Έχει και η Ελλάδα ευθύνες που η Δύση δεν στοιχίζεται δίπλα της

Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τα λεξικά, ως “συμμαχία” ορίζεται η συμφωνία μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κρατών περί κοινής πολεμικής, αμυντικής, ή επιθετικής, δράσης (military assistance) έναντι τρίτου κράτους, εκτός συμμαχίας, που τυχόν θα επιχειρήσει προσβολή, διατάραξη, διεκδίκηση με πολεμική αναμέτρηση ή εν γένει εχθρική πράξη, κατά κάποιου εκ των συμβαλλομένων συμμαχικών κρατών.

Η συμμαχία δεν είναι άτυπη, αλλά λαμβάνει τυπική έγγραφη νομική μορφή, διεπόμενη από κανόνες, δικαιώματα και υποχρεώσεις. Σημαντική διάκριση των συμμαχιών είναι σε φανερές και μυστικές. Καταγγέλλονται πριν τη λήξη τους, ή και παρατείνονται, ενώ ιστορικά, ανέκαθεν μέλη συμμαχιών είχαν σχέσεις (φανερές, ή μυστικές, εμπορικές και άλλες) με τρίτα κράτη που δεν μετείχαν της συμμαχίας.

Η φράση του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών και μετέπειτα πρωθυπουργού Λόρδου Palmerston «τα έθνη δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς, έχουν μόνο σταθερά συμφέροντα», είναι η πεμπτουσία για την κατανόηση των συμμαχιών. Σε επίρρωση, βλέπουμε πως τη δεκαετία του 1970, επί προεδρίας Νίξον, οι πολυεθνικές εταιρίες των ΗΠΑ διαπίστωσαν ότι «ναι μεν η Κίνα είναι κομμουνιστική, αλλά οι προοπτικές ανοίγονταν θαυμάσιες με ακόμα (τότε) 700.000.000 ανθρώπους στην αγορά».

Ενώ παλαιότερα, τον 16ο αιώνα (1515-1547) ο Γάλλος βασιλιάς Φραγκίσκος Α’, παρά το αντιμουσουλμανικό και αντιοθωμανικό μένος των Ευρωπαίων, σκέφτηκε πως «ναι μεν οι Οθωμανοί είναι άπιστοι, αλλά η απέραντη αγορά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έχει πολύ κέρδος». Επομένως ήδη από το 1536 με τις οικονομικο-φορολογικές διευκολύνσεις διομολογήσεις (Kapitülasyon-capitulation του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή), αντί για πόλεμο, οι δυτικοί και οι Οθωμανοί έκαναν εμπορικές συναλλαγές.

Ουσιαστικά Γάλλοι, Βρετανοί, Βενετοί, Αυστριακοί κτλ έκαναν πρώιμες “Ελεύθερες Οικονομικές Ζώνες” (ΕΟΖ) μέσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία, χωρίς να κάνουν αντίστοιχες οι Οθωμανοί στην Ευρώπη, γεγονός που ο μεγάλος Τούρκος ιστορικός Halil Inalcik, θεωρεί την αρχή της παρακμής των Οθωμανών, όπου είδαν μόνο το κέρδος-όφελος (το “τυράκι”, αλλά όχι την φάκα). Οι εν λόγω διομολογήσεις (Kapitülasyon), ήταν η αφορμή για να δυναμώσει και το εμπόριο των Ελλήνων, να αποκτήσουν περιουσίες και τελικά να συνδράμουν στην αφύπνιση του γένους, αφού εκμεταλλεύτηκαν την “ξένη σημαία”.

Οι σύμμαχοι στη Δύση και Ελλάδα

Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, οι τρέχουσες Συμμαχίες έχουν μόνον αμυντικό χαρακτήρα, όπως το ΝΑΤΟ, το Southeast Asia Treaty Organization (SEATO), φυσικά η οικονομική ένωση της ΕΕ (όχι όμως στρατιωτική) και άλλες. Γι’ αυτό, ο όρος συμμαχία εναλλακτικά αποδίδεται και ως “Συνασπισμός” (άτυπα και χωρίς προσδιορισμό εχθρού) που σχετίζεται με γεωπολιτική, πολιτική, εμπόριο, οικονομία, κοινωνία και γενικά κάθε ανθρώπινη διεθνή δράση (οπότε πλέον εμπλέκονται πολλές επιστήμες για την κατανόηση και ανάλυση και απόδοση των εννοιών).

Παρά τον διχαστικό τους χαρακτήρα, οι Έλληνες διαχρονικά θεωρούσαν ως συμμάχους τους τους Ευρωπαίους, έστω και εάν τους είχαν επιτεθεί και υποτάξει, αντίστοιχα όπως και οι εξ ανατολών εχθροί τους (αρχής γενομένης από τους Πέρσες, τους Άραβες και τους Οθωμανούς). Αντίστοιχα, όπως προαναφέρθηκε, είχαν πράξει εκ δυσμών οι Ρωμαίοι, οι Βάνδαλοι, οι Κέλτες, οι Φράγκοι (1204), που δεν βοήθησαν ουσιαστικά το 1453 (πλην Τζουστινιάνι και μεμονωμένων προσώπων), ενώ η Ιερά Συμμαχία ήταν κατά της επανάστασης.

Επιπλέον οι Δυτικοί είχαν παράλληλες σχέσεις με Έλληνες και Οθωμανούς την περίοδο του αγώνα του 1821, όλο το 19ο αιώνα, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (οι Γερμανοί), στον Δεύτερο Παγκόσμιο (οι Ναζί επίσημα και ανεπίσημα οι Άγγλοι και Αμερικάνοι που θεώρησαν τους Τούρκους συμμάχους, βάζοντάς τους στο τέλος στο τραπέζι των νικητών, τον Μάιο του 1945), μέχρι και σήμερα.

Σήμερα, όπου αφενός η Τουρκία μετέχει του ΝΑΤΟ, αφετέρου έχει άριστες διμερείς σχέσεις με όλες τις χώρες της ΕΕ, συν τις ΗΠΑ, τον αραβικό κόσμο, την Ιαπωνία, την Κίνα (αλλά και σχέσεις φιλίας-μίσους με Ρωσία, Ιράν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αίγυπτο), σε σημείο που η διεθνής βιβλιογραφία να την θεωρεί ως “επιτήδειο ουδέτερο-καταφερτζή”, ήδη από το ομώνυμο βιβλίο του Frank Weber (εκδόσεις ΓΕΣ 1985).

Η “άσωτος” σύμμαχος Τουρκία

Τι διαφοροποιεί λοιπόν την Ελλάδα από την Τουρκία στα μάτια των κοινών μας συμμάχων; Ποια είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα κάνουν τους δυτικούς μας συμμάχους να επιλέγουν την Ελλάδα έναντι της Τουρκίας; Μήπως ο ρομαντικός φιλελληνισμός τους; Πολύ αμφιβάλω, αφού δεν είναι καθολικό φαινόμενο αλλά μεμονωμένο (μην ξεχνάμε το έργο Contra errores Graecoroum και άλλα ιστορικά γεγονότα). Μήπως ότι είναι μουσουλμανική χώρα και έχει πρόεδρο τον Ερντογάν; Ομοίως αμφιβάλλω!

Μήπως το ότι είναι αναξιόπιστη χώρα στις συμμαχίες της, ως επιτήδειος ουδέτερος, ούσα παντού και πουθενά; Δεν τους έχει πτοήσει καθόλου αυτό. Τουναντίον την διεκδικούν ως σύμμαχο οι πάντες, κάνοντας μπίζνες εκεί, πωλώντας όπλα, βάζοντας την να τους κάνει “τη βρώμικη δουλειά”, όπου απαιτείται. Θυμίζουν την παραβολή του ασώτου, όπου ο πατέρας θυσίασε το μόσχο το σιτευτό για τον άσωτο υιό (λέγε Τουρκία ) και όχι για το καλό παιδί, το δεδομένο και προβλέψιμο (λέγε Ελλάδα)!

Μήπως θα μας προτιμήσουν γιατί πολεμάμε για λογαριασμό τους; Μα δεν το κάνουμε και ορθώς. Μήπως γιατί είμαστε μεγάλη χώρα σε έκταση, πληθυσμό και κατανάλωση προϊόντων τους; Μα δεν είμαστε! Εξάλλου μας βλέπουν ως κοινό χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, μαζί με την Τουρκία, ενώ δεν τους αρέσει καθόλου που όλο τους καλούμε να μας λύσουν τα προβλήματα (οικονομικά, προσφυγικό, μεταναστευτικό, γεωπολιτικό και κυριαρχίας).

Να γίνουμε Ισραήλ!

Δείχνουμε έτσι αδύναμοι και στα μάτια τους, αλλά κυρίως στα μάτια των Τούρκων. Όλοι εισπράττουν λάθος μηνύματα από την Ελλάδα, που έχει μια βαθιά διχασμένη κοινωνία με τεράστιο φθόνο ο ένας για τον άλλο, όπου για να βρει την κακώς εννοούμενη ησυχία της, συναινεί στη χρήση ενός ιστορικού της ονόματος από όμορη χώρα.

Παρότι οι τρίτοι φαινομενικά είπαν ένα μεγαλόφωνο “εύγε”, ουσιαστικά κατάλαβαν πως η χώρα είναι αδύναμη στην υποστήριξη δικαιωμάτων της και ενδεχομένως εάν πιεστεί περαιτέρω, μπορεί και να το ξανακάνει στο μέλλον για άλλο θέμα. Εν κατακλείδι, δίνουμε λάθος εικόνα στους τρίτους και ειδικά στους συμμάχους μας (ακόμα και η Τουρκία ως σύμμαχός μας λογίζεται, λόγω ΝΑΤΟ), πως τάχα δεν μπορούμε να σταθούμε μόνοι στα πόδια μας, οικονομικά, ενωτικά, κυριαρχικά, στρατιωτικά. Αυτό πρέπει ν’ αλλάξει και από “χθες”.

Παρότι με κατηγορούν για πολλά (από άσχετο, τουρκοφάγο, μέχρι και τουρκόφιλο, από ισλαμόφιλο, μέχρι ισλαμοφάγο και εσχάτως ως σιωνιστή), πιστεύω ότι το μοντέλο αυτοπεποίθησης που προβάλει urbi et orbi και εννοεί ουσιαστικά το Ισραήλ (εκμεταλλευόμενο εσωτερικές δράσεις αυτάρκειας και εξωτερίκευση σοβαρότητας, πως όποιος το ακουμπήσει “θα κακοπεράσει”), με την αρωγή του λόμπι του και των δημοσίων του διεθνών σχέσεων, θα έπρεπε να γίνει το μοντέλο της χώρας μας.

Σίγουρα αναφερόμαστε σε ένα μοντέλο που θα είναι βέβαια προσαρμοσμένο στην ιδιοτυπία μας, μήπως και αντιστραφεί το κλίμα (οπότε οι κοινοί μας σύμμαχοι με τους Τούρκους τελικά, μόνιμα και σταθερά να επιλέγουν Ελλάδα, αντί για Τουρκία). Κάτι που τώρα δεν κάνουν σαφώς και ευκρινώς!