως η Άγκυρα παρακολουθεί αυτά τα ζητήματα.

Οι αντιδράσεις

Τα σχέδια της Άγκυρας βρίσκουν όμως εμπόδια και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ειδικά μετά την αλλαγή στον Λευκό Οίκο και την ανάληψη της προεδρίας από τον Μπάιντεν. Την Τρίτη, η υποψήφια πρέσβης των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη, Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ, απαντώντας σε ερώτηση του γερουσιαστή Ρόμπερτ Μενέντεζ, επανέλαβε την προσήλωση της Ουάσιγκτον στη διευθέτηση του Κυπριακού ζητήματος στη βάση μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Η υποψήφια πρέσβης, αφού διατύπωσε την πάγια αμερικανική θέση για το Κυπριακό, εξέφρασε την ετοιμότητα των ΗΠΑ να συνδράμουν τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ στις προσπάθειές του για την σύγκληση μιας άτυπης συνάντησης 5+1 το συντομότερο δυνατό. Σε ό,τι αφορά δε τις τουρκικές προκλήσεις με το άνοιγμα των Βαρωσίων, εξέφρασε την ανησυχία των ΗΠΑ για την μονομερή απόφαση, αλλά και τη στήριξή τους στη δήλωση του Προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, η οποία εγκρίθηκε ομόφωνα τον Οκτώβριο του 2020.

Η Άγκυρα πάντως απάντησε και σε αυτό, με τον υπουργό Εσωτερικών της Τουρκίας, Σουλεϊμάν Σοϊλού, να κατηγορεί ευθέως την Ουάσιγκτον ότι διεύθυνε την απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Ερντογάν, το 2016, το οποίο, κατά την τουρκική ηγεσία υλοποίησε το δίκτυο του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ, Φετουλάχ Γκιουλέν. Ο Τούρκος υπουργός δεν άφησε εκτός πυρών ούτε την ΕΕ, για την οποία είπε ότι «ήταν ενθουσιώδης σε σχέση με το πραξικόπημα».