Είναι η Ελλάδα εναλλακτική σε περίπτωση ρήξης Δύσης-Τουρκίας;

Η επέτειος των 100 ετών από την Μικρασιατική Καταστροφή έφερε στην επιφάνεια την συζήτηση για το Ανατολικό Ζήτημα και την “λύση” που επέλεξαν οι Σύμμαχοι το 1921-22, προτιμώντας την αναβίωση του τουρκικού μορφώματος στην Μικρά Ασία από την δημιουργία ενός μείζονος ελληνικού κράτους στις δύο όχθες του Αιγαίου. Επιλογή κοντόφθαλμη και υπονομευτική της ίδιας της δυτικής κυριαρχίας στην Ανατολή, της οποίας τις συνέπειες ο Δυτικός Κόσμος αντιλαμβάνεται σήμερα σε όλη τους την έκταση.

Αν παρ’ ελπίδα η λυσσαλέα υπονόμευση των δυτικών γεωστρατηγικών συμφερόντων από την Τουρκία σήμερα (βέτο στην ένταξη Φινλανδίας-Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, συνεργασία με Ρωσία, στάση “επιτήδειου ουδέτερου” στην ρωσοουκρανική σύρραξη κλπ.) οδηγήσει σε ρήξη της Τουρκίας με την Δύση, τότε τίθενται σοβαρά ερωτήματα για την Ελλάδα. Εφ’ όσον η Τουρκία απαξιωθεί και απομονωθεί από την Δύση, δημιουργείται γεωπολιτική “μαύρη τρύπα” στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σε μία παρόμοια περίπτωση, η Ελλάδα –εκ των πραγμάτων και μη υπαρχούσης εναλλακτικής– αναβαθμίζεται σε σκληρό σύνορο του Δυτικού Κόσμου, πυλώνα του δυτικού συστήματος ασφαλείας και πεδίο ανάπτυξης των νατοϊκών δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή. Μία παρόμοια εξέλιξη θωρακίζει μεν την Ελλάδα έναντι της εξ ανατολών απειλής, αλλά ταυτόχρονα της δημιουργεί τεράστιες γεωπολιτικές ευθύνες. Άμεση προτεραιότητα θα είναι η Ελλάδα να μεταβληθεί σε ισχυρό κράτος, να υιοθετήσει το μοντέλο οργάνωσης του Ισραήλ, να αναλάβει την ευθύνη της άμυνας της Κύπρου και να συμμαχήσει στενά με το Ισραήλ (ενδεχομένως και με την Αίγυπτο).

Είναι η Ελλάδα έτοιμη να αναλάβει αυτήν την ευθύνη; Διαθέτει την κατάλληλη ηγεσία; Διαπνέεται από την αντίστοιχη βούληση; Η ελληνική κοινωνία θέλει να αναβαθμιστεί σε έναν ρόλο περιφερειακής δύναμης; Η άρχουσα τάξη της χώρας είναι σε θέση να σχεδιάσει και να υλοποιήσει ένα τέτοιο σχέδιο; Οι διανοούμενοι και η πνευματική ηγεσία μπορούν να το στηρίξουν θεωρητικά και ιδεολογικά;

Το “κλειδί” για την Ελλάδα

Ασφαλώς το κλειδί είναι η πολιτική ηγεσία. Πριν από 100 χρόνια, η Ελλάδα εκυβερνάτο από μία ιθύνουσα τάξη που είχε οδηγήσει την χώρα στην χρεωκοπία (1893) και στην στρατιωτική γελοιοποίηση (1897). Αλλά ήταν αρκετή η έλευση του Ελευθερίου Βενιζέλου στην διακυβέρνηση το 1910 για να συσπειρωθούν γύρω του τα καλύτερα, δυναμικότερα και πιο ποιοτικά στοιχεία της ελληνικής κοινωνίας και μέσα σε δύο μόλις χρόνια η Ελλάδα να εκσυγχρονισθεί και να διπλασιασθεί εδαφικά, συντρίβοντας την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η αλλαγή πολιτικής ηγεσίας ήταν μεν αποτέλεσμα αντισυμβατικής πολιτειακής πρωτοβουλίας του βασιλέως Γεωργίου Α’, ο οποίος διόρισε τον Βενιζέλο Πρωθυπουργό χωρίς καν αυτός να είναι αρχηγός κόμματος. Αλλά πίσω από την μεγάλη αυτή μεταβολή υπήρχε η βούληση των Συμμάχων, οι οποίοι είχαν αποφασίσει να αποδομήσουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία, επειδή αυτή είχε πλήρως διαβρωθεί από το γερμανικό κεφάλαιο και τις γερμανικές στρατιωτικές αποστολές.

Την αποστολή αυτή οι Αγγλογάλλοι ανέθεσαν στην μεν οθωμανική Εγγύς Ανατολή στον Λώρενς της Αραβίας, στα δε Βαλκάνια στην Βαλκανική Συμμαχία την οποία οι ίδιοι παρασκηνιακά συγκρότησαν με αιχμή την Ελλάδα και ιθύνοντα νόα τον Βενιζέλο (και στρατηγικό εγκέφαλο τον Ιωάννη Μεταξά). Η αποστολή εξετελέσθη και η Οθωμανική Αυτοκρατορία εξεδιώχθη και από τα Βαλκάνια και από την Εγγύς Ανατολή. Η φορά των πραγμάτων και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος οδήγησαν την Ελλάδα στην Ανατολική Θράκη και στην Μικρά Ασία, αλλά η αναβίωση του Βυζαντίου ανακόπηκε τόσο από τον καθ’ ημάς Εθνικό Διχασμό όσο και από την αλλαγή πλεύσης των Συμμάχων.

Είναι ψεύδος ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε παρακμή. Η παρακμή είναι αποτέλεσμα επιλογών του πολιτικού συστήματος. Η ελληνική κοινωνία διαθέτει εξαιρετικό δυναμικό, που διαπρέπει διεθνώς, αλλά είναι εξορισμένο από τα κέντρα λήψεως των αποφάσεων για το μέλλον της χώρας. Σε αυτά κυριαρχούν κόμματα και πρόσωπα με ολιγαρχική, πελατειακή και διαπλεκόμενη δομή, εντελώς αποτυχημένα και ακατάλληλα για να διοικήσουν την χώρα. Άλλωστε, αυτά τα κόμματα και αυτά τα πρόσωπα οδήγησαν την χώρα στην χρεωκοπία.

Η ριζική ανανέωση του πολιτικού συστήματος είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να ανταποκριθεί η Ελλάδα σε έναν αναβαθμισμένο ρόλο σε περίπτωση απομάκρυνσης της Τουρκίας από την Δύση. Αλλά επίσης και για να εκτιμηθεί από τον Δυτικό Κόσμο ότι έναντι της Τουρκίας υπάρχει εναλλακτική, κάτι που θα απελευθερώσει την Δύση από την γεωστρατηγική ομηρεία της από την Τουρκία.