Έφτασε η ώρα για οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδος-Κύπρου

Οι δυο κυβερνήσεις επικαλούνται -και σωστά- το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Πέραν αυτού, που καθηκόντως πρέπει να υπενθυμίζεται, το ζητούμενο είναι πώς αντιμετωπίζεται η επεκτατική Τουρκία, η οποία, όπως είναι γνωστό, τις διεθνείς συμβάσεις τις αγνοεί και καταπατεί.

Η αποτροπή περνά μέσα από διάφορες κινήσεις. Η αποτροπή περνά μέσα και από τη λογική του “ισοδύναμου τετελεσμένου”. Και μέσω της δημιουργίας φόβου στην Τουρκία ότι θα έχει κόστος αν προβεί σε ενέργειες, που θα επηρεάζουν την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδος. Εάν, δηλαδή, η Άγκυρα αντιληφθεί πως το κόστος θα είναι μεγαλύτερο εάν προχωρήσει στην ενέργεια αυτή, από το κέρδος στο οποίο επιδιώκει να έχει, τότε ενδεχομένως και να μην προχωρήσει.

Πέραν από τη στρατιωτική ισχύ, που είναι απαραίτητη και σημαντική και λειτουργεί αποτρεπτικά, υπάρχουν κι άλλες κινήσεις να γίνουν. Όπως για παράδειγμα, να τολμήσει η Αθήνα να καλέσει τη Λευκωσία για συνομιλίες για οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ των δύο κρατών. Η Λευκωσία είναι χρόνια έτοιμη, με χάρτες και επεξεργασμένα νομικά εργαλεία, αλλά από ελλαδικής πλευράς απέφευγαν κάθε συζήτηση επί του θέματος.

Υπενθυμίζεται ότι μετά το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το 2019, η Αθήνα προχώρησε σε συμφωνία με το Κάιρο (2020), αν και αυτή η επιλογή της τμηματικής οριοθέτησης μεταξύ 27ου και 28ου μεσημβρινού, άφησε την περιοχή ανατολικότερα ανοικτή στην Τουρκία για τις παράλογες αξιώσεις της. Ήταν μια κίνηση, που θεωρητικά θα μπορούσε να αναφερθεί ότι ήταν η απάντηση της Αθήνας στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Στην πράξη δεν ήταν.

Πως μπορεί να προχωρήσει η οριοθέτηση ΑΟΖ

Για να προχωρήσει οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Ελλάδος, χρειάζεται πολιτική απόφαση και αποφασιστικότητα. Είναι μια κίνηση, η οποία προστατεύει τα συμφέροντά τους. Το μόνο που χρειάζεται είναι να αποφασισθεί και να προχωρήσουν, σταθμίζοντας βέβαια όλα τα δεδομένα και τις συγκυρίες. Έχουμε αναφέρει ήδη πως η Λευκωσία είχε προετοιμαστεί εδώ και χρόνια και είχε επιχειρήσει στο παρελθόν να ανοίξει αυτό το θέμα. Όποτε το επιχειρούσε τούτο, η Αθήνα το έκλεινε. Προφανώς και τα δεδομένα αλλάζουν, διαφοροποιούνται.

Οι γεωπολιτικές εξελίξεις, οι εξαγγελίες της Άγκυρας για συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με το νέο καθεστώς της Δαμασκού, προσφέρουν χρόνο, να προετοιμαστεί και να προχωρήσει η ελληνική πλευρά στο διά ταύτα: Να προτείνει στην Αθήνα την έναρξη διαπραγματεύσεων για καθορισμό της ΑΟΖ, Ελλάδος και Κύπρου. Είναι ένα θέμα ταμπού, το οποίο θα πρέπει να ξεπερασθεί. Χρειάζεται πολιτικό θάρρος, βούληση και αποφασιστικότητα. Το γιατί δεν έγινε τόσα χρόνια είναι πρόδηλο. Προφανώς η Αθήνα φοβάται την αντίδραση της κατοχικής Τουρκίας.

Όπως παρακολουθήσαμε και με το τουρκολιβυκό, η Ευρωπαϊκή Ένωση αντέδρασε τότε χλιαρά, γενικά και αόριστα. Το ίδιο και τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία ούτως ή άλλως θεωρούνται “καλός” θεατής των εξελίξεων. Οπότε με τα ευχολόγια της ΕΕ δεν ανατρέπονται τετελεσμένα. Ειδικά όταν θα επιβληθούν. Για αυτό και θα πρέπει να αντιμετωπισθεί το θέμα πρωτίστως μέσα από κινήσεις των δυο κρατών, αξιοποιώντας ταυτόχρονα και το ευρωπαϊκό πεδίο.

Σίγουρα η Τουρκία δεν είναι εύκολο να προχωρήσει, γιατί υπάρχουν πολλές δυσκολίες. Πρώτο, είναι πως το νέο καθεστώς της Συρίας δεν είναι (ακόμη) αναγνωρισμένο. Δεύτερο, δεν είναι βέβαιο ότι θα εδραιωθεί. Άλλωστε η πτώση του καθεστώτος Άσαντ, που εύκολα κατέρρευσε, έχει ανοίξει τον Ασκό του Αιόλου. Το παιχνίδι επικράτησης από διάφορους διεθνείς παίκτες (ΗΠΑ, Ισραήλ, Τουρκία κ.ά), που γίνεται και διά αντιπροσώπων, επιβεβαιώνει ότι η κατάσταση είναι ρευστή και πιθανόν να οδηγήσει σε νέο εμφύλιο. Το θέμα, ωστόσο, τώρα είναι να αντιμετωπισθούν αμέσως και αποτρεπτικά οι τουρκικοί σχεδιασμοί. Πριν εκδηλωθούν και όχι μετά.