Είναι η παρουσία της Chevron στη Κρήτη από μηχανής θεός για τα ελληνοτουρκικά;

Με τη γείτονα Τουρκία βρισκόμαστε διαχρονικά σε αντιπαλότητα λόγω διαφορών, εκ των οποίων άλλες προκύπτουν από παραδοσιακούς λόγους και άλλες δημιουργεί τεχνηέντως η γείτων στα ελληνοτουρκικά. Στόχος της είναι να επιτύχει σε βάρος μας εδαφικά ή οικονομικά οφέλη, στην προσπάθειά της να αναβιώσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία, με την ψευδεπίγραφη μορφή του δημοκρατικού – κατά βάση όμως ισλαμικού – κράτους.

Για την επίλυση των διαφορών μας με την Τουρκία διεξάγονται ατέρμονες συνομιλίες υψηλού επιπέδου, στις οποίες η γείτων προσθέτει συνεχώς νέες διεκδικήσεις, ενώ εμείς εμμένουμε στο δόγμα ότι δεν διεκδικούμε τίποτα και ότι η μόνη μεταξύ μας διαφορά προς επίλυση είναι η οριοθέτηση της ΑΟΖ. Εφόσον η Τουρκία δεν αποδέχεται αυτή την οριοθέτηση, θα εξαναγκαστούμε σε συμβιβασμό είτε ευθέως είτε μέσω του Δικαστηρίου της Χάγης.

Πολιτική αδράνεια στα ελληνοτουρκικά

Μέχρι τώρα, με τον τρόπο αυτό, όλες οι πολιτικές κυβερνήσεις της χώρας μας έβαζαν την επίλυση των διαφορών με τη γείτονα και τις προκλήσεις “κάτω από το χαλί”, προσπαθώντας να κερδίσουν χρόνο, ενώ ο χρόνος δούλευε υπέρ της Τουρκίας, με τη δημιουργία σε βάρος μας τετελεσμένων γεγονότων και γκρίζων ζωνών.

Τα ανεχόμαστε με τη φρούδα δικαιολογία να μη διαταραχθούν τα ψευδεπίγραφα «ήρεμα νερά» στα ελληνοτουρκικά. Έτσι όμως δώσαμε – με ευθύνη ιδιαίτερα των τελευταίων κυβερνήσεων – το δικαίωμα στη γείτονα να θεωρεί ότι ασκεί στο Αιγαίο και στο Λιβυκό Πέλαγος επικυριαρχία, με την αυθαίρετη εκδοχή ότι τα νησιά μας δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.

Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει αβίαστα από τη μη προσβολή του παράνομου τουρκολιβυκού συμφώνου καθορισμού της μεταξύ τους ΑΟΖ, σε βάρος της δικής μας. Την πράξη αυτή ουσιαστικά αναγνωρίσαμε με τη μη αντίδρασή μας, όταν η Τουρκία μας παρεμπόδισε στην υποθαλάσσια έρευνα μεταξύ Κάσου και Καρπάθου και ανοιχτά της Κρήτης για την ηλεκτρική σύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας.

Το πρόβλημα προσπαθούμε να το επιλύσουμε με διπλωματικές διαπραγματεύσεις και με μεσολάβηση τρίτων, ακόμη και με τιμωρία μαθητών στρατιωτικής σχολής οι οποίοι κατά την παρέλαση τραγούδησαν ότι «η Κύπρος είναι ελληνική», για εξευμενισμό – μολονότι η έρευνα και η διέλευση αγωγού στις ανοιχτές θάλασσες είναι, σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας, ελεύθερη.

Η εποχή όμως των ψευδαισθήσεων πέρασε, γιατί με την εκλογή του Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ, αναπτύχθηκε μια καινούργια κοσμοθεωρία στην παγκόσμια διακυβέρνηση και στις σχέσεις μεταξύ των κρατών, με κυρίαρχο στοιχείο τη βούληση του πλανητάρχη και την ισχύ κάθε κράτους και των συμμάχων του να επιβάλλει τις απόψεις του και να υπερασπιστεί τον εαυτό του με κάθε μέσο.

Διεθνείς συνθήκες, διεθνείς οργανισμοί, συμμαχίες μεταξύ κρατών φαίνεται ότι βρίσκονται σε αποδρομή. Άλλωστε, το άρθρο 5 της συνθήκης του ΝΑΤΟ δεν ισχύει στις συρράξεις μεταξύ συμβαλλομένων κρατών – ρήτρα που πιθανόν να ισχύσει και για την ευρωπαϊκή άμυνα που ετοιμάζεται, με τη συμμετοχή της Τουρκίας. Το εκκρεμές όμως της ιστορίας θα διαγράψει την τροχιά του και στη νέα κατάσταση, που τελικά θα διαμορφωθεί. Με βάση ό,τι έχει επιζήσει από το παλιό, θα δημιουργηθούν καινούργιοι διεθνείς οργανισμοί, συμμαχίες και θα καταρτιστούν νέες συνθήκες.

Διεθνές Δίκαιο και ΑΟΖ

Σκόπιμο και αναγκαίο είναι να περιγράψουμε τι ισχύει σήμερα, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, με την ελπίδα ότι η χώρα μας και οι άλλες ενδιαφερόμενες χώρες θα μπορέσουν, με κοινή προσπάθεια και την προβολή της ισχύος τους, να περισώσουν ένα κέλυφος διεθνών συνθηκών, μεταξύ των οποίων και η UNCLOS.

Με πρωτοβουλία του ΟΗΕ και σειρά διεθνών διασκέψεων, υπογράφηκε στις 10-12-1982 στη Τζαμάικα η Διεθνής Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS), στην οποία έχουν προσχωρήσει 168 κράτη (πλέον των 2/3 των υπαρχόντων κρατών). Επομένως, έχει εφαρμογή ακόμη και για κράτη που δεν την έχουν υπογράψει, όπως η Τουρκία. Ακολουθούν τα σημεία διαφορών με βάση την UNCLOS

1. Αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα): Κάθε χώρα μπορεί να επεκτείνει μονομερώς την αιγιαλίτιδα ζώνη έως 12 ναυτικά μίλια. Λόγω της απειλής του casus belli από τη γείτονα, δεν επεκτείναμε στο Αιγαίο τα χωρικά μας ύδατα, ούτε καν στην Κρήτη όπου δεν υπήρχε τέτοια απειλή, μολονότι ο τότε ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας είχε εξαγγείλει την επέκτασή τους νότια της Κρήτης — κάτι που θα αδρανοποιούσε το τουρκολιβυκό σύμφωνο, το οποίο με αυτόν τον τρόπο αναγνωρίζουμε.
2. ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη): Ορίζεται ως η πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης περιοχή (έως 200 ν.μ.) εντός της οποίας το παράκτιο κράτος ασκεί αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα για εξερεύνηση και εκμετάλλευση φυσικών πόρων του νερού, του βυθού και του υπεδάφους, και ασκεί δικαιώματα για την αξιοποίηση ρευμάτων και υπερκείμενων ανέμων.

Η μόνη διαφορά που αναγνωρίζουμε στα ελληνοτουρκικά είναι η οριοθέτηση της ΑΟΖ, με κρίσιμο σημείο την παραδοχή ότι τα νησιά –και ιδίως το Καστελόριζο– έχουν δική τους ΑΟΖ. Η Τουρκία αρνείται αυτή την παραδοχή και επιμένει σε πακέτο επίλυσης όλων των διαφορών μέσω συνυποσχετικού, διεκδικώντας ουσιαστικά το μισό Αιγαίο στα πλαίσια της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Ο Henry Morgenthau έγραψε ότι βιώσιμο είναι ένα κράτος που έχει την ισχύ να εφαρμόσει το διεθνές δίκαιο και τις συνθήκες. Στην έννοια της ισχύος περιλαμβάνονται –εκτός από τον εξοπλισμό– και το ηθικό και το φρόνημα στρατού και λαού. Στην αρχαιότητα, βασικοί συντελεστές ήταν οι παιάνες. Τώρα όμως, τα στρατιωτικά άσματα απαγορεύονται για να μη δυσαρεστηθούν άσπονδοι φίλοι.

Chevron και γεωπολιτικές εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά

Επειδή στη διεθνή σκηνή, με τον τυφώνα Τραμπ, τα πάντα αλλάζουν και θα επικρατήσει μόνο το δίκαιο του ισχυρότερου, εκτός από τον εξοπλισμό της χώρας με ανάπτυξη της αμυντικής μας βιομηχανίας και σύναψη συμμαχιών με βάση το κοινό συμφέρον πρέπει να υλοποιήσουμε με κάθε θυσία όλα τα δικαιώματα που μας αναγνωρίζει η UNCLOS, χωρίς να ζητήσουμε την άδεια κανενός, γιατί η χώρα δεν έχει επικυρίαρχο και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους.

Υπάρχουν όμως εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Πρόσφατα: Η Chevron, δεύτερη μεγαλύτερη παγκοσμίως, εκδήλωσε ενδιαφέρον για εκμετάλλευση οικοπέδου υδρογονανθράκων νότια της Κρήτη και η Λιβύη, κατά διεθνή διαγωνισμό, όρισε θαλάσσια οικόπεδα κάτω από τη μέση γραμμή που οριοθετεί τις μεταξύ μας ΑΟΖ, γεγονός που συνιστά πρακτική κατάργηση του τουρκολιβυκού συμφώνου και έμμεση στήριξη από τις ΗΠΑ στα δικαιώματά μας.