Εάν δεν τολμήσουμε δεν πρόκειται να λυθεί το Κυπριακό

Γιατί δεν επιλύεται το Κυπριακό; Η βασική αιτία είναι η στάση της Τουρκίας, η οποία προχωρεί ανενόχλητα για να πετύχει το μέγιστο των επιδιώξεών της. Υπάρχει παράλληλα μια σειρά και από άλλους λόγους- διαπιστώσεις. Η πρώτη διαπίστωση και τούτο προκύπτει εκ του αποτελέσματος, είναι πως η ακολουθούμενη πολιτική όχι μόνο δεν απέδωσε, αλλά αντίθετα έχει επιδεινώσει τα δεδομένα στο Κυπριακό. Η πολιτική του εξευμενισμού έχει αποθρασύνει την κατοχική Τουρκία, η οποία αναβαθμίζει συνεχώς τις απαιτήσεις της και απομακρύνει τη λύση.

Δεύτερη διαπίστωση είναι πως οι στόχοι έχουν σχεδόν από την αρχή “νοθευτεί” και η ακολουθούμενη πολιτική εγκλωβίσθηκε στους τουρκικούς σχεδιασμούς, σε μακρόσυρτες διαδικασίες του λεγόμενου διακοινοτικού διαλόγου. Τρίτη διαπίστωση είναι πως δεν εξετάζονται εναλλακτικά σχέδια δράσης, καθώς στη Λευκωσία το θέμα αυτό είναι ταμπού. Επιμένει στις ταμπέλες και σε αποδειγμένα αδιέξοδες πορείες. Στην Κύπρο, θεωρούν πως οι επιλογές της δεκαετίας του ’70 δεν αλλάζουν και δεν επηρεάζονται από το ευρύτερο διεθνές περιβάλλον.

Τέταρτη διαπίστωση είναι πως ενώ προωθείται ένας γεωστρατηγικός σχεδιασμός με συνεργασίες στην περιοχή και τη σύναψη συμμαχιών, με έρευνες για υδρογονάνθρακες, την ίδια ώρα στο Κυπριακό υπάρχει μια “θρησκευτική προσήλωση” σε πεπατημένες αποτυχημένες μεθόδους. Θεωρείται αμαρτία ακόμη και η σκέψη να εγκαταλειφθούν αποδεδειγμένα αναποτελεσματικές πολιτικές.

Να ανατραπούν τα κατοχικά δεδομένα

Εισερχόμαστε σε λίγες ημέρες στο 48ο χρόνο κατοχής και δεν υπάρχει προοπτική ανατροπής των κατοχικών δεδομένων. Η κυρίαρχη προσέγγιση οδηγεί σε μεγάλο βαθμό στη νομιμοποίηση των αποτελεσμάτων της εισβολής. Αυτό συζητείται εδώ και τέσσερις και πλέον δεκαετίες. Λένε οι οπαδοί της ακολουθούμενης πολιτικής, πως δεν μπορεί να αλλάξει οτιδήποτε καθώς θα βρεθούμε απέναντι από τη λεγόμενη διεθνή κοινότητα. Ως και οι διάφοροι τρίτοι κοιμούνται και ξυπνούν με το άγχος να μην αλλάξει οτιδήποτε στην Κύπρο.

Αντί να κρύβονται πίσω από τους τρίτους, θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να τους πείσουν πως μια λύση στη βάση των όσων συζητούνται θα οδηγήσει σε νέες περιπέτειες, ότι θα καταρρεύσει η συμφωνία. Είναι προφανές πως για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε και να εφαρμόσουμε μία μακράς πνοής στρατηγική, πρέπει να ξεπεράσουμε εαυτούς. Και να θέσουμε στόχους, που να ανατρέπουν τα κατοχικά δεδομένα.

Για να γίνει τούτο πρέπει να είναι ξεκάθαρο τί είναι αυτό που επιδιώκει η κατοχική Τουρκία. Ο μόνιμος στόχος της Τουρκίας είναι ο πλήρης στρατηγικός έλεγχος της Κύπρου. Ο στόχος αυτός δεν έχει ποσώς διαφοροποιηθεί διαχρονικά και αυτό που εν πολλοίς επιδιώχθηκε είναι όπως αυτή η στρατηγική διασφαλισθεί μέσα από τις συνομιλίες. Αυτό που κατάφερε η Άγκυρα μέσα από τις αλλεπάλληλες διαδικασίες των διαπραγματεύσεων και τις πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν, με κορυφαία στιγμή το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν, ήταν η διασφάλιση των συμφερόντων της στο νησί μέσα από ένα τουρκοκυπριακό συνιστόν κρατίδιο. Αυτή είναι η ατζέντα σήμερα. Αυτό συζητείται.

Να τολμήσουμε 

Τι μπορεί να γίνει, ώστε ο Ελληνισμός να ξεφύγει μέσα από τον ασφυκτικό κλοιό της τουρκικής επιθετικότητας; Το υπό συζήτηση μοντέλο της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας έχει χωριστικά χαρακτηριστικά και στοχεύει στη λειτουργία μιας νέας κατάστασης πραγμάτων, που θα αναδεικνύει τον διαχωρισμό στη βάση της εθνικής προέλευσης. Είναι προφανές πως αυτό θα παράγει εθνικισμό και συγκρούσεις.

Η διαμόρφωση μιας νέας στρατηγικής δεν είναι ένα εύκολο εγχείρημα, αλλά είναι επείγον να γίνει καθώς διαφορετικά δεν θα προλάβουμε να αποτρέψουμε τους τουρκικούς σχεδιασμούς (προσάρτηση-ενσωμάτωση κατεχομένων, αναβάθμιση, ταβαϊνοποίηση). Η νέα στρατηγική θα πρέπει να αξιοποιήσει τα εργαλεία πολιτικής που έχει αποκτήσει η Λευκωσία από το 1974 και εντεύθεν, εξισορροπώντας την στρατιωτική ήττα:

• Πρώτο, τη διατήρηση και ενίσχυση του αναγνωρισμένου κράτους, της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρά τις υπονομεύσεις από την Τουρκία καθώς κι άλλους διεθνείς παράγοντες.
• Δεύτερο, την ιδιότητα του μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Τρίτο, η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ και η εμπλοκή διεθνών κολοσσών που δραστηριοποιούνται στα θέματα υδρογονανθράκων. Όπως και η αναβάθμιση των συνεργασιών με χώρες της περιοχής.

Οι τρεις αυτοί βασικοί άξονες αποτελούν τα πλεονεκτήματα που απέκτησε η Κυπριακή Δημοκρατία και τα οποία παράγουν στρατηγική υπεραξία. Αυτούς θα πρέπει να αξιοποιήσουμε για να διαμορφωθεί μια νέα στρατηγική στο Κυπριακό. Αυτοί οι άξονες πρέπει απαραιτήτως να αντανακλώνται και στο περιεχόμενο μιας συμφωνίας στο Κυπριακό. Την ίδια ώρα, οι Τουρκοκύπριοι θα πρέπει να επιλέξουν: Είτε μαζί με τους Ελληνοκύπριους θα κτίσουν ένα κοινό μέλλον εντός της ΕΕ, είτε θα παραμείνουν αιχμάλωτοι των τουρκικών επιδιώξεων στην Κύπρο και στην περιοχή.

Το μέλλον τους είναι στην Κυπριακή Δημοκρατία και όχι με την Τουρκία. Κι αυτό πρέπει να το αντιληφθούν. Λύση δεν είναι ο διαχωρισμός. Η αποκατάσταση της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, περνά μέσα και από την αποκατάσταση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Να ισχύει ό,τι και σε όλες τις ανεξάρτητες και δημοκρατικές χώρες. Θα πρέπει να τεθεί ο στόχος και να αξιοποιηθούν πολιτικά και γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η Κυπριακή Δημοκρατία. Η εξέταση εναλλακτικών σεναρίων, εναλλακτικών στρατηγικών, δεν μπορεί να είναι ταμπού για την ελληνοκυπριακή ελίτ. Υπάρχουν δυνατότητες, το θέμα είναι να υπάρξει και πολιτική βούληση.